Mehmet KAYA
ANKARA – Sistem Sıhhat Kümesi Tıbbi Biyokimya Uzmanı Dr. Cevdet Züngün, D vitamininin ana fonksiyonunun hücreler ortası haberleşmeyi sağlamak olduğunu vurgulayarak, “Vücudumuz tek başına bir işlevi olmayan D vitaminini alır ve kağıdın üzerindeki yazının yaptığı misyonun birebirini, yani hücreler ortası irtibatın sağlanması için olması gereken etkin hale getirir. Bedenimizdeki hücrelerin birbirleri ile bağlantısında kıymetli rol oynayan bu faal vitaminin- bu haliyle artık hormonun- eksikliğinde hücrelerin birbiri ile bağlantısının bozulması, hücrelerin ve oluşturdukları dokuların birbirlerinden habersiz, başına buyruk ve denetimsiz hareketi ile sonuçlanacaktır. Bu denetimsiz durumun neden olduğu en kıymetli hastalık ise bedenimizdeki kaos olan kanserdir.” dedi.
Türkiye’de D vitamini eksikliği yaygın olarak görülüyor. Dr. Cevdet Züngün, D vitaminin kemik metobalizmasının yanında çok sayıda hastalıkla münasebetinin belirlendiğinin altını çizdi. İnsanlardaki 300’ün üzerinde gen ile D vitamininin alakalı olduğunu, bunun da beden için ne kadar değerli olduğunu gösterdiğini belirten Dr. Züngün, “Günümüzde D vitamini eksikliğinde göğüs, prostat, akciğer ve kolon kanseri riskinin arttığı, yüksek D vitamini seviyelerinin ise bu hastalıklara yakalanma riskinin azaldığını gösteren, delil seviyesi yüksek, sağlam bilimsel çalışma sonuçları mevcut” bilgisini verdi. Bağışıklık sistemi için de D vitamininin bağlantısının gözlendiğini belirten Cevdet Züngün, MS hastalarının şikayetlerinin D vitamininin bedende düşük olduğu devirde artmasının bu vitaminin değerinin bir öteki gösterdiğini anlattı.
Yine Türkiye’de yaygın olan ve artma eğiliminde bulunan diyabetin de D vitamini ile bağlantılı olduğu tarafında niyetler olduğunu bildiren Cevdet Züngün, “D vitamini eksikliği halinde kalp damar hastalıkları açısından değerli bir risk faktörü olan diyabet riskinin arttığı argüman edilen yayınlar var” bilgisini verdi.
Güneş alan bir ülke olmasına karşılık Türkiye’de D vitamini düşüklüğünün yaygın olmasının nedenine ait olarak ise Dr. Züngün şunları kaydetti:
“Önemli olan D vitaminin bedenimizdeki üretim yeri olan cildimizin, D vitamini sentezinin olmazsa olması ultra viyole B (UVB) ışınları ile ne kadar temas ettiği. Bedenimizin yaz aylarında bile-deniz kenarında geçirdiğimiz tatil periyotlarını hariç tutulursa-neredeyse yüzde 80’inin kıyafetle örtülü olduğunu düşünürsek, cildimiz güneşten çok az faydalanıyor diyebiliriz. Tatil periyotlarında çokça kullandığımız ve cildimizin güneşle temasını kesen güneş kremlerini de unutmayalım. Güneş kremi olağan ki kullanabiliriz. Fakat dikkat edilmesi gereken cildimizin güneşle kâfi ölçüde temasını sağladıktan sonra. Beyaz ciltli bir kişinin, yaz aylarında, güneşli bir günde, saat 10:00-14:00 saatleri ortasında, bedeninin büyük bir kısmı (dirsekler ve dizler açıkta olacak şekilde) yalnızca 15-20 dakika güneşle direkt teması -UVB camdan geçmez- bedenimizde kâfi ölçüde D vitamini sentezlemesine yetiyor. Bu formda sentezlenen D vitamini seviyesi ile Ekim-Kasım aylarına kadar yönetim edebiliyoruz. Zira D vitaminini bedenimizdeki yağ dokularında yedekleyebiliyoruz.
Ekim-Kasım ayından itibaren güneş, D vitamini sentezlemede kullandığımız UVB ışınlarının tesirini kaybediyor. Yani D vitamini kışına giriyoruz. Yaz ayları dışında D vitamini sentezi güneşli günler bile yaşasak asla mümkün olmadığından ve üstte bahsettiğim kuralları birçok vakit sağlayamadığımızdan D vitamini seviyelerimiz yaklaşık yüzde 75’imizden fazlasında düşük seyrediyor.”
Gebeler için de önemli
Dr. Cevdet Züngün, D vitamininin gebelikteki tesirlerine yönelik çeşitli araştırmalar yapıldığını ve bu araştırmaların değerli belirlemeler yaptığını lakin kimi alanlarda kesin bilimsel bilgiye şimdi ulaşılmadığını hatırlattı.
D vitamini ve metabolitlerinin gebelik boyunca anne adayı ve fetustaki genetik haberleşmeye tesirlerin araştırıldığını fakat şimdi başlangıç evresinde bir araştırma alanı olduğunu bildiren Dr. Züngün, “Yapılan çalışmalara dayalı olarak bildiklerimiz gebelik sürecinde D vitamini desteğinin gebelik devrinde erken doğum, preeklampsi, gestasyonel diyabet ve doğan bebekte kemik mineralizasyonunda defekt ve erken periyotta akciğer dokusunun gereğince olgunlaşamamasına bağlı olarak astım üzere belli olumsuz durumlara dönük riskleri minimize etmesidir. Fakat şu an için D vitamininin bu tesirleri hangi düzenekler ile gerçekleştirdiği şimdi tam olarak açıklanamamıştır. Araştırmaların, bilim insanlarının bu bahis üzerindeki çalışmalarının yoğunluğu gözönüne alındığında bu sistemlerin tam olarak anlaşılmasının yalnızca vakit problemi olduğu ön görülebilir” bilgisini verdi.
Hekim denetiminde D vitamini takviyesi
Güneşle temas etme imkanı olmayan bireylerin tabip denetiminde D vitamini desteği alması gerektiğini belirten Dr. Cevdet Züngün, D vitamini desteği alan şahıslar üzerinde kış depresyonu ve yaşlılardaki kırıklar tarafından yapılan araştırmalarda başarılı sonuçlar elde edildiğini belirtti. Züngün, “6 yıl süren bir çalışma sonucunda, yılda 4 kere 100 bin ünite vitamin D içeren zarfın gönderildiği kümede kalça kırığı hadiselerinde yüzde 25’lik bir azalma olduğu görülüyor. Şayet bu osteoporoz tedavisi için patent almış bir ilaç olsaydı tahminen gece gündüz reklamı yapılabilirdi. Halbuki ki vitamin D tahminen erişimi en kolay, en ucuz bileşik” dedi.
