Türk bilim insanları H1N1 virüsünü 5 dakikada tespit eden taşınabilir aygıt geliştirdi
İzmir Biyotıp ve Genom Merkezinde (İBG) vazifeli bilim insanları, kamuoyunda domuz gribi olarak bilinen H1N1 virüsünü 5 dakikada tespit edebilen taşınabilir aygıt geliştirdi.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) bünyesinde kurulan İBG, TÜBİTAK üzere pek çok kamu kuruluşundan da aldığı takviyeyle kıymetli bilimsel çalışmalara imza atıyor.
Yerli ilaç geliştirme çalışmalarının da devam ettiği merkez bünyesinde kurulan nanofotonik ve biyotanımlama sistemleri laboratuvarında, 2009’da global bir salgına neden olan H1N1 virüsünün taşınabilir bir aygıtla tespit edilmesi için, 1,5 yıl önce çalışma başlatıldı.
Çalışmalar sonunda kamera, LED ışık kaynağı ve pak oda prosesleriyle hazırlanmış bir biyoçipten oluşturulan sistem, hazırlandı.
Türk bilim insanları, geliştirdikleri aygıt ile 5 dakika üzere kısa bir müddette şahısta H1N1 virüsünün olup olmadığını belirlemeyi başardı. Yaklaşık 70 gram yükündeki aygıt, alınan mukus örneklerinin çip yüzeyine enjekte edilmesiyle hastada H1N1 virüs olup olmadığını belirliyor.
“Sistemimiz düşük maliyetli kesimlerden oluşuyor”
Araştırmanın küme önderi Doktor Arif Engin Çetin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uzun yıllar ABD ve İsviçre’de biyosensör sistemlerinin geliştirilmesi konusunda çalışmalar yaptığını söyledi.
TÜBİTAK tarafından yürütülen “Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı” kapsamında Türkiye’ye döndüğünü lisana getiren Çetin, İBG’de de H1N1 virüsünün biyosensör sistemle tespitine yönelik çalışmalara katıldığını vurguladı.
H1N1 virüsünün görülme sıklığının, havaların soğuduğu devirde arttığına dikkati çeken Çetin, “Bu virüsün analiz süreci uzun sürüyor. Bizim geliştirdiğimiz aygıtta ise 5 dakikada sonucu alabiliyoruz. Ayrıyeten bu aygıt başkalarına nazaran daha ucuz. Sistemimiz düşük maliyetli kesimlerden oluşuyor ve kullanımı da çok kolay. Taşınabilir özelliği nedeniyle hastanelerin dışında kullanılabilir.” diye konuştu.
Yaklaşık 6 ay boyunca sistem için gerekli olan kimyasal ve biyolojik çalışmaları yaptıklarını hatırlatan Çetin, akabinde da optik düzenek üzerine ağırlaştıklarını lisana getirdi.
“Klasik metotlara nazaran daha çabuk ve süratli sonuç veriyor”
Geliştirdikleri aygıtın fonksiyonel olarak mevcuttakilerden bir farkının olmadığını aktaran Çetin, şöyle konuştu:
“Geliştirdiğimiz sistem küçük bir kamera, biyosensör çipi ve ışık kaynağından oluşuyor. Hastadan alınan mukus örnekleri bir pipet aracılığıyla çipin üzerine damlatılmakta. Daha sonra kamera ile aldığımız imgeler sürece tekniğiyle inceleniyor. Böylece biyoçipin üzerinde virüs olup olmadığını tespit ediyoruz. Çoklu test tekrarlaması ve birden fazla organizmayı tıpkı anda yüksek hassasiyetle tespit edebiliyor. Klasik formüllere nazaran daha çabuk ve süratli sonuç veriyor. Yaklaşık 5 dakika üzere bir müddette sonuçlara ulaşabiliyoruz. Elde edilen datalar dizüstü bilgisayara aktarılabiliyor.”
Çetin, aygıtın 3 bin lira üzere düşük bir maliyete mal olduğu için herkes tarafından kullanılabileceğini vurguladı.
Türk bilim insanları olarak bu türlü bir çalışmayı geliştirdikleri için memnun olduklarını anlatan Çetin, “Türkiye’de bu mevzuda yapılan tek çalışma. Ülkemizde H1N1’in tespiti için kullanılan teknolojilerin tamamı yurt dışından temin ediliyor. Aygıtı yerli ve ulusal kaynaklardan tasarlayıp ürettik. İlk denemeleri muvaffakiyetle gerçekleştirilen aygıt ile ilgili laboratuvar testleri sürüyor. Akabinde patent ve KOSGEB müracaatında bulunarak bu aygıtın seri üretimini yapacağız.” sözlerini kullandı.
“Cihaz binlerce insanın hayatını kurtarabilir”
İBG Müdür Yardımcısı Doktor Soner Gündemir de başta az hastalıklar ve kanser olmak üzere, hastalıkların önlenmesi, teşhisi ve tedavisi için yenilikçi teknolojiler üzerine çalıştıklarını söz etti.
Hastalıkların tedavisinde teşhisin koyulma sürecinin çok değerli olduğuna işaret eden Gündemir, “H1N1 üzere virüslerin süratli, gerçek ve ucuz halde tanımlanmasını sağlayacak teşhis formüllerinin geliştirilmesi, büyük salgınların önüne geçebilmesinde kilit rol oynayabilir. H1N1 üzere salgın hastalıkların teşhisinin süratlice konulmasını sağlayacak teknolojilerin geliştirilmesi binlerce insanın hayatını kurtarabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: AA
