Çocuklar için mutant virüs uyarısı: COVID-19 bilgileri güncellenmeli

Sağlığa Evet Derneği Başkanı ve çocuk göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı, COVID-19 salgınının birinci aylarında çocukların pek hastalanmadıkları, hastalansalar bile hastalığı hafif geçirdikleri ve virüsü yaymadıkları kanaatinin hakim olduğunu hatırlatarak, Türkiye’de İngiliz mutasyonunu gösteren virüsün hâkim olması ve hadise sayılarının süratle artmasıyla salgının özelliklerinin değiştiğini ve çocuklarda da hastalık belirtilerinin görülmeye başladığını belirtti.

Dağlı, yaptığı yazılı açıklamada, dünyada çocuklarda COVID-19 konusunda yapılmış geniş kapsamlı çalışmalar incelendiğinde, hastalığın çocuklarda yüzde 16-19 oranında belirti vermeden geçerken, belirti verenlerde en sık ateş, öksürük, boğaz ağrısı, burun doluluğu ve akıntısının görüldüğü ve bunlara baş ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk, karın ağrısı, mide bulantısı, kusmanın eşlik edebildiği sonuçlarına varıldığını aktardı.

Çocuklarda tat ve koku kaybının COVID-19 tanısı için kıymetli olduğunu tabir eden Dağlı, hastaların yüzde 8-12’sinde sık ve kuvvetli nefes alma, yüzde 1’inde cilt döküntüsü görülebildiğini ve kelam konusu belirtilerin hastalığın yüküne işaret edebildiğini anlattı.

Dağlı, ender olsa da çocuklarda COVID-19’un hastaneye yatışı gerektiren yükte olabildiğine işaret ederek, şöyle devam etti:

“Hastaneye yatan çocukların yüzde 19’u 2 aylıktan küçük süt çocukları, yüzde 42’si 12-17 yaş kümesindeki ergenlerdir. Hastaneye yatırılan çocukların üçte biri ağır bakım tedavisi gerektirmektedir. Hastalığı ağır geçiren çocuklarda birçok vakit eşlik eden kronik bir hastalık bulunmaktadır. Çocukluk yaş kümesinde ağır hastalığı işaret eden bulgular 24 saatten fazla devam eden ateş, iltihabı gösteren kan kıymetlerinde yükseklik, son bir ay içinde COVID tanısı almış bireyle temas, kalp, cilt, mide-barsak, böbrek, teneffüs, hudut sistemi üzere birkaç organ sistemine ilişkin belirtilerin bir ortada olmasıdır. Her yaş çocukta görülebilen, COVID teşhisinden 2-6 hafta sonra çıkan, çok organ sistemini etkileyen Multisistem İnflamatuar Sendrom (MIS-C) hayatı tehdit edebilen bir tablodur. Çocuk tabiplerinin hastalığın toplum içinde artığı bu günlerde akılda tutması gereken bir teşhis olmuştur. Bu hastaların yüzde 73’ünde altta yatan hiçbir hastalık bulunmamaktadır. Düşmeyen ateş, cilt döküntüsü, gözlerde kızarma, mide-barsak sistemi bulguları ile Kawasaki hastalığını taklit edip, kalp ve merkezi hudut sistemine ilişkin klinik belirtiler de göstermektedir.”

Çocukların virüsü yüzde 73 oranında bir erişkinden aldığını, öbür bir çocuktan alma oranının yüzde 5 kadar düşük olduğunu kaydeden Dağlı, çocukların meskende kaynak olay olmasının yüzde 8 civarında bulunduğunu belirtti.

Dağlı, çocuklarda geniz bölgesinde virüs birikimi erişkinlerden fazla olabildiği için testin en az erişkinlerde olduğu kadar emniyetli olduğuna ve COVID-19 olaylarının ağır olduğu bölgelerde çocukların viral enfeksiyon belirtileri hafif bile olsa test yapılması gerektiğine değinen Dağlı, tedaviye ait şu bilgileri verdi:

“Antibiyotik tedavisinin COVID hastalığında yeri yoktur. COVID tanısı alan çocukların yalnızca yüzde 6’sında eşlik eden öbür bir bakteri ve virüs saptanmıştır. İkincil enfeksiyon gelişmemesi için yaygın antibiyotik kullanmak toplumsal antibiyotik direnci geliştirebilir. Hafif hastalığı olan çocuklar bol sıvı almalı, dinlenmeli, gerekirse ateş düşürücü kullanmalıdır. Erişkinlerde teneffüs kasvetinde faydalı olan kortizonun çocuklarda kullanımı için kâfi delil olmamakla birlikte nefes darlığı olduğunda uygulanması mümkündür. Ağır tablo gösteren çocuklarda damar yoluyla immunoglobulin ve kortizon uygulanmaktadır.”

Prof. Dr. Elif Dağlı, şu değerlendirmelerde bulundu:

“COVID-19 pandemisinin birinci aylarında çocukların pek hastalanmadıkları, hastalansalar bile hafif geçirdikleri ve virüsü yaymadıkları kanaati hakimdi. Ülkemizde birkaç aydır İngiliz mutasyonunu gösteren virüsün hâkim olması ve olay sayılarının süratle artması salgının özelliklerini değiştirdi, çocuklarda da hastalık belirtileri görülmeye başladı. Bu nedenle ailelerin eğitim kurumlarının ve karar vericilerin, çocuklarda COVID-19 konusundaki bilgilerini güncellemeleri gerekmektedir. Mutant virüsler görülünceye kadar çocuklar pandemi denkleminde yer bulamadılar, aşı çalışmaları çocukları kapsamadı. Son aylarda değişik aşı firmalarının çocukluk yaş aşı denemelerine başladılar, lakin yaygın uygulama için daha çok vakte ihtiyaç bulunmaktadır. Hala en değerli tedbir toplumdaki yayılımı durdurmaktır. Çocuklar virüsü erişkinlerden almaktadır. Bulaş kaynağının okul değil mesken olduğu gösterilmiştir. Okulların kaynak üzere gösterilerek eğitime sıklıkla orta verilmesi çocuklarda birçok ruhsal sıkıntıya neden olmuştur, eğitim gereğince sunulmamıştır. Erişkinlerin pandemi kurallarına uymadığı, karar vericilerin toplumsal hareketliliği durdurmadığı şartlarda mutasyon gösteren virüslerin çeşitlenmesi ve çocukların hastalanmaya devam etmesi kaçınılmaz bir sonuçtur. Pandemi sırasında da çocuk sıhhati ve çocuk hakları gözetilmelidir.”