Koronavirüs aşısında Acil Kullanım Onayı sürecinin bitmesini bekleyen Türkiye’de son haftaya girildi. Sıhhat koridorlarında uygulamanın bir hafta içinde başlayacağı belirtilirken sürece ait ayrıntılar da şekilleniyor. Çin’den gelen CoronaVac aşısının inaktif olması, 2-8 derecelik saklama şartları gerektirmesi, altyapı ve lojistik koşullar açısından Türkiye’nin elini güçlendiriyor. Türkiye’de bugüne kadarki aşı uygulamalarının yüzde 90’ını karşılayan aile sıhhati merkezleri (ASM) ise alarmda. Aile tabipleri, “ASM’lerde tek tek aşılama yapacak, hastayı 30 dakika müşahede altında tutacak, yan tesir durumunda müdahale edecek altyapı yetersiz. Önlem alınamazsa aile sıhhati merkezleri korona aşısının yükünü kaldıramaz” diyor.
İstanbul Aile Tabipleri Derneği Lideri Dr. Kutbettin Demir, aşı hazırlığında olan Türkiye’de planlama yapanların aile tabiplerini sürecin dışında bıraktıklarını söyledi. DÜNYA’ya konuşan Demir, “Aşı uygulamasına kamu ve özel hastaneler, vakıf ve üniversite hastaneleri de dahil edildi lakin bu mevzu vatandaşa bırakılırsa yükün yüzde 90’ı aile sıhhati merkezlerine akacaktır” dedi. Planlama yapılırken ASM’lerin mevcut işçi ve bina altyapılarının göz önünde bulundurulmadığını savunan Demir, şöyle konuştu:
“ASM’lere bakıldığında binaların tek tek aşılama yapılacak ve hastaları 30 dakika müşahede altında tutacak odaları bulunmadığı görülüyor. Bize gelenlerin birden fazla aslında 60 yaşın üzerinde ve kronik hastalığı olanlardır. Bu bireylerin pandemi koşullarında kalabalık ortamlara girmemeleri gerekiyor. Bunun zorluğunu grip ve menenjit aşılama sürecinde gördük. Korona aşısında olağan hastalarla aşılamaya gelenlerin izole edilmeleri gerekiyor. Bunun için koşullar kâfi değil. Binalara kâfi yatırım yapılmadı.”
2 bin hemşire acil atanmalı
Türkiye’de 27 bin aile hekimliği ünitesi var. Dr. Kutbettin Demir, bunların 2 bininde doktor, 3 bininde ise hemşire bulunmadığını belirterek, “Mümkün olduğunda fazla insanı birebir anda aşılamamız gereken birsüreçte bu eksiklik kıymetli bir sorun” dedi. Nüfus dağılımına bakıldığında ASM başına Anadolu’da 3 bin 260, İstanbul’da ise 3 bin 600 kayıtlı hasta düştüğünü belirten Demir, “Bu datalar bakalıktan mevcut. Ne vak ki 3 kişilik takımların kurulacağı, günlük 1,5 milyon doz aşı yapabilecek kapasitemizin bulunduğu ve çok güçlü bir birinci basamağımızın olduğu istikametinde açıklamalar görüyoruz. ASM’ler Türkiye’de eksikliklere karşın işlerini hakkıyla yerine getiriyor fakat koronavirüs aşı sürecinde endişeliyiz” tabirini kullandı.
Randevu işi vatandaşa bırakılmamalı
İSTAHED Lideri Dr. Kutbettin Demir’e göre Bakanlığın yayımladığı aşı randevu sistemi, ASM’lerde birikmelere yol açacak. “Türkiye’de beşerler aşısını aile sıhhati merkezlerinde yaptırır. Korona aşısında da tercihi vatandaşa bırakırsanız bize geleceklerdir. Bizde ne bekleme odaları, ne havalandırma, ne acil müdahale altyapısı kâfi. Sinovac aşısının şimdi Faz3 çalışmaları bitmeyen, istekli yapılacak bir aşı olduğunu unutmayalım. Bütün tesirlerini bilmiyoruz. Bu nedenle aşı randevularında tercih vatandaşa bırakılmamalı” diyen Demir, vatandaşların SMS’le gönderilecek aşı yerlerine yönlendirilmeleri gerektiğini vurguladı. Demir, aşı sonrasıyla ilgili olarak da şu bilgileri verdi: “İlk doz yapıldıktan sonra en yeterli ihtimalle 14 ila 21 gün ortasında antikor oluşmaya başlar. Bu mühlet öncesinde aşı olan kişi yeniden de virüs kapabilir. Bu nedenle izolasyon çok kıymetli. Aşı olan bireylerin en az bir ay kendilerini maske, ara ve hijyen kurallarıyla muhafazaya devam etmeleri gerekiyor.”
Aşı uygulanacak yerler evvelden denetlenmeli
Prof. Dr. Bengi Başer de aşı uygulama sürecine özel ve vakıf hastanelerinin de dahil edilmesinin hakikat bir karar olduğunu söz ederek, “Bunu başından bu yana savunuyoruz. En doğrusu yurt dışında yapıldığı üzere açık havada, havalandırmanın düzgün olduğu izole kısımlar oluşturularak aşı uygulanmalı. Yoksa aşı sürecinde hadise sayısı çok artacaktır” dedi. Aşı uygulanacak hastane ya da aile sıhhati merkezlerinin evvelce denetlenmesi gerektiğini de lisana getiren Başer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bu kuruluşlara gidilerek anketler yapılmalı, eksikleri belirlenmeli. Öncelik kontrolden geçen kuruluşlara verilmeli. Ayrıyeten acil aşı müdahale üniteleri oluşturulmalı. Kısaca her kuruluşta standart koşulların sağlandığından emin olduktan sonra aşılama başlamalı. Aslında çok geç kaldık, daha fazla ötelemeden yanlışsız kaideler sağlanarak aşılama bir an evvel başlatılmalı.”
