ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve ODTÜ Teknokent’te kurulu Mikro Biyosistemler Genel Müdürü Prof. Dr. Haluk Külah, Mikro Biyosistemler’in ODTÜ’nün bir spin-off şirketi olarak 2015’te kurulduğunu anlattı.
Şirkette yer alan araştırmacıların, Türkiye’de likit biyopsi platformu geliştirmek üzere yola çıktığını vurgulayan Külah, bu kapsamda ülkenin birinci derin teknoloji “Deep Tech” fonu olan Diffusion Capital Partners’dan (DCP) tohum yatırımı aldıklarını söyledi.
Basit bir kan örneğiyle kanserin şahsileştirilmiş tedavi ve takibine imkan sağlayan likit biyopsi platformunun eser geliştirme faaliyetlerinin TÜBİTAK ve AB projeleriyle de desteklendiğini tabir eden Külah, 2018’de milletlerarası bir piyasa araştırma kuruluşu olan Yole Developpement tarafından yayımlanan likit biyopsi raporunda bu alandaki öncü firmalar ortasında gösterildiklerini tabir etti.
Kanser teşhisini biyopsi yerine kolay kan analizi ile yapabilen “likit biyopsi” çalışmasının eser haline getirilip 2021’de piyasaya sürülmesi planlanıyor.
Külah, bu yıl İngiltere’de kıymetli biyoteknoloji firmalarına mesken sahipliği yapan bir teknopark olan Alderley Park’ta, Cellsway isminde bir şirket kurarak ikinci çeşit yatırım arayışına başladıklarını belirtti.
Haluk Külah, kanser hastalığının teşhis ve takibinde kullanılan rutin prosedür olan doku biyopsisinde cerrahi bir süreçle hastanın kanserli dokusundan örnek alındığını ve laboratuvarda incelendiğini anlattı.
Doku biyopsisinin hasta için acı verici ve maliyetli bir usul olduğuna işaret eden Külah, “Bunun yanı sıra doku biyopsisi kimi vakit çok riskli olabilir yahut mümkün olmayabilir. Likit biyopside ise hastadan yalnızca kan örneği alınır ve doku biyopsisi üzere bir cerrahi müdahale gerektirmediğinden hastaya inançlı, acısız ve maliyet-etkin bir tahlil sunar” dedi.
Doku örneğinden alınan biyopsiye alternatif olarak likit biyopsi geliyor
Likit biyopsiyle alınan kan örneğinde, tümör dokusundan kana karışmış kanser hücrelerinin yahut DNA parçacıklarının bulunduğunu belirten Külah, tümör kitlesinden ayrılarak kana geçen kanser hücrelerinin sirkülasyondaki tümör hücreleri (CTC) olarak isimlendirildiğini söyledi.
Bu hücrelerin bir kısmının yeni bir organ yahut dokuya ulaşarak tutunduğunu ve burada çoğalarak metastaza neden olabildiğini tabir eden Külah, likit biyopsi yapılarak kanser hastalarının kanındaki CTC sayısının takip edilmesinin, hekimlere hastalığın seyri ve uygulanan tedavinin aktifliğiyle ilgili bilgi verdiğini ayrıyeten şahsileştirilmiş tedavi seçeneklerinin belirlenmesine imkan sağladığını anlattı.
Kanserli hücrelerin milyarlarca kan hücresinin içinde yalnızca birkaç tane olması ve kandan ayrıştırılabilmesi için çok yüksek hassasiyette bir sisteme ihtiyaç duyulması nedeniyle CTC tahlilinin kliniklerde şimdi yaygınlaşmadığını vurgulayan Külah, geliştirdikleri yeni teknolojinin ise pek çok birincisi barındırdığını söyledi.
Haluk Külah, 2021’de birinci eseri piyasa çıkacak teknolojilerine ait şu bilgileri verdi:
“Kanda çok seçkin bulunan ve metastaz potansiyeline sahip bu tümör hücrelerinin yüksek hassasiyetle canlı bir halde ayrıştırılıp sayılabilmesi için özgün bir mikro-akışkan teknoloji geliştirdik. Geliştirdiğimiz sistemin farklı kanser tiplerinde aktifliğini araştırmak için yurt içinde ve yurt dışında kıymetli kanser merkezleriyle iş birliği içindeyiz. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ile yürütülmekte olan deneme çalışmaları kapsamında kanser hastalarından alınan örnekler Mikro Biyosistemler laboratuvarlarında işleniyor. Bunun yanı sıra Türkiye’de Acıbadem Labmed Laboratuvarı, Avusturya’da Viyana Tıp Üniversitesi ve İngiltere’de Leeds Üniversitesine kurulmuş prototipler ile sistemin klinik aktiflik ve yararlarını gösterme maksatlı çalışmalar yürütülüyor. Bu ve gibisi çalışmalar sonucunda elde edilecek bilgiler, sistemin klinik aktifliğinin kanıtlanmasına ve devamında CE ve FDA onaylarının alınarak dünya çapında kullanılmasına imkan sağlayacak.”
Kaynak: AA
