‘Anne ve babanın hamilelik sırasındaki beslenmesi çocuğu kanserden koruyor’
Mehmet KAYA
Türk Pediatrik Hematoloji Derneğince 15 Şubat Memleketler arası Çocukluk Çağı Kanseri Günü nedeniyle dernek yönetim kurulu üyelerinin de iştirakiyle düzenlenen basın toplantısında konuşan Prof. Dr. Özbek, özellikle hamilelik periyodunda beslenmenin kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Kanser riski ekseriyetle genlerle bağlı. Fakat hem ebeveynlerin hem de çevresel şartların kanser gelişimine tesiri var. Bilhassa gebelik devrinde tütsülenmiş, kızarmış ve işlenmiş yiyeceklerin kullanımı, salam, sucuk üzere yiyecekler, kızartma sırasında oluşan toksik unsurlar çocuklarda kanser gelişimini artırabiliyor. Gebelerin hem kendisi hem de çocuğunun sıhhati açısından bu tip eserlerden mümkün olduğunca uzak durması öneriliyor. Gebelik sürecinde ayrıyeten B12 ve B6 üzere vitaminlerin eksikliği de sorun yaratıyor. Yapılan çalışmalarda gebelik sürecinde kâfi zerzevat, meyve almayan ve yetersiz B12 ile B6 vitamini alan annelerin çocuklarında löseminin biraz daha sık olduğu gözlendi. Havuç ve kantalup kavunu tüketen annelerin bebeklerinde löseminin daha az görüldüğü bildirilmekte. Kantalubun en değerli ihracatçısı Niğde yöremiz. Antioksidan özelliğe sahip karoten ve karaotenoid unsurlarını içeriyorlar” bilgisini verdi.
Devlet hastaneleri çocuk kanser tedavisinde başarılı
Kanser tedavisinde erken teşhisin değerli olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Özbek, başta lösemi olmak üzere çocukluk çağı kanserlerinin devlet hastanelerinde de yüksek oranda muvaffakiyetle tedavi edilebildiğini, kamu ve üniversite hastanelerinin de en gelişmiş tedavileri uyguladığının altını çizdi. Prof. Dr. Özbek, dünyada yılda yaklaşık 300 bin, Türkiye’de de 3 bin çocuğa kanser tanısı konulduğunu, önemli bir sayının ortaya çıktığını anlattı.
Prof. Dr. Özbek, aşırı kırmızı et ve şekerli besinlerin tüketiminin risklerini gösteren araştırmalar olduğunu, tartışmalı olsa da kahvenin de olumsuz tesirlerine yönelik araştırmalar olduğunu belirtirken, Dernek Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Adalet Meral Güneş hamileliğin birinci 12 haftasında kahve tüketilmemesi gerektiği istikametinde araştırmalar bulunduğunu vurguladı.
Gebelikte ve gebelik öncesinde hem annenin hem de babanın alkol ve sigara tüketmemesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Özbek, “Bebeklerde kanser riskini azaltmak için anneler daha hamile kalmadan sigarayı bırakmalı, alkol içmemeli, günlük demir ve her gün en az 400 mikrogram folat almalıdır. Obezite, kolon, göğüs ve böbrek kanseri dahil olmak üzere çeşitli kanserlerle kontaklı. Gebelik öncesi kilo denetimi de hem anne hem de çocuklar için önemli” dedi.
Anne sütüyle beslenen çocuklar daha az lösemiye yakalanıyor
Anne sütünün kanserler dahil her türlü hastalığa karşı bebeği koruyan en kıymetli besin olduğunu belirten Prof. Dr. Özbek, “Anneler çocuklarını anne sütüyle besleyecek olurlarsa hem kendilerinde göğüs kanseri ve birtakım kanserlerin oluşumu daha az oluyor hem de çocuklarında löseminin daha az görüldüğüne yönelik çalışmalar mevcut. Tarım ve sinek ilaçlarından, kirli havadan uzak durmak gerekiyor. İyonize radyasyon, ebeveynin sigara kullanması, örneğin babanın sigara kullanmasının da kanser riskini artırdığı söz ediliyor. Mesken kimyasalları, trafik kirliliği çocuklardaki lösemi gelişimini artırabilir” diye konuştu.
Prof. Dr. Özbek, pestisitlerin (tarım ilacı) çok çeşitli kanallardan besinlerin üzerinde kaldığını da belirterek, hem anne hem de babaların bu kalıntıların olmadığı besinlere erişmesi gerektiğini belirtti. Özbek, bu bahiste yapılan çalışmalarda, bebeklerin birinci dışkı örnekleri yahut göbek bağından alınan kanlarında pestisit artıklarının tespit edildiğini kaydetti.
Aileler belirti olarak nelere dikkat etmeli
Prof. Dr. Özbek, “belirtiler kanser olduğu manasına gelmiyor lakin tabibe başvurmakta yarar var” diyerek çocuklarda en sık görülen kanser tiplerinden lösemiye ait belirtileri şöyle sıraladı:
“Lösemide çocuklar çoklukla soğuklaşmaya başlar. Küçük çocuklar oyuna ilgisini kaybederler, halsizlik olur. Bedenlerinde küçük mor noktacıklar çıkabilir, diş eti kanaması üzere bulgular görülebilir. Sık enfeksiyon geçirmeye başlayabilirler. Kemik ağrıları olur. Aileler bunları yahut çocuğun karnının şiştiğini, lenf bezlerinin belirginleştiğini görürlerse doktora başvursun. Lakin bu belirtilerin birçoklarına sahip hastalarda bizim bulduğumuz lösemi oranı en fazla 10 hastada 2-3 kişidir. Bu faktörlerin olmasının insanları telaşlandırmaması lazım. Doktora kesinlikle başvursunlar ancak çabucak ‘kanser’ diye de telaşa kapılmasınlar.”
Aşı kansere karşı korur
Aşı aykırılığının çocukları kansere karşı da kırılgan hale getirdiğini belirten Prof. Dr. Özbek, genel olarak aşıların bağışıklık sistemini güçlendirdiğini, bu nedenle bütün kanserlere karşı uğraşta güçlü bir bağışıklık sisteminin kıymetli olduğunu belirtti. Prof. Dr. Özbek, HPV aşısının rahim ağzı kanserine karşı kesin müdafaa sağladığını da belirterek, aşının kıymetini vurguladı.
