Yener KARADENİZ
Geçen yıl Mart ayından bu yana tesirini sürdüren salgında, delta varyantı ve aşılamaya karşı oluşan reaksiyon, olayların süratle artmasına yol açtı. Bayram öncesine nazaran 2’ye katlanan hadise sayısı evvelki gün prestiji ile 14 bini aşarken, gelişme sonbahar ile birlikte 4. dalga tehlikesini ve buna bağlı olarak kapanma tedbirlerini gündeme getirdi. Lakin bu sefer kapanmanın olmadığı öteki tedbirler alınması gerektiğini savunan iş dünyası temsilcileri, bunlardan birinin de aşı mecburiliği olduğunu vurguladı. Avrupa başta olmak üzere onlarca ülkede kelam konusu alanda mecburilik getirildiğini lisana getiren dal temsilcileri, aşının artık tercih değil, toplumsal sorumluluk olduğunu ve bu kapsamda toplu alanlara yönelik aşı denetimi zorunluluğunun getirilmesi gerektiğini savundu. 83 milyon nüfusa sahip Türkiye’de 18 yaşından büyük 23 milyon kişi şimdi hiç aşı olmadı. Sırası geldiği halde ikinci dozu yaptırmayanların sayısı ise 17 milyon. Çift doz Sinovac aşısı olup üçüncü doz aşıya gelmeyenlerin sayısı ise 9 milyon civarında bulunuyor.
BMD: Devletin artık bir karar vermesi gerekiyor
Şüphesiz salgından en büyük darbeyi alan bölümlerden biri de hazır giysi bölümü oldu. 18 aylık periyodun büyük bir kısmını kapalı geçiren ve satışları yüzde 70’ten fazla gerileyen dal temsilcileri aşı zorunluluğunu savunuyor. Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, aşının tüm dünyada tesirli olduğunun ispat edildiğine dikkat çekerek “Aşısızların toplum sıhhatini tehdit eder bir formda rahat dolaşmalarına kısıtlama getirilmesi gerekiyor. Bu ferdî hak ve özgürlüklerin ötesinde toplum sıhhatini ilgilendiren bir durum ve devletin de artık bu bahiste bir karar vermesi gerekiyor” dedi.
Yeniden kapanma salgın kadar tehlikeli sonuç doğurur
Sadece restoran ve AVM’lerde değil toplu bulunulan her yere girişte aşı zorunluluğunun istenmesi gerektiğinin altını çizen Öncel, markaların da bu kapsamda yavaş yavaş çalışanlarına aşı mecburiliği uygulaması başlattığını söyledi. Öncel, şöyle devam etti: “Kapanma salgın kadar tehlikeli. İktisadın birçok alanında büyük ziyanlara yol açtı. Bundan sonra iktisatların bilhassa perakende dalının kapamadan salgın ile çaba etmenin formüllerini geliştirmesi gerekiyor. Bunun için de yaptırımlar uygulanmalı. Gerekirse kapamaya varan cezalar getirilmeli. Titiz bir halde çalışan firmaların sorumsuz bireyler yüzünden kapanmasının önüne geçilmeli. Bu işin kapanarak değil diğer halde çözülmesinin yolları bulunmalı. Kapanma olmaksızın çaba edilmesi kapanmanın gündemimizden çıkması gerekiyor.”
TURYİD: Aşı tercih değil toplumsal sorumluluktur
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, küresel çapta trajik meseleler yaratan salgında delta varyantı nedeni ile 4. dalga tehlikesinin konuşulmaya başlandığını söyledi. Bayram sonraki gözlemlenen olay sayısındaki artışın da bunun göstergesi olduğunun altını çizen Demirer, “Ekonomiyi durma noktasına getiren çok sert karantina tedbirlerini yaşadık. 18 aylık süreçte genelgeler ile çalışma hakkımızın durduğu uzun kapalı kalma süreçleri geçirdik. Kısıtlı saatler ile kısıtlı kapasiteler ile faaliyet göstermeye çalıştık, hala ruhsat saatlerine nazaran faaliyetlerimizi tam olarak sürdüremiyoruz. Bedellerini ekonomik ve toplumsal olarak ödüyoruz, uzun bir müddet de ödemeye devam edeceğiz. Bugün salgının bir daha geri gelmemek üzere ortadan kalktığını düşünmek için erken. Ancak bugün 18 aydır süren uğraşta gelinen noktada insanlık için bir umut var. Zira aşı var. Aşı, tercih değil toplumsal sorumluluktur. İnanıyoruz ki kişisel özgürlükler fakat toplumsal kazanımlarla korunabilir” tabirlerini kullandı.
Aşı yaptırmayan çalışanlar ‘ücretsiz izine çıkartılsın’
Kaya Demirer, TURYİD olarak hükümetin dayanağıyla gerçekleşebilecek iki yeni tekliflerinin bulunduğunu kaydederek, “Birincisi; 1 Eylül’den itibaren lokanta, kafe, bar, gece kulübü, kıraathane, spor salonları, her türlü karşılaşma alanları, sinema, tiyatro, konser ve düğün ve özel davetlere katılacak konuk ve müşterilerin 2 doz aşıyı yaptırmış olması zaruriliği getirilmesi. İkincisi de 1 Eylül’den itibaren 2 doz aşısını yaptırmaktan imtina etmiş bölüm çalışanlarımızın kanun değişikliğiyle patronun inisiyatifinde ileri bir tarihe kadar tek tarafl ı bir karar ile mecburî fiyatsız izine çıkartılabilmesi durumu. Önerdiğimiz bu iki unsurun 1 Eylül prestijiyle yürürlüğe girebilmesi için 1 Ağustos’ta bu kararın açıklanmasıyla 4 haftalık mühlet içinde hiç aşılanmamış bireylerin dahi iki doz aşısını tamamlaması sağlanmış olacaktır” dedi.
“Siz konuttan çıkmayın, biz ekmeğimize sahip çıkalım”
Kaya Demirer, “Dünyada aşıya ulaşamadığı için büyük zorluklar çeken toplumlar mevcutken ülkemizdeki aşı tedarikinin problemsiz düzeylere geldiği bir ortamda aşıdan imtina eden vatandaşlarımıza ‘bu sefer siz evlerinizde kalın biz emeğimize, ekmeğimize ve toplumsal hayatımıza sahip çıkalım’ demek istiyoruz” sözlerini kullandı.
Kanca: Önlem alınmalı caydırıcı cezalar getirilmeli
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Otomotiv Tedarik Sanayi Meclis Başkanı Alper Kanca da aşı olmayanlara karşı küçük caydırıcı önlemler alınması ve bunun vakitle artırılması gerektiğini söyledi. Kanca, “Aşı olmayanlar yüzünden tekrar dükkanların kapanacağı, sokağa çıkma yasaklarının başlayacağı, özgürlüğümüzün kısıtlanacağını unutmamalıyız. Bu milyonlarca insanın hayatını olumsuz etkileyecek. Öğrencilerin okula gitmesi mümkün olmayacak, tekrar bir tahsil periyodunu kaybedecekler. Çocuklarımızın psikolojileri bozulacak. Yani neresinden bakarsanız bakın, aşı olmamak insanın birlikte yaşadığı öbür insanlara ziyan vermesi olarak ortaya çıkıyor” diye konuştu.
Pandemi öncesindeki hayata çabuk formda geri dönelim
Otomerkezi.net CEO’su Muhammed Ali Karakaş, aşılamada tedarik sıkıntılarının aşılmasına karşın 23 milyon kişinin aşı olmadığına dikkat çekerek, “Salgın ile uğraşta tek dermanımız aşı; bu sebeple vatandaşlarımız tek çıkış noktamız olan aşıyı önemsemeli. Sonuç itibariyle aşı konusu ferdî değil ve tüm topluma tesir eden bir konu. Devletin zarurî kılacağı anı beklemek, lakin vakit kaybına ve olay ile mevt artışlarına vesile olacak. Vatandaşlarımız elimizdeki önlemleri kıymetlendirme fırsatından geri durmasın ki hayatımız, pandemi öncesindeki hayatımıza acil formda geri dönelim” diye konuştu.
MOBSAD: Kapanma değil farklı kısıtlama bekliyoruz
Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği (MOBSAD) Başkanı Nuri Gürcan da Kurban Bayram dönüşü önemli bir hadise artışıyla karşı karşıya kalmayı beklediklerini kaydederek şu açıklamayı yaptı: “Ben kapanma değil ancak farklı kısıtlamalar olacağını düşünüyorum. Bu kapsamda kalabalık AVM’ler, piknik alanları ve düğün üzere etkinliklere yönelik sınırlamalar olabilir. Münasebetiyle kalabalık toplulukların bir ortaya gelmemesi ismine birtakım faaliyetler yapılmayabilir yahut makul sayıda yapılabilir. Bireylerin aşı konusunda hassas olmasını bekliyoruz. Firma olarak eksiksiz aşı yaptırdık, ikna yoluyla da aşılama sağladık, bu saatten sonra aşı olmayanların da aşı yaptıracağını düşünmekteyim.”
Tatil yörelerinde 50 m2’lik mağazaya 100 kişi doldu!
Son bir haftada olay sayısının süratle artmasında, bilhassa tatil bölgelerinde maske ve aralık kuralının ihlal edilmesi ve işletmelerin de buna göz yumması tesirli oldu. Birçok kesim temsilcisi salgın öncesinin bile üzerinde konuk ağırlayan işletmelere yönelik kontrollerin sıkılaştırılmasını, gerekirse kapanmaya varan cezalar getirilmesini savunuyor. Bir bölüm temsilcisi, “Benim mağazam 100 metrekare, içeriye 10 şahıstan fazla insan almıyorum ancak bir bakıyorsun tatil bölgelerinde 50 metrekare alana 100 kişi girmiş. Bu tıp işletmeler yüzünden salgın kurallarına uyan işletmeler kapanıyor, onların ceremesini biz çekiyoruz. Kontroller sıkılaştırılmalı ve artık sorumsuz beşerler yüzünden işini düzgün yapan ve salgın tedbirlerine uyan işletmelerin kapanmasının önüne geçilmeli. Devletin bunu çok uygun ayırması lazım” açıklamasında bulundu.
İngiltere aşılamada mecburilik getirdi, Almanya şimdilik direniyor
Daha bulaşıcı olan ve daha süratli yayılan Delta Varyantı nedeniyle başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede koronavirüs aşısı zarurî hale getirildi. Kelam konusu bölgelerde aşı yaptırmayanların muhakkak yerlere girişi engellenerek aşılanma oranlarının yükseltilmesi hedefliyor.
İngiltere’de ekim ayından itibaren bakım meskeni çalışanlarının koronavirüs aşısı yaptırması zarurî olacak. Gece kulüpleri ve kalabalıkların gittiği başka cümbüş yerlerinde da eylül sonundan itibaren müşterilerin iki doz aşı yaptırdıklarını beyan etmesi gerekecek.
Fransa’da tüm sıhhat çalışanlarının aşı yaptırması zarurî hale getirildi. Sinema üzere kapalı alanlara girmek isteyenlerin yahut toplu ulaşımı kullanmak isteyenlerin de aşı kartlarını yahut negatif test sonuçlarını göstermesi gerekiyor. Müşterilerinin aşı kartlarını denetim etmeyen işyerlerine de ceza öngörülüyor.
Yunanistan’da bakım meskeni işçisine ve sıhhat çalışanlarına aşı zaruriliği getirildi. 16 Temmuz’dan bu yana sinema, tiyatro, bar ve spor salonları üzere kapalı yerlere yalnızca aşılı şahısların girişine müsaade veriliyor.
Almanya, aşı zorunluluğuna direnen ülkelerden biri. Avrupa’nın en büyük iktisadı olan Almanya, halkın aşılama kampanyasına duyduğu inancın zedeleneceği gerekçesiyle zarurî aşı davetlerini şu ana dek reddediyordu lakin Almanya Başbakanlık Dairesi Başkanı Helge Braun dün yaptığı açıklamada, sonbahar aylarında aşılanmayanlara yönelik kısıtlamalar olabileceğini açıkladı. Braun, “Aşılananlar aşılanmayanlara nazaran daha fazla özgürlüğe sahip olacaklar” dedi.
Aşı mecburiliği getiren öbür ülkeler ortasında ise İtalya, Macaristan, Malta, Rusya, Suudi Arabistan, Türkmenistan ve Kazakistan yer alıyor.
‘Delta’ya karşı aşı koruyuculuğu başkalarına oranla daha düşük
Delta varyantının çok süratli yayılması nedeniyle ocak ayından beri aşıların koronavirüse karşı koruyuculuğunda azalma görüldüğü yapılan bilimsel çalışmalarda ortaya çıkmıştı. BioNTech CEO’su ve aşının mucitlerinden Uğur Şahin de, geçen hafta İsrail’den gelen saha araştırması datalarını kıymetlendirerek çift doz BioNTech aşısı olan bireylerde bağışıklık oranının azaldığına ait haberleri doğruladı. Şahin, Wall Street Journal’a verdiği özel demeçte kimi bireylerde antikor seviyelerinin aşılandıktan 7 ay sonra düşmeye başladığının hakikat olduğunu lakin buna karşın aşılanan nüfusun çoğunluğunun ağır hastalıktan korunmaya devam ettiğini tabir ederek şu an için üçüncü bir doza muhtaçlık olmadığının da altını çizdi. Şahin ‘Yeni varyanta (Delta) karşı aşı koruyuculuğu başkalarına oranla düşük’ tabirlerini kullandı.
