İlaç Sanayisi Patronlar Sendikası ve Turgut İlaçları iş birliği ile düzenlenen Tıp Bilimi-Sağlık Dalında AR-GE Stratejileri ve Dünya Sıhhati Online Ortak Akıl Toplantısı, tıp ve ilaç sanayisinden paydaşlarını bir ortaya getirdi.
Toplantı, Dünya Gazetesi Yöneticisi Hakan Güldağ moderatörlüğünde başta “Dünya tıp biliminde ve sıhhat dalında, yeni periyotta AR-GE çalışmaları neyi vadediyor, bu çalışmalar, dünya sıhhatinin geleceğine nasıl istikamet verecek?” olmak üzere 7 gündem unsuru üzerinde ağırlaştı.
Toplantıda, Türkiye’de AR-GE çalışmalarının ve inovasyon eksikliğinin tesirleri tartışılırken, tahlil için izlenmesi gereken 10 unsurluk yol haritası oluşturuldu.
AR-GE VE İNOVASYON SEYAHATİ İÇİN 10 TEMEL POLİTİKA
1.Yüksek yatırım gerektiren ilaç geliştirme süreçlerine devletimizin daha faal takviyesi gerekmektedir
Türkiye’de geliştirilen ve üretilen Ar-Ge ağır eserlerin, bilhassa biyobenzer ilaçların ülkemiz şartlarını dikkate alarak geliştirilen mevzuatla desteklenmesi ve yüksek yatırım gerektiren süreçlere devletimizin kâfi nakit finansal dayanak sağlaması başarıyı getirecektir. Devletimizin hayata geçirdiği projeler olduğunu biliyoruz. Bu alanda biyoteknolojinin Ar-Ge’den ruhsatlandırmaya, fiyatlandırmadan geri ödemeye ve yatırım dayanaklarına kadar kamunun tüm siyaset alanlarında önceliklendirilmesinin elzem olduğunu kıymetlendiriyoruz. Devletimizin Ar-Ge alanındaki mahallileşme siyasetleri da çok ehemmiyet arz etmektedir. Kollayıcı ve geliştirici mevzuatlar, önceliklendirme, ilgili otorite bünyesinde teknik ve bilimsel manada idari yapı, finansman ve Ar-Ge fonları üzerine yapılabilecek çalışmalar, fikri mülkiyet hakları ve süreç idaresi çok değerlidir.
2. Memleketler arası iş birliklerinin artması Türkiye’yi küresel olarak tesirli bir oyuncu yapacaktır
Kurulan ve kurulması planlanan teknokent ve teknoparklar, bu yerleşkelerde oluşacak bilim, finansman ve kuluçka merkezleri gelişime çok katkı sağlayacaktır. Bu kapsamda, uzun periyodik ve kâfi kaynağın olduğu takviye paketleri oluşturulmalıdır. Girişimcilik programları oluşturulması, start-up’lara dayanak verilmesi ve milletlerarası iş birliklerine sıcak bakılması ülkemizin küresel olarak daha tesirli bir oyuncu olmasını sağlayacaktır.
3. Beyin göçünün önlenmesi için teşvik sistemleri geliştirilmelidir
Sektörde aslında kâfi seviyede olmayan nitelikli işçinin yurtdışına göçünün önlenmesi çok büyük kıymet taşıyor. Türkiye’de devlet tarafından desteklenen lakin bağımsız işleyen araştırma enstitüleri kurularak güzel yetişmiş gençlerin ülke içinde kalması sağlanabilir. Ayrıyeten proje davetlerinde, öğrenci yetiştirme kaidesinin olması, başarılı öğrencilere burs ve ilerde istihdam sağlanması üzere ortak akla uygun birçok teşvik metodu düşünülebilir. Kamu-üniversite-sanayi güç birliğiyle bilakis beyin göçünü başlatmalıyız.
4. Veritabanını uygun kullanan şirketler süratli karar verme yeteneğine kavuşacaklar
Halihazırda dünyada sıhhat alanında oluşmuş çok büyük bir data tabanı var. Genel manada ilaç sanayisi yakın bir vakitle kıyaslandığında bile çok hacimli bilgi üreten bir bölüm halini aldı ve bu trendinin güçlenerek devam etmesi beklenmekte. Şirketler, yeni alanlara odaklanma kararı verirken bu dataları aktif bir formda kullanarak çok süratle ve sağlıklı karar verme yeteneği kazanabilir. Türkiye’nin bu alanlarda çok avantajı var, zira dijital alanda aktif olan bir genç nesil var. Bu gençler yapay zeka bahislerine da çok ilgi duyuyorlar. Bu alan hem Türkiye hem de dünya açısından kıymetli.
5. İlaç geliştirmenin yanı sıra tesirli tedavi geliştirmek ehemmiyet kazanmaktadır
İlaç bölümünün önündeki fırsatlardan birisi de yeni molekül geliştirme amaçlarının yanı sıra tesirli tedaviler geliştirmektir. Yani muadil ilaçlarla yapılan yeni kombinasyonlar, eklenen yeni endikasyonlar Türkiye’yi bu alanda daha başarılı kılabilir. Bu araştırmaların sonucunda yurt dışından büyük fonlar gelebilir, Ar-Ge çalışmalarımıza büyük takviye sağlar, birebir vakitte ihracatta rekabeti lehimize çevirir.
6. Ucuz ilaç siyaseti ile ilaç sanayisinin geleceğe hazırlanması mümkün değildir
Ar-Ge konusunda sonuç almış ülkelerle karşılaştırdığımızda bizde gerçek kesimin öz sermayelerinin yetersiz kaldığını görüyoruz. Bunun ana sebeplerinden birisi ucuz ilaç siyasetidir. En ucuz ilaca sahip olmak siyaseti yerine, başta biyobenzer olmak üzere geliştirilen yeni ilaçlar sayesinde ilaç sanayisinde öncü ve dış ticaret istikrarı en fazla artı veren ülkeler pozisyonuna gelme siyaseti maksat olarak alınmalı.
7. Güney Kore örneğinden çok başarılı dersler çıkarılabilir
Güney Kore son 25 yıldır uyguladığı ve kamu, akademi ve özel kesim iş birliğine dayanan biyoteknoloji siyasetiyle lokal firmaları destekledi, bu alana her yıl çok kıymetli fonlar ayırdı. Türkiye’de de biyobenzer ilaç geliştirme konusunda yatırımcılara takviyelerin artırılması gerek. Şu anda ilaç sanayine verilen takviyeler daha çok vergi muafiyeti biçiminde. Bu kapsamdaki bir takviyeyle yatırımcıyı teşvik etmek pek mümkün gözükmüyor. Bu alanda muvaffakiyet için nakit finansal takviye sağlanması ehemmiyet taşıyor. Tekrar Güney Kore örneğinde olduğu üzere ülkede geliştirilen ve üretilen biyobenzer ilaçların mevzuatla desteklenmesi de çok değerli.
8. Türkiye, ithalata bağımlılığı ortadan kaldıracak muadil ilaçlar ve biyobenzerler geliştirmelidir
Türkiye’nin öncelikli muhtaçlığı, ülke için de ekonomik yarar sağlayacak bir mevzu, ilaç ithalatını azaltmanın yollarını aramak olmalı. Türkiye, muadil ilaçların ve biyobenzerlerin geliştirilmesiyle bu alanda muvaffakiyete ulaşacaktır. Bu mevzu, Ar-Ge alanındaki en acil bahistir.
9. Türkiye’de geliştirilen ilaçlara verilen takviyenin artması Gerekmektedir
Türk ilaç sanayii için verilen takviyeler, daha çok vergi muafiyetleri, vergi dayanakları formunda. Yani bir eseri geliştirilip, uzun yıllar yatırım yapılıp, eser piyasaya çıktıktan sonra alınacak vergi dayanaklarıyla yatırımcıyı teşvik etmek zordur. Bu nedenle, yeni iş süreçleriyle birlikte büyük ölçekli yatırım gerektiren bu alanda kamunun daha aktif bir dayanak siyaseti geliştirmesi elzemdir.
10. Yurt dışındaki bilimsel diaspora ile iş birliği yapılması şarttır
Tüm dünyada profesyonel manada yeni açılımlar yapmak isteyen ve bunun için de yeni yapılar arayan çok sayıda bilim insanı var. Bu bilim insanlarının güvenlik içerisinde ve uzun vadeli bir bahse odaklanabilecekleri yapıların oluşturulması gerek. Türkiye’nin süratle büyüyen bir bilimsel diasporası var, bilhassa genç jenerasyonda muazzam bir ivme var. Bu genç jenerasyonla da daha olumlu münasebetler kurulması, hatta birçoğunun geri dönüp ülkesinde çalışması ya da iş birliği yapması (bazı basitçe çözülebilecek lojistik düzenlemeleri de yaparak) mümkün olabilir.
Tıp Bilimi-Sağlık Bölümünde AR-GE Stratejileri ve Dünya Sıhhati Online Ortak Akıl Toplantısına İEİS Disiplin Kurulu Üyesi ve Türkiye Biyoteknolojik İlaç ve Aşı Platformu Lideri Murat Barlas, Turgut İlaçları Yönetim Kurulu Lideri Tunç Turgut, Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Aksel Siva, Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Berrak Yeğen, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdal Cevher, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdem Bilensoy, Ares Pharmaceuticals İcra Kom. Başkanı Prof. Dr. Fatih M. Uçkun, Araştırmacı -Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi / Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Haznedaroğlu, İstanbul Gelişim Üniversitesi / Diş Hekimliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Sıtkı Türker, Hacettepe Üniversitesi Nörolojik Bilimler ve Psikiyatri Enstitüsü Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turgay Dalkara, İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası Kamu ve Akademik Bağlar Danışmanı Ecz. Vedat Eğilmez katıldı. 
