2020 yılının başında ortaya çıkan COVID-19 salgınında, virüse karşı bağışıklık geliştiren ve tarihe “en süratli geliştirilen aşılar” olarak geçen COVID-19 aşıları da yıl bitmeden dağıtılmaya başlıyor.
İngiltere dün, Rusya ve Çin’in akabinde bir aday aşıya acil durum kullanım onayı veren birinci Batı ülkesi oldu. ABD ve Avrupa Birliği’nden evvel harekete geçen İngiltere, Pfizer-BioNTech aşısına acil durum kullanım onayı verdi. Şirketlerden yapılan açıklamada dağıtımın hükümetlerin ilaç otoritelerinin onayından itibaren çabucak başlayabileceği bilgisi verildi. İngiltere Başbakanı Boris Johnson onaya ait açıklamasında “Harika bir gelişme. Aşı gelecek haftadan itibaren İngiltere’nin genelinde erişilebilir olmaya başlayacak. Hayatlarımıza geri dönmemizi ve ekonomiyi tekrar harekete geçirmemizi sağlayacak olan şey aşının sağlayacağı koruma” diye konuştu.
Soğuk taşıma kutularında gidecek
Türk bilim insanları Prof. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci tarafından kurulan şirketin CFO’su Sean Marett şimdiye kadar ondan fazla ülkeyle muahede yaptıklarını ve birçok ülkeyle de görüşmelerin devam ettiğini söyledi. – 70 derece ısıda taşınması gereken BioNTech-Pfizer aşısı Marett’in verdiği bilgiye nazaran sıcaklık derecesi denetimli aşı kutularında İngiltere’ye feribot yahut uçak ile gönderilecek.
ABD yıl bitmeden 20 milyonu aşılayacak
ABD’de de Federal Besin ve İlaç İdaresi’nin (FDA) Pfizer-BioNTech ve Moderna aşılarına Aralık ayı içinde onay vermesi bekleniyor. ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) yıl bitmeden ülke genelinde yaklaşık 20 milyon kişinin aşılanmasını planlıyor. Hükümetten evvelki gün yapılan açıklamada ocaktan itibaren ayda 60 ila 70 milyon doz COVID-19 aşısı dağıtımı gerçekleşecek.
Avrupa’da aşılama 2021’de başlayacak
27 üyeli Avrupa Birliği’nde ise aşının dağıtımı ülkeden ülkeye değişiklik gösterecek. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) aday aşılara ait toplantılarını 22 Aralık’tan ileri bir tarihe öteledi. Kuruluş Pfizer-BioNTech aday aşısı için 29 Aralık’ta, Moderna aşısı için 12 Ocak’ta acil durum kullanım onayı müracaatlarını pahalandırmak için toplanıyor. ABD ve İngiltere’nin tersine AB’nin bürokratik olarak geç davranması, Financial Times’da yer alan bir habere nazaran kıta genelinde aşılamanın 2021’den evvel başlamasını imkansız hale getiriyor.
Almanya’da aşı merkezleri ve taşınabilir aşı ekipleri
BioNTech ile 300 milyon doz mutabakatı olan Almanya ise ülke genelinde aşı merkezleri kurulacağını açıklamasına karşın şimdi aşılama için bir tarih vermedi. Sağlık Bakanı Jens Spahns, bir Alman radyosuna verdiği demeçte aşıya aralık ortasında onay verilebileceğini belirtti. Ülkede aşı merkezleri aralık ortasında hazır olacak ve nüfusun kırılgan kısımlara taşınabilir takımlar aşılama yapacak. Almanya’da otoriteler aşının dağıtımında yaşlılar ve mevt riski altında olanlar, sıhhat çalışanları ve toplumsal hayatı sürdürmek için gerekli mesleklerde çalışanların öncelikli olacağını açıklamıştı.
“Aşı olan daha fazla özgürlük hakediyor”
Aralarında IATA üzere sivil havacılık otoriteleri ve Qantas Havayolları’nın da olduğu kimi kuruluşların da şimdiden sinyalini verdiği yaygın bir görüş var: Aşı olan daha fazla özgürlük elde edecek. Financial Times’ın kıdemli müelliflerinden John Gapper da “Aşı olan daha fazla özgürlük hakediyor” başlıklı makalesinde, geçmişte de toplum sıhhati için aşı koşulu arandığı örneklere de atıfta bulunarak, New York’ta hala birtakım okulların belli aşıları olmayan çocukları kabul etmediğine dikkat çekerek, havayolu, iş yeri, otel ve tiyatroların bile aşı bilgisi sorabileceğini, COVID-19 aşısı olmak istemeyen bireylere de belli kısıtlamalar getirilmesinin makul olduğunu yazdı. Gapper, aşıyı mecburî yapmayan hükümetlerin, üstü kapalı biçimde şirket ve kurumlardan mecburî yapmasını bekleyeceğini belirtiyor.
Çin ve Rusya’da esasen başlamıştı
Çin’de ise yaklaşık 1 milyon beşere acil durum kullanım onayı verilen üç aday aşının uygulandığı belirtiliyor. Çin’de onay verilen aşıların üçüncü etap deneylerinin sonuçlarının şimdi yayınlanmamış olması ise Batılı uzmanlarca eleştirilen bir nokta. Dünyada otoritesi birinci aşı onayını veren Rusya’da ise geçen cuma 400 bin askeri görevliye aşılama yapılmaya başlandı. Japonya dün COVID-19 aşısının fiyatsız olmasını öngören maddeyi onaylarken, Hindistan’da Başbakan Narendra Modi ülkedeki üç farklı aşı geliştiricisiyle sanal toplantılar yaptı. Hindistan Serum Enstitüsü, Modi’nin ziyaretinin akabinde üreticilerden birinin iki hafta içinde acil durum onayı başvurusu yapacağını söyledi.
