Osman KILIÇ/İSTANBUL
Etiket Sanayicileri Derneği Lideri – Ambalaj Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Aydın Okay, “Yüksek teknolojili eser satma peşine gidiyor Avrupa, başkalarını dışarı verecek. Ambalajda da en değerli aday ülke Türkiye’dir” yorumunda bulundu. Pandemi ile birlikte kağıt temelli ambalajlarda bir patlama olduğunu ve kağıdın yetmeyecek hallere geldiğini bildiren Çukurova Kağıt ve Ambalaj Kümesi Genel Müdürü İsa Doğanlı da, “Ama bu yılın birinci çeyreğinin sonu ve yaz başı üzere geriye dönmeye başladı” dedi.
DÜNYA Gazetesi ve Zer Merkezi Hizmetler ve Ticaret AŞ. tarafından organize edilen “Zer ile İşinizin Yarınları” canlı yayın serisinin bu kısmında ambalaj kesimi masaya yatırıldı. NBE Yönetim Kurulu Lideri Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünde DÜNYA Gazetesi Genel Yayın Koordinatörü Vahap Munyar’ın soruları ile Etiket Sanayicileri Derneği Lideri – Ambalaj Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Aydın Okay, Zer Kıdemli Gereç Satın Alma Müdürü Eşter Boran, Çukurova Kağıt ve Ambalaj Kümesi Genel Müdürü İsa Doğanlı sektördeki son durumu kıymetlendirdi.
Avrupa’da gelecek günlerde bir sakinlik beklendiğine vurgu yapan Etiket Sanayicileri Derneği Lideri – Ambalaj Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Aydın Okay, “Şu anda Avrupa’da hazırlıklarını yapıyorlar. Tıpkı biçimde bu tasa bizde de var, bunun da bir sonu olacak” dedi. Avrupa’da ayrıyeten emek ağır işleri de kendilerinden çıkartıp mümkün olduğu kadar daha doğuya göndereceklerini bildiren Okay, “Ambalaj da yavaş yavaş Batı ülkelerinden çıktı, Doğu ülkelerine geliyor. Motamot dokumada olduğu gibi… Yüksek teknolojili eser satma peşine gidiyor Avrupa başkalarını dışarı verecek. Ambalajda da en kıymetli aday ülke Türkiye’dir. Çünkü Avrupa Birliği üyesi ülkelere en yakın ülke Türkiye” açıklamasında bulundu. Türkiye’nin üretim kapasitesi olan ve Avrupa tarafından tanınan, verdiği garanti ve hizmetle de bunu ispat eden bir ülke olduğuna değinen Okay, “Tabii bu çalışmaları yaparken hükümetimizden de dayanaklar görüyoruz. Ambalaj dalı her geçen gün kendini yeniliyor ve Avrupa’nın tedarikçisi olma açısından da süratli yol alıyor” diye konuştu.
Koronavirüs periyodunda ambalajlı eserlere isteğin de çok daha fazla olduğunu tabir eden Okay, “Çünkü beşerler kendilerini bir formda koronadan korumak zorundalar, en azından ruhen o denli hissediyorlar. Eserlerin ambalaja girmesi hem ekonomik hem toplumsal olarak denetim edilebilir olmasını sağladı” dedi. Uygun bir ambalaj eserinin de düzgün sattırdığını belirten Okay, “Çok uygun bir eseriniz vardır ambalajı uygun değilse satamazsınız. Rafa koyulan eserlerin bir adım öne çıkması için sizin ambalajınızın da albenisi olması lazım” biçiminde konuştu. İhracat hedefl erini de revize ettiklerini aktaran Okay, “Bizim ambalaj sanayi olarak bu yılki gayemiz 7 milyar dolar ihracat yapmaktı bu 8 milyar dolar oldu. 2023 amacını de 10 milyar dolar olarak revize ediyoruz” bilgisini verdi.
“GERİ DÖNÜŞÜMDEN DİĞER DERMANIMIZ YOK”
Ambalaja giren eserlerin faturasız piyasanın ortadan kalkmasına da dayanak sağlayacağını lisana getiren Okay, “Biz ambalaj dünyası olarak hem yurtdışında hem de yurtiçinde büyüyeceğimizi düşünüyoruz” dedi. 2021 yılı itibariyle Türkiye’de kişi başı ambalaj tüketiminden de bahseden Okay, bunun 120 dolar civarında değerli bir sayı olduğunu söyledi.
Pandemi devrinde panik atak siparişleri verildiğini de lisana getiren Okay, “Belli bir stokunuzun elinizde olması lazım. Aşikâr bir stoku yapmaya uğraştık. Gün geldi malı bulduk konteyner bulamadık. Maliyetler çok değişti. Panik atak satışları iptali de başladı. Mal bitene kadar bu olacak sonra tekrar panik atak durumu olacak. Zira o firma ziyanını karşılayabilmek için eserlerine artırım yapacak” değerlendirmesinde bulundu.
Geri dönüşüm durumunu da kıymetlendiren Okay, “Geri dönüşüm konusunda hükümet tarafından da darphanenin de bu işe dahil edilmesiyle önemli bir yol alındı” bilgisini verdi. “Bizim üzere işletmelere de bilgiler gidiyor. Bizler geri dönüşüm nedeniyle yapılabilecek etiketlerin ne halde üretilmesi gerektiği ya da üretme kapasitemiz olup olmadığı konusunda bilgiler veriyoruz. Çok ciddiye de alınıyor ve çok süratli yol alınacağını düşünüyorum” diyen Okay, geri dönüşüm konusunda öbür deva olmadığını söz etti. “Tabii ki bir sorun yüzde 100 bitirilemez” diyen Okay, buna rağmen temel çözülmesi gereken hususun eğitim olduğunu lisana getirdi. Eğitimin genel bir eksiklik olduğunu söyleyen Okay, “Biz bir şeyler yaparken bende olmasın diğerinde olsun mantığını bir an evvel bırakmalıyız” diye konuştu.
“RESESYONUN TESİRLERİNİ GÖRMEYE BAŞLADIK”
Pandemi ile birlikte kağıt asıllı ambalajlarda bir patlama olduğunu ve kağıdın yetmeyecek hallere geldiğini bildiren Çukurova Kağıt ve Ambalaj Kümesi Genel Müdürü İsa Doğanlı, “Ama bu yılın birinci çeyreğinin sonu ve yaz başı üzere geriye dönmeye başladı” dedi. İnsanların eski tüketim alışkanlıklarına dönmeye başladığına da değinen Doğanlı, “Pandemi periyodu ambalajların küçülmesini, tek kullanımlık ambalajların kağıt temelli olmasını da getirdi” halinde konuştu. Bunun âlâ bir trend olduğunu ve önemli yatırımların da yapıldığını aktaran Doğanlı, “Resesyon tesirlerini de görmeye başladık. Oluklu mukavva kağıtlarında bunu görüyoruz” diye konuştu. Oluklu mukavva dalının birinci 9 ayda yüzde 8,5 oranında küçülme “Müşterinin birinci önceliği gerecin temin edilmesi” Ambalaj satın almasını yaptıkları geniş bir müşteri havuzuna sahip olduklarına değinen Zer Kıdemli Materyal Satın Alma Müdürü Eşter Boran, “Özellikle ambalaj kategorisi bizim en kıymetli kategorilerimizden biri” dedi. Müşterinin beklentisi üzerinde durmak gerektiğini söyleyen Boran, “Sanayi kuruluşlarımız ambalajla birlikte birçok hammaddeyi de temin ediyorlar. Üretimden önce bu gereçler gelsin istiyorlar. Birinci öncelikleri bu gereçlerin temin edilmesi oluyor. Düzgün bir planlama ile gerece ulaşım mümkün” biçiminde konuştu. Müşterileri için toplu bir satın alma hacmi oluşturarak onlara avantaj sağladıklarını aktaran Boran, “Kalite ayağı da değerli bir etken. “Farklı taleplerde müşteriler ve farklı ölçekte tedarikçileri buluşturan bir merkez olarak değerli bir kesim bilgisine sahibiz” tabirini kullandı.
Hem müşteri açısından hem de tedarikçi açısından firmaların ileriyi görebilmelerinin de son derece değerli olduğunu aktaran Boran, “Spot alımlar yapmıyoruz alımlarımızı uzun periyodik yapıyoruz” dedi. Üreticilerin önüne müşterilerden gelen talepleri iletmek zorunda olduklarını da aktaran Boran, “Zer’in değerli bir hacimle atık idaresi işi de var, hurda kağıt da bunun bir parçası” açıklamasında bulundu. Resesyon beklentilerinin ve piyasada taleplerinin düşüşü ile birlikte doğal olarak fiyatların geri geldiğini de kaydeden Boran, “Ama geçtiğimiz ay içerisinde hurda kağıtta yüzde 10 civarında bir artırım oldu. Baktığımızda her şeyin fiyatı aşağı giderken neden kağıdın fiyatı üst gidiyor. Burada işin farklı yanı hurda kağıdın fiyatları yüzde 40’lara kadar geri gitmiş durumda. Burada güç maliyetleri devreye giriyor ancak orada benim soru işaretlerim var” değerlendirmesinde bulundu. En büyük sorunun yüksek enflasyon ve yüksek kur değişimi ortamında fiyat idaresi yapabilmek olduğunu söyleyen Boran, “Nihai eseri üreten üretici süratlice değiştiremiyor fiyatını. Bu arz ve taleple ilgili bir sorun. Maalesef girdi maliyetleri buna nazaran şekillenmiyor” tabirini kullandı. Uzun soluklu kontratlarda sabit fiyatla gitmenin mümkün olamayacağını da lisana getiren Boran, “Üreticilerin ahenk sağlayabilecekleri bir şart değil bu. Kıymetli olan değişken ortama uygun bir fiyat belirleyebilmek” biçiminde konuştu. Boran şöyle devam etti: “Yılda 2 kere taban fiyatın artışı da fiyatlara yansımak zorunda. Hammadde artışları muhakkak oranlara geldiği vakit da biz bu değişimleri fiyatlara yansıtıyoruz. Vade zahmeti da var. Bizim temelinde tam bu noktada üreticilere yönelik tahlil önerilerilerimiz var.” kaydettiğini belirten Doğanlı, “Bu kesime hammadde sağlayan kağıt üretimi ise Türkiye’de yaklaşık 22 fabrikada var. 22 fabrikanın Türkiye satışlarında da yüzde 3 kadar küçülme görüldü” değerlendirmesinde bulundu.
Pandemide talep artınca fiyatların da artış kaydettiğini bildiren Doğanlı, “O vakit tüketiciler daha ucuzuna hakikat geçiş yaptı. Örneğin oluklu mukavvadan plastik olukluya dönmeye çalışanlar oldu” açıklamasında bulundu. Doğanlı, şu sıralar tüketicilerin mümkün olduğu kadar maliyeti düşürmek ve tekrar kullanmak için depozito sistemine yöneldiğini lisana getirdi. En çok ambalaj maliyeti olan eserlerden de bahsederek kesime yönelik bilgiler veren Doğanlı, en çok ambalaj maliyetinin kuruyemişler tarafında olduğunu ve buna karşılık eser büyüdükçe ambalajlama maliyetinin de düştüğünü söyledi. Küçük ambalajların giderek arttığını ve bu türlü bir trend olduğunu da aktaran Doğanlı, “Ürünün içindeki toplam ambalaj maliyeti artmaya devam ediyor” dedi.
“HURDA KAĞIT NEDENİYLE OLUKLU MUKAVVA FİYATLARININ ARTMASI KELAM KONUSU OLACAK”
Hammadde tarafında şu anda hiçbir ıstırap olmadığına değinen Doğanlı, “Pandemi periyodunda oluklu mukavva ile ilgili önemli yatırım kararları alındı” dedi. Çok fazla yatırım bolluğu olduğuna değinen Doğanlı, “Oluklu mukavvadaki temel kritik bahis hurda kağıt. Şu anda Avrupa yıl sonu itibariyle hurda kağıt taşımasıyla ilgili yeni bir regülasyon ortaya koyacak” bilgisini verdi. Her türlü hurdanın üretildiği yerde yok edilmesi öbür yerlere taşınmaması, taşınması durumunda ise karbon salınımına mahzur olunmasının amaçlandığını söz eden Doğanlı, “Yani hurda çıkarılmaması yahut burada öbür bir esere dönüştür öbür ülkelere yollama diyor. Türkiye’de geri dönüşüm oluyor ancak kapasite kâfi değil, hurda kağıt ithal etmek zorundayız. İçerideki fabrikalarda da hurda kağıt nedeniyle oluklu mukavva fiyatlarının artması kelam konusu olacak” değerlendirmesinde bulundu. İnsanların çöpleri konutlarda farklı toplaması gerektiğini söyleyen Doğanlı, “Bütün hurdalarda fiyatlar baskı altında” dedi.
“MALİYETLERDE DÜŞÜŞ BEKLENTİSİ YOK LAKİN FİYATLAR BASKI ALTINDA”
Grup olarak plastik işlerinin de olduğunu söz eden Doğanlı, “Alışveriş poşetlerini toplayıp granül haline getiriyoruz ve bunu Çin’e kadar ihraç ediyoruz. Ben bunu övünerek anlatıyordum baktım Çinliler de emsal şirketler kurmuşlar. Plastik hurdaları topluyorlar. Türk şirketi görünümünde granül üretiyor ve Çin’e ihraç ediyorlar. İşin pisliğini Türkiye’ye yığmış oluyorlar. Çin’in 2 yıldır her türlü hurda ithalatı yasak onun için bu işleri ülke dışına ittirdiler. Avrupa da kendisi yapmaya uğraş ediyor diye düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
“Maliyetlerde düşüş beklentisi yok ancak fiyatlar baskı altında” diyen Doğanlı, güç maliyetlerinin arttığını ve kağıt üretim tesislerinde geçen sene gücün maliyet içindeki hissesinin yüzde 12 iken bugün itibariyle yüzde 40’ı geçtiğini belirtti. Bunun nedeninin fiyat artışları olduğunu bildiren Doğanlı, “Bu koşullarda maliyetlerde bir düşüş kelam konusu değil. Yılbaşında minimum fiyat artırımı vesaire durumlarından sonra yeniden fiyatlar üste hakikat hareketlenir” diye konuştu. Fiyatın artması için arz talep kanununda bir talep olması gerektiğini de belirten Doğanlı, “Talep olmadığı vakit da fiyat baskı altında olacaktır. Maalesef önümüzdeki süreçte arz fazla olup talep fazla olmayacağı için bu türlü bir dengesizlik olacak. Ambalaj üreticileri için bu dertli bir devir olacaktır” bilgisini verdi.
“Geri dönüşüm gönüllülük temeliyle yürümüyor”
Sektör temsilcilerine sorular sorarak programı zenginleştiren DÜNYA gazetesi Yayın Koordinatörü Vahap Munyar da dalla ilgili genel bir değerlendirmede bulundu. Kağıt tarafında büyük yatırımlar olduğunu söz eden Munyar, “Umarım kapasitelerini doldurmaları uzun sürmez” dedi. Munyar, tıpkı şeyin cam ambalaj tarafında da gündeme geldiğini de söyledi. En değerli sorunun geri dönüşümle ilgili olduğunu ve kaynağından toplamanın becerilemediğini bildiren Munyar, “Gönüllülük temeli ile yürümüyor bu işler. Bu işi toplandığı noktada çözmekte yarar var” halinde konuştu.
“Müşterinin birinci önceliği gerecin temin edilmesi”
Ambalaj satın almasını yaptıkları geniş bir müşteri havuzuna sahip olduklarına değinen Zer Kıdemli Gereç Satın Alma Müdürü Eşter Boran, “Özellikle ambalaj kategorisi bizim en değerli kategorilerimizden biri” dedi. Müşterinin beklentisi üzerinde durmak gerektiğini söyleyen Boran, “Sanayi kuruluşlarımız ambalajla birlikte birçok hammaddeyi de temin ediyorlar. Üretimden önce bu gereçler gelsin istiyorlar. Birinci öncelikleri bu gereçlerin temin edilmesi oluyor. Düzgün bir planlama ile gerece ulaşım mümkün” biçiminde konuştu. Müşterileri için toplu bir satın alma hacmi oluşturarak onlara avantaj sağladıklarını aktaran Boran, “Kalite ayağı da kıymetli bir etken. “Farklı taleplerde müşteriler ve farklı ölçekte tedarikçileri buluşturan bir merkez olarak değerli bir kesim bilgisine sahibiz” sözünü kullandı. Hem müşteri açısından hem de tedarikçi açısından firmaların ileriyi görebilmelerinin de son derece kıymetli olduğunu aktaran Boran, “Spot alımlar yapmıyoruz alımlarımızı uzun müddetli yapıyoruz” dedi. Üreticilerin önüne müşterilerden gelen talepleri iletmek zorunda olduklarını da aktaran Boran, “Zer’in değerli bir hacimle atık idaresi işi de var, hurda kağıt da bunun bir parçası” açıklamasında bulundu. Resesyon beklentilerinin ve piyasada taleplerinin düşüşü ile birlikte doğal olarak fiyatların geri geldiğini de kaydeden Boran, “Ama geçtiğimiz ay içerisinde hurda kağıtta yüzde 10 civarında bir artırım oldu. Baktığımızda her şeyin fiyatı aşağı giderken neden kağıdın fiyatı üst gidiyor. Burada işin enteresan yanı hurda kağıdın fiyatları yüzde 40’lara kadar geri gitmiş durumda. Burada güç maliyetleri devreye giriyor lakin orada benim soru işaretlerim var” değerlendirmesinde bulundu.
En büyük sorunun yüksek enflasyon ve yüksek kur değişimi ortamında fiyat idaresi yapabilmek olduğunu söyleyen Boran, “Nihai eseri üreten üretici süratlice değiştiremiyor fiyatını. Bu arz ve taleple ilgili bir sorun. Maalesef girdi maliyetleri buna nazaran şekillenmiyor” tabirini kullandı. Uzun soluklu kontratlarda sabit fiyatla gitmenin mümkün olamayacağını da lisana getiren Boran, “Üreticilerin ahenk sağlayabilecekleri bir şart değil bu. Kıymetli olan değişken ortama uygun bir fiyat belirleyebilmek” formunda konuştu. Boran şöyle devam etti: “Yılda 2 sefer minimum fiyatın artışı da fiyatlara yansımak zorunda. Hammadde artışları muhakkak oranlara geldiği vakit da biz bu değişimleri fiyatlara yansıtıyoruz. Vade ıstırabı da var. Bizim temelinde tam bu noktada üreticilere yönelik tahlil önerilerilerimiz var.”
