● Kamu, iş dünyası ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin iştirakiyle Sektörel Dernekler Federasyonu tarafından düzenlenen bu yılki 14’üncü Rekabet Kongresi’nde ikiz dönüşüm olarak tanımlanan dijital dönüşüm ve yeşil dönüşüm rekabetçilik açısından masaya yatırıldı.
● SEDEFED Başkanı Emine Erdem, Türkiye’nin değişen rekabet şartlarına ahenk sağlayabilmesinin dijitalleşme ve yeşil dönüşüm odağında, nitelikli insan kaynağından katma bedelli üretim ve ihracata kendi paha zincirini güçlendirmesine ve dönüştürmesine bağlı olduğunu kaydetti.
● TÜRKONFED Başkanı Süleyman Sönmez, dijitalleşmenin bir hayatta kalma sıkıntısı, yeşil dönüşümün ise Sanayi İhtilali kadar değerli olduğunu söylerken, TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, yeşil ve dijital dönüşüme yönelik yatırımların geciktirilmemesi gerektiğine dikkat çekti.
Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED), iş dünyası, kamu, akademi ve STK’ların daha rekabetçi olmaları amacıyla düzenlenen 14’üncü Rekabet Kongresi’nde, “Dijital ve Yeşil Dönüşen Sektörler” teması ele alındı. Kamu, iş dünyası ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile alanında uzman isimlerin katıldığı aktiflikte, ‘ikiz dönüşüm’ olarak tanımlanan dijital dönüşüm ve yeşil dönüşümün rekabetçilik açısından bölümlere tesiri masaya yatırıldı. Kongrede ‘Yeşil Dönüşüm Işığında Kesimlerin ve İş Dünyasının Geleceği’ ve ‘Dijital Dünyada Rekabetçilik’ isminde iki de panel düzenlendi.
Kongrenin açılışında konuşan SEDEFED Yönetim Kurulu Lideri Emine Fazilet, Türkiye ve dünyanın büyük bir değişim ve dönüşümden geçtiğini belirterek, global rekabetçilik ve bölgesel kalkınmada sistemlerin değiştiğini kaydetti. Rekabetin, muvaffakiyetin ve ekonomik refahın bütünüyle yine tanımlandığı bir periyotta olduğumuz belirten Fazilet, “Türkiye’nin değişen rekabet şartlarına ahenk sağlayabilmesinin ise dijitalleşme ve yeşil dönüşüm odağında, nitelikli insan kaynağından katma kıymetli üretim ve ihracata, kendi kıymet zincirini güçlendirmesine ve dönüştürmesine bağlı. Bu kapsamda günün değişen trendlerini en küçük işletmeden en büyüğüne kadar yakalamamız için bir an evvel harekete geçmeliyiz. Dijitalleşme yatırımlarını artırmamız ve yeşil güce geçişi hızlandırmamız gerekiyor. Türkiye’nin ihracatta en büyük pazarı olan AB’ye ihracatımızı sürdürmek ve hissemizi artırmak için Avrupa’daki Yeşil Mutabakat gelişmelerini de çok yakından takip etmeliyiz” dedi.
“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜ İKTİSAT SİYASETLERİN MERKEZİNE ALMALIYIZ”
Kongrede konuşan Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Lideri Orhan Turan, global gelişmelerin süratli ve sert olduğu bugünlerde ülke olarak yeni bir ekonomik kalkınma hikayesi yaratmak için tüm risklere hazırlıklı olurken, ortaya çıkabilecek fırsatların da kullanılması gerektiğini söyledi. İklim değişikliği ile çabayı ve ekonomik yapıyı dijital teknolojiler doğrultusunda dönüştürmenin, kalkınma ve iktisat siyasetlerinin merkezine almanın bir mecburilik olduğunu vurgulayan Turan, “Yeşil dönüşüm ve dijital dönüşüm bir trend değil, şirketler için mecburilik. Türkiye’nin de bu dönüşümü vaktinde ve tüm boyutlarıyla yakalaması için süratle harekete geçmesi gerekiyor. Türkiye’de istihdamın yüzde 70’ten fazlasını oluşturan KOBİ’lerin bu dönüşüme sağlıklı formda ayak uydurabilmesinin dijital dünyanın getireceği riskleri fırsata çevirmeleri için imkan sağlayacak. Bu fırsatın açılabilmesi için finansmana erişim ve fiziki altyapıların geliştirilmesi kadar kültürel ve organizasyonel dönüşümün sağlanması da gerekiyor” dedi.
“TÜSİAD olarak gelecekte ülkemizin rekabet gücünün korunmasının yeşil ve dijital teknolojiler konusunda katedeceğimiz ara ile çok yakından bağlı olduğunu düşünüyoruz” diyen Turan, “Bu çerçevede, endüstrimize yeşil ve dijital üretim tekniklerinin entegrasyonu, güç verimliliğinin tüm bedel zincirinde artırılması, daha az atığın ve daha fazla bedelin yaratıldığı döngüsel yaklaşımıyla eser ömrünün uzaması üzere alanlara yönelik Ar-Ge çalışmalarının finansal sistemler aracılığıyla desteklenmesini öncelikli görüyoruz. İş dünyası olarak kendilerine düşen değerli vazifelerden birinin, dal ve ölçek fark etmeksizin genç beyinlerin Türkiye için katma kıymet üretmesini sağlamak” formunda konuştu.
“YEŞİL DÖNÜŞÜM İÇİN ELİMİZ ÇOK GÜÇLÜ”
Gelişen dünya ve ülke şartlarında gerçek kesimin sürdürülebilir rekabet gücünün arttırılmasının giderek daha çok değer kazandığını vurgulayan Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu Lideri Süleyman Sönmez de, Sanayi Devrimi’nin kaçırıldığını fakat yeşil dönüşüm için elimizin çok güçlü olduğunu söyledi. Dijital ve yeşil dönüşüm kaldıracının, her alanda Türkiye’nin yeni bir sıçrama yapmasını sağlayacağını tabir eden Sönmez, “TÜRKONFED olarak KOBİ’lerin dijital dönüşüm süreçleri ile ilgili yaptığımız araştırmalarda, Türkiye’de KOBİ’lerin yaklaşık yüzde 34’ünün finansal kaynak eksikliğinin dijitalleşmenin önündeki en büyük mahzur olduğu ortaya çıktı. Nitelikli insan kaynağının oluşturulması da dijital dönüşümde en kıymetli hususlardan biri” dedi.
Dijitalleşmeye alternatifin olmadığını belirten Sönmez, “finansal kuraklığa ve orta eğitim tuzağıyla yetersiz insan kıymetine yoksun bırakılan şirketlerin, dijitalleşme çağını teğet geçeceğini” aktardı. Dijitalleşmenin hayatta kalma sorunu olduğunu tabir eden Sönmez, “İklim krizinin zarurî bir getirisi olarak yeşil dönüşüm, teknoloji ihtilalinin bir sonucu olarak ise dijitalleşme, meseleleri ele alırken bize yeni perspektifl er ve imkanlar sunabilir. Yeşil dönüşümü Sanayi İhtilali kadar önemsiyoruz. Sanayi Devrimi’ni kaçırdık ancak yeşil dönüşüm için elimiz çok güçlü. Dijital ve yeşil dönüşüm kaldıracı, her alanda ülkemizin yeni bir sıçrama yapmasını sağlayacaktır. Ülkemizin kronikleşen sorunu dış ticaret ve cari açık riskleri, yeşil dönüşüm ile fırsata dönüşecektir. Verimlilikten tasarrufa, eko-inovatif üretimden ihracata, yeni pazar avantajları sayesinde turizm bölümünün sağladığı katkı kadar dış ticaret açığını azaltmak mümkün olacak” tabirlerini kullandı. TÜRKONFED olarak ‘Dijital-Yeşil ve Toplumsal Dönüşüm’ eksenli olarak ‘3D’ halinde tanımladıklarını anlatan Sönmez, “Üçüz dönüşüm vizyonumuzla; dijitalleşen, yeşil dönüşüm sayesinde su ve güç başta olmak üzere kaynak verimliliği ile hem cari açığı azaltan hem de yeni ihracat pazarlarında rekabet gücünü artıran, gelişmiş bir iktisat için gelişmiş bir demokrasiyi içselleştiren, eğitimden bayana, gençlikten girişimciliğe toplumun tüm katmanlarını dönüşümün odağına alan hayalimizdeki Türkiye için çalışıyoruz” biçiminde konuştu.
“TÜRKİYE BİR ROL MODEL”
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Türkiye Lider Vekili Şule Kılıç ise Avrupa’nın başlattığı Yeşil Mutabakat ile ilgili hedefl erin belirlendiğini, Türkiye’de de 2053 için net sıfır maksadı için aksiyonların alınmaya başlandığını söyledi. Salgın ile birlikte dijitalleşme sürecinin çok hızlandığını, iklim değişikliğiyle ilgili gelişmelerin ise atılacak adımların süratle atılması gerektiğini gösterdiğini aktaran Kılıç, ikiz dönüşümün; büyüme, karlılık, marka imajı ile direkt ilişkilendirildiğini belirtti. Nitelikli insan gücüne olan muhtaçlığın dijitalleşme ile kıymetli bir öge haline geldiğine işaret eden Kılıç, artık Toplum 5.0’ın konuşulması gerektiğini vurguladı. İklim finansmanı yaklaşımının, yeşil dönüşümün daha da hızlandırılmasının ve iklim hedefl erinin güçlendirilmesinin kendileri için kıymetli olduğunu belirten Kılıç, “EBRD olarak bir maksat koyduk, 2025 yılından itibaren her 100 TL’nin 50 TL’si yeşil projelere harcanmak zorunda. İçinde yeşil kavramı olmayan bir projenin finansmanını EBRD olarak konuşamıyoruz” dedi.
EBRD: HER MODELİMİZİ EVVEL TÜRKİYE’DE UYGULUYORUZ
EBRD faaliyetlerinde Türkiye’nin değerli bir yere sahip olduğunu kaydeden Kılıç, Türkiye’nin, EBRD’nin faaliyet gösterdiği en büyük ülke pozisyonunda olduğunu belirtti. 2009 yılında Türkiye ofislerini açtıklarını ve bugüne kadar 400 projeye 17,3 milyar Euro’luk yatırım yaptıklarını açıklayan Kılıç, şunları kaydetti: “EBRD olarak faaliyet gösterdiğimiz 38 ülke içinde Türkiye bir rol model. Her modelimizi birinci evvel Türkiye’de uyguluyoruz. 17,3 milyar Euro’luk yatırımın yüzde 50’ye yakınının yeşil olduğunu belirtmek isterim. Bu da Türkiye’de bunu destekleyen bir özel kesim olduğunu gösteriyor. Zira EBRD olarak yaptığımız yatırımların yüzde 93’ü özel dal yatırımları. Özel bölüm bizim için vazgeçilmez bir paydaş.”
BİLİNÇ DÜZEYİ GELİŞİYOR
“Yeşil Dönüşüm Işığında Kesimlerin ve İş Dünyasının Geleceği” başlıklı panel DÜNYA Gazetesi (NBE) Yönetim Kurulu Lideri Hakan Güldağ moderatörlüğünde gerçekleşti. Panelde hususun uzmanları tarafından dijital ve yeşil dönüşümün somutlaştırılması ismine daha fazla tahliller ve fırsatlara odaklanıldı.
Panelde konuşan Escarus Genel Müdürü Dr. Kubilay Kavak, artık fon ve tüketicilerin bilhassa büyük firmaların yaptığını yakından izlediğini belirtti. KOBİ’lerin durumunun birazcık daha vahim olduğunu ve belirli açılardan bir olgunlaşma gördüklerini ifaden Kavak, “Bilinç düzeyinin geliştiğini TÜRKONFED’in davet ettiği bir aktiflikte 1,5 yıl önceye nazaran büyük aralık kastedildi. Ama orada da zahmetimiz şu, o denli gözüküyor ki şimdi kabuktayız” dedi. Çevresel, kurumsal ve toplumsal bakımından hem KOBİ’lerin hem büyük firmaların da büyük finansman sıkıntılarının olduğunu bildiren Kavak, “Şöyle bir zorluk, fırsat var. Küçükler aslında geminin yüzdürmenin kederinde. Büyükler hakikaten döneleceklerse birkaç sen sonra güçlü yapılarını korumak istiyorlarsa büyük yatırımlar yapması gerekiyor. Bunun için de finansman lazım. Kobiler özelinde de çok başlangıç düzeyinde oldukları için onlarda değişim kılcal damarlara kadar olmalı”
“ENERJİYİ AKTİF KULLANMAK ULUSAL MESELE”
ESCON Güç CEO’su Onur Ünlü, dijital ve yeşil dönüşümün bir fırsat olduğunu vurgulayarak, “Yeşil dönüşüm sürecine girişildiği vakit, bunun içinde her ne kadar küresel perspektif emisyonları azaltma üst başlığı da olsa günün sonunda emisyonu azaltmak için güç tüketimimizi azaltmamız dönüştürmemiz ve yenilenebilirden tedarik etmeniz lazım” dedi. Bu süreç sonunda güç tüketiminin yenilenebilirden karşılandığını ve bunun maliyetleri azalttığını aktaran Ünlü, “Bu da karlılığı artırarak, şirketleri daha çok büyütebilir. Yeşil dönüşüm sürecine KOBİ’leri süratli adapte edebilirsek memleketler arası tedarik zincirindeki pazar hissesi artıyor. Ve hiçbir şey yapmalarına gerek yok. Bizim KOBİ’ler bu dönüşümü ne kadar süratli yaparsa öbür ülkelerdeki pazar hissesini hiç bir şey yapmadan alabiliyor. Üç ekoinovasyonla yeşil etiketli eser ürettiğimiz vakit tekrar hiçbir şey yapmadan tüm dünyada pazar hissem artıyor. Bu ülkenin tek ulusal sorunu var, o da enerjiyi aktif kullanmak” dedi.
KRİTİRLERİN İHLAL EDİLİP EDİLMEDİ DENETLENİYOR
AB Yeşil Mutabakatın iki ayağının olduğunu kaydeden Çiğdemtekin-Arancı Hukuk Ofisi Kurucu Ortağı Avukat Gamze Çiğdemtekin, “Bizi ilgilendiren AB’den gelen değişiklikler ve regülasyonlar. Birinci evvel Almanya’da bir kanun çıktı. Daha geniş kapsamlı olan bir direktif formunda AB tarafından da hazırlandı. Bu kanunlar Alman şirketlerine ve AB şirketlerine diyor ki ‘sizi AB bölgesinde ya da dünyanın öteki yerde aldığınızda tedarikçilerin çevresel toplumsal özelikle çalışan hakları bağlı ve yönetimsel bir grup kriterler ihlali edip etmediğini denetmekle yükümlü olmanızı sağlıyor. Bunu yapmadığınızda ciro bazlı cezalar kesilecek.’ Tedarikçi olan KOBİ’ler direkt yahut dolaylı olarak bir ticari baskıyla karşılaşacak” dedi.
8 MODEL FABRİKA VAR
UNDP Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Büyüme Portföy Yöneticisi Pelin Rodoplu ise kalkınma programının temsilcisi olarak belirterek şöyle dedi: “Kalkınma bakanlığımız bunu çok yakından takip eder. Lakin kalkınma pragmanın rolü aslında tüm küresel öncelikleri Türkiye’de uygulamaya koymak. Tekrarlanabilir ve ölçülenebilir başarılı öyküler yaratmak. Güç verimliliği konusunda UNDP küresel fonlar ve düzenekleri herkesteler geçirmek ismine portföyü aracılıyla bu misyoncu sürdürüyor. Yeniden model fabrikalar eğitim kuramları aslında. Daima altını çizdiğimiz noktalarda KOBİ’lerimizin kapasitesini geliştiren değerli araçlar. Şu an 8 model fabrika var. Bu fabrikalar ile firmalar girdi ve güç verimliliği üzere kazanımlar elde ediyor.”
“DİJİTAL DÜNYADA REKABETÇİLİK”
“Dijital Dünyada Rekabetçilik” bahisli ikinci panel ise DÜNYA Gazetesi Yayın Kurulu Lideri Erdem Oğuz moderatörlüğünde gerçekleşti. Panelde konuşan Habitat Derneği Kurucusu ve Başkanı Sezai Hazır, sürdürülebilir kalkınma teriminin çok kullanılan bir kavram olduğunu ve içinin çok doldurulmadığını söz etti. Bunu birincisinin ekonomik kalkınma ve toplumun rafahı olduğunu belirten Hazır, ikincisinin ise toplumsal boyut, demokrasi, hukuk ve adalet ve üçüncüsünün ise çevresel boyutunun yer aldığını aktardı. Hazır, “Rekabette bunu iki hususa indiriyorum. Bunlardan birincisi nitelikli insan gücü, ikincisi artık dünyada rekabet internet altyapımız” dedi. Dijitalleşmenin aslında bir trend üzere başladığını aktaran Teknolojide Kadın Derneği Başkanı Zehra Öney, pandemiden sonra bir trend değil de çok kıymetli zorluluk olduğunun algılandığını söyledi. Bilhassa data bazlı şirketlerin KOBİ’lerin dijitalleşmesi konusunda çok kıymetli olduğunu belirten Öney, “Bizim üç odağımız eğitim, sürdürülebilirlik ve araştırma ölçülendirme” diye konuştu. Trendyol İcra Kurulu Üyesi Ozan Acar, “Bugün internet birinci çıktığı vakit perakende de kullanılan bir araç değildi. Artık bunu sunan pazar yerleri var. Kitlesel olarak 500 bin işletme pazara yerinden satış yapıyor. Buradan sataş yapmak demek bu internetin nimetlerinden faydalanmak demek oluyor. İnternetin üzerinden ticarette emel ticareti kolaylaştırma. Zira her geçen gün ticaret içinde hissesini artıran bir alandan bahsediyoruz” tabirini kullandı. AB’nin çok kıymetli bir dönüşüm içinde olduğuna dikkat çeken İktisadi Kalkınma Vakfı Genel Sekreteri Doç. Dr. Çiğdem Nas, “burada işin bir boyutu, bu sürecin Türkiye’yi nasıl etkilediği ve nasıl bir dönüşüm gereksinimini ortaya koyduğunun değerli olduğudur” dedi. Nas, bu süreçte AB ile daha fazla ahenk içinde nasıl hareket edilebilir, üzere ne önlemeler alınabilir üzerinde durulması gerektiğini tabir etti.
