Ev imali turşuların, içerdikleri probiyotikler sayesinde bağışıklık sistemine bir ölçü takviye verdiği fakat içerdiği tuz nedeniyle çok tüketiminden kaçınılması gerektiği, burnun tuzlu suyla yıkanmasının virüsün bulaşıcılığını engellemediği, bağışıklık sistemini özel olarak güçlendirdiğine yönelik kanıtlanmış rastgele bir besinin bulunmadığı bildirildi.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Ankara Üniversitesi (AÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hakkında gerçek bilinen yanlışlara ait açıklamalarda bulundu.
Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve Antarktika hariç tüm kıtalara ve 120’den fazla ülkeye yayılan Kovid-19 ile çabada yanlışsız bilginin değerine işaret eden Azap, öncelikle önlemli olunması ve önerilen hijyen kurallarına uyulması gerektiğini vurguladı.
“Aşırı sıcak içecekler, yarardan çok ziyan verebilir”
Azap, yeni tip koronavirüs açısından test sonucu olumlu çıkan her hasta için hastalık seyrinin farklı olabileceğini söz ederek, Kovid-19’a dair hakikat bilenen yanlışlara ait şu bilgileri verdi:
“YANLIŞ: Her Kovid-19 enfekte olgu, ağır ve ölümcül seyretmektedir.
DOĞRU: Hastalığın seyrinde yüzde 10-15 oranında ağır teneffüs yetmezliği, böbrek yetmezliği ve çoklu organ yetmezliği görülebilir ve yüzde 2-5 oranında vefatla sonuçlanırken, yüzde 80 oranında hastalık hafif seyretmektedir.
YANLIŞ: Hastalıktan korunmak için maske takmanız kafidir.
DOĞRU: Maske, kişiyi virüsü kapmaktan gereğince korumaz. Yalnızca kişi hasta ise virüsün diğerlerine bulaştırılmasına mahzur olabilir. Hele ki sağlıklı şahısların toplumda, gündelik hayatta maske takmasına gerek yoktur. Korunmada en değerli prosedür el temizliğidir. Eller mümkün olduğunca pak tutulmalı ve göz, burun ve ağıza götürülmemelidir.
YANLIŞ: El dezenfektanları tüm sorunu çözer.
DOĞRU: Piyasada değişik isimler ile pazarlanan kelamda antiseptik, dezenfektan ve mikrop öldürücülerin birçok elleri yeterli bir ‘su-sabun temizliğinden’ daha çok koruyamayacaktır. Ellerin, sık sık bol sabunlu su ile dikkatle, uygunca ovularak yıkanması koruyuculuk için kâfi olacaktır. Su ve sabuna ulaşılamayacak durumlarda 70 derece ve üzerinde bir kolonya yahut alkol bazlı el dezenfektanı da kullanılabilir.
Sık el paklığı cildi kurutarak egzama üzere hastalıklara neden olabilir. O yüzden eller günde birkaç kere nemlendirici krem ile nemlendirilmelidir.
YANLIŞ: Burnu tuzlu suyla yıkamak, tuzlu suyla gargara yapmak ya da sirke virüsün bulaşıcılığını engeller.
DOĞRU: Bu yanlış bir bilgidir. Bu konuda hiçbir bilimsel veri yoktur. Hatta tuzlu suyun tuz oranı yüksek olursa üst solunum yolu hücrelerine hasar verebilir. Solunum sistemini viral enfeksiyonlardan ya da dış etkenlerden korumada bir kalkan özelliği gösteren, bakteri ve virüslerin solunum hücrelerine tutunmasını engelleyen mukus tabakası da hasar görebilecektir.
YANLIŞ: Sıcak içecekler içmek virüsü öldürecektir.
DOĞRU: Aşırı sıcak içecekler ağız-boğaz bölgesini yakıp kavurarak ‘koruyucu epitel tabakayı’ ve ‘önleyici bağışıklık salgılarını’ tahrip ettiğinden, faydadan çok zarar verebilir.
YANLIŞ: Enfekte yüzeyleri sadece su ile ya da ıslak mendil ile silmek yeterlidir.
DOĞRU: Yüzeyler belli oranlarda sulandırılmış (1:100; 1 birim çamaşır suyu, 99 birim su) çamaşır suyu ya da deterjanla temizlenmelidir. Basit deterjanlar da koronavirüsü önlemede çamaşır suyu kadar etkilidir.
“Ev yapımı turşuların, bağışıklık sistemine bir miktar destek vereceği doğrudur”
Prof. Dr. Azap, bağışıklığı kuvvetlendirmek ya da virüsün etkisini azaltmak için çeşitli yiyecek ve içeceklere yönelik de uyarılarda bulundu. Buna göre, doğru ve yanlış bilgiler şöyle:
“YANLIŞ: Sarımsak, soğan yemek koronavirüs enfeksiyonunu önler.
DOĞRU: Sarımsak ve soğan içerdikleri alisin ve kuvarsetin sayesinde antimikrobiyal özellikleri olan sağlıklı gıdalardır ama koronavirüsten koruma gibi bir faydaları bilimsel olarak ortaya konmamıştır.
YANLIŞ: Çok turşu yemek bağışıklık sistemini güçlendirip hastalıktan koruyacaktır.
DOĞRU: Ev yapımı turşuların, içerdikleri probiyotikler sayesinde bağışıklık sistemine bir miktar destek vereceği doğrudur. Ancak aşırı miktarda turşu tüketimi aşırı miktarda tuz tüketimine de neden olarak vücudun sıvı elektrolit dengelerinde değişikliklere ve hipertansiyona sebep olabilir.
YANLIŞ: Kelle paça çorbası bağışıklık sistemi için şarttır.
DOĞRU: Bağışıklık sistemini özel olarak güçlendirdiği gösterilmiş herhangi bir gıda yoktur. Önemli olan sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığıdır. Virüslerden korunmada bağışıklık sisteminin önemli olduğu doğrudur. Bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalarla bağışıklık sistemini güçlendirdiği kanıtlanmış 3 uygulama vardır. Bunlar, dengeli beslenme, yeterli bir uyku ve düzenli fizik egzersiz şeklindedir.
YANLIŞ: Alkolsüz kolonya, el dezenfektanı olarak kullanılabilir.
DOĞRU: Bir sıvının dezenfektan özelliğe sahip olması için minumun yüzde 70 alkol oranına sahip olması gerekir. Uygun el antiseptiği bulunamayan yerlerde yüzde 80-90 arasında alkol içeren her türlü kolonya da el hijyeninde virüsten korunmada kullanılabilir.
YANLIŞ: Havaların ısınması ile virüs ortadan kaybolacak.
DOĞRU: Sıcak havanın virüsü doğrudan öldürmesi gibi bir durum söz konusu değil. Ancak havaların ısınması ile insanlar kapalı ve havasız ortamlarda uzun süre vakit geçirmiyor, evler, iş yerleri daha iyi havalandırılıyor ve böylelikle solunum yoluyla bulaşan virüslerin bulaşma olasılığı azalıyor. İkinci olarak da artan sıcaklık nedeniyle virüs dış ortamda daha kısa süre canlı kalabiliyor.
