Kanser, tedavi süreci en değerli sıhhat sorunlarından biri. Hele de akciğer kanseri üzere hayati organlarda gelişmesi durumunda süreç çok daha büyük bütçeler gerektiriyor. Avrupa Birliği ülkelerinde akciğer kanserinin iktisada yükü, 3,35 milyar eurosu direkt olmak üzere 106,4 milyar euroyu buluyor. Türkiye’de ise en son 2018’de yapılan araştırmaya nazaran akciğer kanserinin maliyet yükü 8.8 milyar TL düzeyinde. Dolaylı maliyetlerin de dahil edilmesiyle akciğer kanserinin hasta başına maliyetinin 175 bin 837 TL olduğu varsayım ediliyor.
Tedavinin değerli olmasının nedenleri ortasında şimdi yenilikçi ve sonuç veren ilaçların Ar-Ge ve üretim süreçlerinin küresel manada yaygınlaşamamış olması. Kolay bir iktisat kuralı olarak arzı az olanın fiyatı da yüksek kalıyor ne yazık ki… Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi (bir evvelki periyot başkanı) Prof. Dr. Mahmut Gümüş, bilhassa son periyotta genomik tahliller yapılarak geliştirilen ilaçların güçlü tesirler yaratabildiğini, bu tıp yenilikçi buluşların ise kemoterapiden çok daha kıymetli olduğunu tabir etti. Bilim dünyasının kanseri tanımaya başladıktan sonra daha tesirli ilaçlar geliştirdiğini, üstelik bu ilaçların kemoterapi üzere yan tesirlere neden olmadığını anlatan Gümüş, “Ne yazık ki bu alanda tamamlanan ilaç sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. Kore, Çin, Hindistan üzere ülkelerde çalışmalar var fakat şimdi sonuçlanmadı. Bunlar tamamlandığında kanser tedavisinde aylık maliyetler düşecektir fakat en az 3 yıl beklemek gerektiğini söylüyorlar. Bunun ötesinde bizim sıhhat kesiminin temsilcileri olarak yapabileceklerimiz var” dedi.
Onkolojide kendi parasını ödeyebilecek kitle yüzde 5’i geçmez
Türkiye’de yıllık 100 milyar liralık sıhhat harcamasının 40.7 milyar TL’sinin kansere gittiğini vurgulayan Prof. Dr. Gümüş’ün sağlık sisteminde tartışma yaratacak bir önerisi var. Diyor ki; “Her alanda olduğu üzere tıpta da inovasyona yetişmek mümkün değil. Tüm ülkeler bu sürate nasıl yetişebileceğinin yollarını arıyor. Daima yeni ve daha kıymetli tedavi formülleriyle hastalıklarla başa çıkmanın yolları bulunuyor. Hasebiyle bütçenin artırılmasına muhtaçlık var. Bizler diyoruz ki, daha kolay olan ve çoğunlukla meskenlerde atıl olan reçetesiz satılabilen ilaçlar geri ödeme sisteminden çıkarılsın. Vatandaş aklına estiğinde yazdırıyor, kutularca ilaç çöpe gidiyor. Burada önemli bir maliyet var. Aşikâr reçetesiz ilacı kendisi öderse hem bilinçsiz tüketimin önüne geçilir hem de buradan edilen tasarruf, kanser üzere daha yüksek Ar-Ge gerektiren kıymetli hastalıkların tedavisi için kullanılır.”
Vatandaşın reçetesiz birçok ilacın maliyetini karşılayacak ekonomik güçte olduğunu fakat kanser tedavisinde bunun çok küçük bir kitleye nasip olabileceğine dikkat çeken Gümüş, “Bu birçok beşere toplumsal devlet yapısı için makûs gelebilir lakin şöyle düşünün: Bir ağrı kesiciyi kendimiz alabiliriz lakin bugün onkolojide kendi tedavisini üstelenebilecek kitle, toplam nüfusun lakin yüzde 5’i kadardır. Reçetesiz ilaçlar SGK kapsamından çıkarılırsa kanser hastaları değerli ilaç beklemekten kurtulabilir.” dedi.
“Yerli kanser ilacımız olmalı”
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mahmut Gümüş’ün dikkat çektiği bir diğer husus da muadil ilaçlarla ilgili tercihlerin artırılması tarafında. Bunun için doktorlara değerli vazifeler düştüğünü açıklayan Gümüş’e nazaran, yerli üretimin desteklenmesi ve bu yolla Ar-Ge bütçelerinin de artırılması için muadil ilaçların kullanılması teşvik edilmeli. Gümüş, “Bunun örneğini yakın vakitte yaşadık. Orjinal molekülü 10 üniteye satan yabancı ilaç şirketi, yerli muadili çıkınca fiyatı 3 üniteye indirdi” diye konuştu. Gümüş, Türk ilaç şirketlerinin desteklenmesiyle yerli kanser ilacının üretilmesinin de önünün açılacağını vurguladı.
