Artan güç maliyetlerinin yanı sıra cadde ile alışveriş merkezleri ortasında oluşan yüzde 70’lik elektrik faturası farkı, perakendeciler ile AVM’leri karşı karşıya getirdi. Cadde mağazası ile tıpkı fiyattan elektrik alınabilmesi için AVM’lerde ferdi aboneliğe geçiş için trafo değişimi yapılması gerektiğini lisana getiren markalar alışveriş merkezlerine ‘süreci siz yürütün, yatırımı siz yapın’ talebinde bulunurken; AVM’ler ise ‘elektriği siz daha ucuza alacaksınız diye ben neden bu yatırımı üstleniyorum’ diyerek kelam konusu talebe itiraz ediyor.
Elektrikte artırım oranı yüzde 266
Ulusal tarifeye nazaran aylık tüketimi 900 kilowatt saatin altında olan cadde mağazaları elektriği KDV dahil 3,33 TL’den alırken, kelam konusu sayı ortak sayaç kullanılan AVM’lerde 5,50 TL ile 6 TL ortasında değişiyor. Bu da rastgele bir markanın birebir ölçüde güç kullanmasına karşın AVM’de yüzde 70 daha fazla elektrik faturası ödemesine yol açıyor. Öte yandan elektrik fiyatlarında artış oranı da en son yapılan eylül ayı artırımları ile birlikte 3 kata yaklaştı. 1 Eylül 2022 tarihinde yapılan artırımlarla birlikte 2022 yılında elektriğe yapılan toplam artırım oranı işyeri düşük kademe için yüzde 174, işyeri yüksek kademe için de yüzde 266’ya ulaştı.
Perakendeye artırım olarak yansıyor
Bu kapsamda 474 üye markaya ilişkin 59 bin yurtiçi mağazayı temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı’na mektup yazarken, (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) Lideri Mustafa Yılmaz ile de geçen hafta bir ortaya gelerek dayanak taleplerini iletti. BMD Başkanı Sinan Öncel, “Enerji çok değerli masraf kalemi haline dönüştü. Bu masraf kalemi ister istemez eser fiyatlarına yansıdı. Ekim ayında giysi en fazla fiyat artışı yapılan eserler sıralamasında en üst sıraya yerleşti” dedi. Açıklanan tüketici enflasyonu da bunu doğruluyor. TÜİK bilgilerine nazaran aylık bazda ana harcama kümelerinde giysi enflasyonu yüzde 8,34’lük oran ile birinci sırada yer aldı. Öte yandan markaların cirosu içinde yüzde 2-3 hisse alan güç sarfiyatı, artırım ve kelam konusu uygulamanın tesiri ile yüzde 8’lere çıktı. Bu oran AVM’lerde ise yüzde 10-15 düzeylerinden yüzde 20-30’lara yükseldi.
Sorun bakanlık ve EPDK’ya iletildi
Konu ile ilgili görüşlerini ve sektörün mağduriyetini EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz’a da ilettiklerini belirten Öncel, şöyle konuştu: “İkinci durak olarak da bakanlığa yazı yazdık. Artık haber bekliyoruz. Biliyoruz güç piyasaları pek çok tarife ile pek çok alanı sübvanse ediyor. Fakat bizim perakendecilerin en büyük mağduriyeti birebir cadde üzerinde tıpkı metrekarede birebir kWh harcanmasına karşın AVM’lerde oluşan 2 kata yakın fiyat farkı. Zati değerli olan güç, bu formda daha da kıymetli hale geliyor. Bu da enflasyona artıran en kıymetli etkenlerden biri. Bizim teklifimiz ya enflasyona direk tesir eden bu durumun düzeltilmesi. Yani caddedeki tarifeye ne ödüyorsak AVM’de de aynısının ödenmesi ya da ferdî sayacın AVM’lerde mecbur tutulması. Ferdî abonelik için yasal prosedürle ilgili problem yok yalnızca proje değişecek. Bu süreci AVM’ler yürütmeli, maliyeti de onlar karşılamalı. Lakin biz takip etmek zorunda kalıyoruz” diye konuştu.
Elektrik dağıtım şirketleri kolaylık sağlamalı
Konuyla ilgili görüştüğümüz birçok AVM, kiracılarından bu şekil talepler aldıklarını fakat proje değişimi ve yeni trafo üzere maliyetlerin yüksek olması münasebeti ile kimsenin yanaşmadığını anlattı. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, artan güç faturası ile ilgili olarak AVM’lerin rastgele bir sorumluluğu olmadığını belirterek kelamlarına başladı. Devletin belirlediği fiyatlar üzerinden oluşan faturanın markalara ortak sarfiyat olarak yansıtıldığına dikkat çeken Altaş, güç maliyetinin yalnızca markalar için değil AVM’ler için de epey büyük bir maliyet kalemi haline geldiğini belirtti. Bu noktada tek tahlilin ferdî abonelik olduğunu ve bunun da kıymetli bir maliyete yol açacağını söyleyen Altaş, şöyle devam etti: “Bu durumun bizim için hiçbir sakıncası yok. Hoş olur. Biz de markalardan elektik parası toplamaktan kurtulmuş olacağız. Ancak trafo yatırımları açısından baktığımızda önemli bir yatırım maliyeti var. Perakendeci AVM’ye ‘bu yatırımı sen yap, benim ne kadar kalacağım belirli değil’ diyor. AVM de ‘sen ucuz elektrik kullanacaksın, ben neden yapayım ‘diyor. Devlet de yapmıyor zira elektrik dağıtımı özelleşti. Aslında elektrik dağıtım şirketleri, müracaat eden aboneler için kâfi kolaylığı sağlamalı.”
