Yasemin SALİH
Türkiye, 2021 baharında kapanma devrini yaşarken koronavirüste günlük olay sayıları 10 binler civarındaydı. Bugünlerde ise 90 binlere ulaşan hadise sayılarına karşın toplumsal hayatın olağan seyrinde gitmesi, uzmanları endişelendiriyor. Yaz aylarında aşılama yapılan ülkelerin bilakis hadise ve vefat sayısında düşüş olmadığına dikkat çeken uzmanlar, “Bu artık sürü bağışıklığı değil, sürü yaralanması” yorumunu yapıyor.
DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan uzmanlar, Omikron varyantıyla tüm dünyada tırmanan hadise sayılarının yarattığı riski değerlendirdi. Türk Tabipleri Birliği Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut, tüm dünyada hükümetlerin pandemide geldiği noktayı, “Sürü bağışıklığını geçtik, sürü yaralanması dediğimiz noktadayız. Ekonomik ortamı kurtarma tasası Omikron varyantının önüne geçti. Yani kapitalizm Omikron’a yenildi” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
100 binden sonra kayıplar katlanarak artar
Türkiye’nin aşılama sürecinde sınıfta kaldığını belirten Vedat Bulut, Omikron varyantı çok süratli yayılırken aşılamadaki yetersizlik nedeniyle vefat oranlarının arttığını vurguladı. Bulut, şöyle konuştu: “Gerçek sayıların çok daha fazla olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Günlük kayıplarımız 200’ün üzerine çıktı. Günlük olay sayısı 100 bini geçtiğinde hastanelerdeki imkanlar nedeniyle vefatlar katlanarak artacak Öbür yandan bağışıklama oranı düşük. İki doz aşılıların oranı yüzde 81,64 deniliyor, ancak 18 yaş altı buna dahil değil. Yani aslında yüzde 80’i bulamadık. Aşısını aksatan, randevuya gitmeyen çok insan var. Bunun yanında çeşitli nedenlerle aşıya karşın bağışıklanamayan da çok insan var. Yani toplumda kâfi antikor oluşmuyor. Her aşı birebir oranda korumuyor. Bu nedenle aşı tablosu verilirken inaktif aşı oranı, mRNA aşı oranı farklı belirtilmeli.”
Yeni bir varyanttan endişeleniyoruz
Prof. Dr. Vedat Bulut, dünya genelinde önlemlerin gevşetilmesini ve aşılamada muvaffakiyet yakalanamamasını bilim dünyasının kaygıyla izlediğini de vurguladı. “Burada korkulan senaryo ölümlerin artmasından öte yeni bir varyantın hatta yeni bir pandeminin başlaması” diyen Bulut, SARS CoV-3 ihtimalinin bilim insanlarınca artık lisana getirildiğine dikkat çekti. İnsanların ekosisteme verdiği zararın yeni pandemileri kaçınılmaz kıldığını vurgulayan Prof. Dr. Bulut, özellikle yaban hayata yakın yerleşim yerlerinin ivedilikle aşılanması gerektiğini söz etti. Bulut, “SARS CoV-3 ihtimali artık gündemde. Zira insan, giderek daha fazla yabanî hayatın içine giriyor. Bu nedenle artık veteriner hekimlikle, insan hekimliğinin ortasındaki hudut da kalkıyor. Dünya buna tek sıhhat diyor. İki bilimin bir ortada çalışması gerek. Yabanî ömürden yeni virüsler hayatımıza girecek. Son olarak Amerika’da koronavirüsün beşerden geyiklere geçtiği tespit edildi. Hayvan hücresinde nasıl bir mutasyonla tekrar beşere bulaşacağını bilemiyoruz. Türkiye’de bilhassa kırsalda, mezralarda aşılama zayıf. Buralara taşınabilir aşı sistemleri götürülmeli” diye konuştu.
Yeni koronavirüs pandemisi 8 yıl sonra gelebilir
Dünya çapında bilim insanları da yırtıcı yaşama müdahale ve koronavirüs önlemlerinin gevşetilmesiyle ilgili telaşlı. Chicago Üniversitesi’nden Changchuan Yin, geçtiğimiz ay yayınladığı “SARS-CoV-2’nin evrimsel eğilimi, homopolimerik nükleotid tekrarları” başlıklı yazısında Delta kadar öldürücü, Omikron kadar süratli yayılan yeni bir varyantın mümkün olduğunu belirtti. Yin ve takımı, “Yakın gelecekte bir noktada hayvanlardan insanlara geçecek bir SARS-CoV-3 kaçınılmaz. Hayvanlar aleminde çok sayıda koronavirüs var. Bilim insanları şimdiye kadar 46’sını isimlendirdi” ihtarında bulunuyor.
Duke Üniversitesi İnsan Aşı Enstitüsü Yöneticisi Kevin Saunders da veterinerler ve insan tabipleri yapılmazsa her sekiz ila 10 yılda bir yeni bir koronavirüs salgını beklentisi içindeyiz. Patojenin yayılmasını sınırlamak için yeni tedaviler ve aşıların yanında halk sıhhati stratejisi gerekiyor. Bu, yeni virüsü, orjinal hayvan konakçısından beşere sıçramadan çok evvel tespit etmek manasına gelir” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Serhat Ünal: Üçüncü dozda hızlanmalıyız
Sürü bağışıklığına gidildiği argümanlarının yanlışsız olmadığını belirten Prof. Dr. Serhat Ünal da hükümetlerin Omikron’a karşı halini “Aşıya güven” olarak kıymetlendirdi. “Aşılamayla ölümlere mani olabildik. Düşüyor. Omikron süratli yayılsa da ölümcül tesiri Delta kadar yüksek değil” diyen Ünlü, antikor konusuna dikkat çekti. Ünlü, şöyle konuştu: “Türkiye’de ölümlerin artmasının nedeni üçüncü doz aşılarda istenilen düzeye gelinememesi. Omikron, aşısız bireylerde tekrar tekrar yerleşiyor. Antikoru düşük. Maske, ara, hijyen ve aşıya devam edilmeli. Bunun yanında büyük kapatmalar artık yok.”
Devletin doruğunda COVID müspet alarmı
Ekonomi ve siyasette düşmeyen tempo, devletin doruğuna “pozitif” yansıdı. Geçtiğimiz hafta Ukrayna’yı ziyaret eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye döndüğünde hissettiği hafif belirtiler üzerine test yaptırdığını ve sonucun “pozitif” çıktığını duyurdu. Twitter hesabından duyuru yapan Erdoğan, eşi Emine Erdoğan’ın da testinin müspet çıktığını belirterek Omikron varyantına yakalandıklarını söz etti. Erdoğan eşi ve kendisinin hastalığı hafif atlattıklarını, çalışmalarına konuttan devam ettiklerini duyurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte Kiev’de bulunan Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın da koronavirüs testi olumlu çıktı. Önde gelen siyasetçiler ve yabancı devlet adamlarının akabinde dün 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’nün de Erdoğan’ı arayarak geçmiş olsun dileklerini ilettiği bildirildi. Cumhurbaşkanlığı Twitter hesabından yapılan paylaşımda, görüşmede 11. Cumhurbaşkanı Gül’ün COVID-19 testi müspet çıkan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan için “geçmiş olsun” dileklerini ilettiği kaydedildi.
“Sayın Gül’e çok teşekkür ediyorum”
Cumhurbaşkanı Erdoğan da Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Sayın Gül’e, şahsım ve eşim için söz ettikleri nazik geçmiş olsun temennileri için çok teşekkür ediyorum” dedi.
İki belediye başkanı ve bir vali de COVID
Yerel idarelerde de koronavirüs müsaadeleri yaşanıyor. CHP’li Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar test yaptırdığını ve sonucun olumlu çıkması nedeniyle konutunda karantina sürecinin başladığını duyurdu. Bir diğer CHP’li Muğla Büyükşehir Belediye başkanı Osman Gürün de Twitter hesabından koronavirüs testinin müspet çıktığını, çalışmalarına meskenden devam ettiğini bildirdi. Öte yandan geçen haftadan bu yana kar yağışı nedeniyle elektrik kesintileriyle hayatın felç olduğu Isparta’da COVID-19 değişikliği yaşandı. Yapılan duyuruda Isparta Valisi Ömer Seymenoğlu’nun COVID-19 nedeniyle süreksiz olarak vazifeden alındığı ve yerine Ankara’dan Merkez Valisi Osman Kaymak’ın atandığı açıklandı. Yapılan açıklamada, “Uygulama rutin bir uygulama olup vazifeden alma yahut atama kelam konusu değildir” denildi.
