Yaratıcı drama; bir kümesi oluşturan üyelerin, ömür tecrübelerinden yola çıkarak, bir emelin, fikrin, doğaçlama, rol oynama üzere tekniklerden yararlanarak canlandırılmasıdır. Bu sürece bir lider/eğitmen eşlik eder. Küme aktifliği olan yaratıcı drama; spontanlığa, artık ve burada unsuruna dayanır. İştirakçiler çocuk, ergen, yetişkin üzere her yaştan her kümeden olabilir.
Aktif iştirak ve kalıcı öğrenmenin amaçlandığı alanlarda yaratıcı dramadan yararlanılabilir. Yaratıcı drama çalışmaları planlanırken kümenin özellikleri ve gereksinimleri ön planda tutularak kimi ortak gayeler kazandırılmaya çalışılır. Öncelikle yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirmek amaçlanır. Yaratıcılık yetisi gelişmiş kişiler, araştıran, merak eden, özgür düşünen bireylerdir. Yaratıcı drama çalışmalarında katılımcıların hayal gücü oyunlar ve canlandırmalar ile süreç içerisinde gelişir. Bu çalışmalar bireyin kendini tanımasına ve etkili iletişim becerilerini geliştirmesine olanak sağlar. Katılımcılar, düşünce ve duygularını keşfederek kendini tanıma ve kabul etme fırsatı bulur. Aynı zamanda farklı yaş gruplarından oluşan katılımcılar birbirleriyle etkileşime girerek farklılıkları kabul etmeyi öğrenir. Grup içinde demokratik bir ortam oluşturularak demokratik tutum ve davranış geliştirme amaçlanır. Yaratıcı drama sürecinde, bireylerin eleştirel ve bağımsız düşünebilme becerisi kazanmasına ortam hazırlanmış olur. Katılımcılar, grup içinde başkalarına saygı gösterme, işbirliği, esneklik, eşitlik, hoşgörülü olma, üretken olma, bağımsız düşünme, ortak kararlara saygı duyma gibi toplumsal değerleri süreç içerisinde benimseyip uygularlar. Grupla bir eylemi birlikte yapabilme, kalıcı öğrenmeyi sağlar. Bu yüzden de yaratıcı dramada, grup etkileşimini ön planda tutarak işbirliği yapabilme ve birlikte çalışabilme becerisi geliştirilir. Bu süreçte katılımcılar birbirlerinden farklı özelliklere sahip olsalar da ortak bir çalışma yapabilme, birlikte çalışabilme becerisi kazanırlar.
Empati ve duyarlılık geliştirebilmenin bir yolu kendini başkasının yerine koyabilmedir. Yaratıcı drama sürecinde rol oynama ve canlandırma sırasında, katılımcılar canlandırdıkları karakterin yerine kendilerini koymaya çalışırlar. Bunu yaparken de o karakterin neden öyle davrandığını, nasıl ilişki kurduğunu, problemlere nasıl yaklaştığını anlamaya çalışır. Katılımcılar, toplumsal çevrelerinde neler olup bittiğini fark etmeye çalışır. Bu süreç, bireyin duyarlılık kazanmasını sağlar.
Yaratıcı dramanın amaçlarından biri de bireylerin farklı iletişim biçimlerini geliştirmektir. Çocuklar bu etkinliklerin içinde yer aldığı zaman konuşma, düşünme, düşündüğünü ifade etme, dinleme ve iletişim kurma becerilerini kazanır. Çocuklar bu becerilere grup içinde plan yaparken, rolleri oluştururken, canlandırma yaparken grupla etkileşim sonucu verdiği doğal tepkilerle ulaşır.
Yaratıcı drama süreç içerisinde uyum sağlama, özgüven oluşturma, karar verme becerilerini kazanma, farklı bakış açıları kazanma, problem çözme, farklılıklara hoşgörüyle bakabilme gibi amaçları içerisinde barındırır. Bu amaçlar düşünüldüğünde çocuklarda sosyal beceri gelişimi için yaratıcı drama etkinlikleri önemli bir yere sahiptir. Çocuklar kazandıkları yeni becerileri grup içinde zaman kaybetmeden uyguladıkları için öğrenmeleri kalıcı hale gelecektir.
Yaratıcı drama, okul öncesi dönemden başlayarak herkesin katılabileceği bir grup etkinliğidir. Yöntem ve araç olarak psikolojik danışma, eğitim, sosyal hizmetler gibi pek çok alanda kullanılabilir. Beceri geliştirme, eğitim sırasında öğrenmenin kalıcılığını destekleme, kültürler arası uyum çalışmaları yaratıcı drama etkinlikleriyle zenginleştirilebilir. Özellikle çocuklar için yaratıcı drama, yaparak-yaşayarak öğrenmeyi sağladığı için önemli bir yere sahiptir. Çocuklar gözlemleyerek ve deneyimleyerek öğrenirler. Grup çalışmaları, gözlemleme ve anında deneyimleme fırsatı verdiği için etkili ve kalıcı öğrenmeye olanak sağlar. Aynı zamanda çocuklar yaşama dair bir çok şeyi oyun oynarken öğrenirler. Oyun sırasında çocuklar kendi özelliklerini keşfeder, yeni şeyler denerler, kendi sınırlarını görüp bunları geliştirme şansı elde ederler, kendinden farklı olanla ortak hareket etmeyi öğrenirler, kendilerini ve diğer farklılıkları kabul ederler. Bu özelliklere bakıldığında oyun, toplumsallaşma sürecinde önemli bir yere sahiptir. Yaratıcı drama, oyunlar aracılığıyla çocukların yeni durumlara ayak uydurmasına ve sağlıklı tepkiler vermesine yardım eder. Bu yönüyle yaratıcı drama, oyunlar yoluyla elde edilen deneyimlerin doğru ve yerinde olması için önceden planlanmış etkinliklerden yararlanır. Her etkinliğin yaşama aktarılabilecek bir özelliği ve amacı vardır.
Yaratıcı drama ısınma-hazırlık, canlandırma ve değerlendirme-tartışma aşamalarından oluşur. Isınma aşamasında katılımcıların dikkatlerinin yoğunlaştırılması amaçlanır. Bu aşama daha çok hareket halindeki çalışmalarla devam eder. Harekete dayalı çalışmalar bedenin hazır olması, kendiliğindenliğin oluşması, aktif olma, bir oyuna hazır olma amacı taşır. Bu aşamada grup dinamiğinin oluşması için güven kazanma ve uyum sağlama etkinliklerinden yararlanılır. Isınma aşamasında iletişim-etkileşim oyunları ağırlıklı olarak kullanılır. Diğer aşama, bir konunun süreç içerisinde biçimlenip ortaya çıktığı ve diğer katılımcılara sergilendiği çalışmalardan oluşan canlandırma aşamasıdır. Canlandırma aşamasında doğaçlama, rol oynama gibi teknikler yoğun olarak kullanılır. Değerlendirme-tartışma aşaması, yaratıcı drama çalışmalarında elde edilen sonuçların değerlendirildiği aşamadır. Yani sürecin önemi, kazanımları ile ilgili bu aşamada duygu ve düşünce paylaşımı yapılarak tartışılır. Bu aşamada, öğrenilenlerin kalıcı olup olmadığı, diğer yaşantılara etkisi, tüm yaratıcı drama sürecinin nasıl algılandığı değerlendirilir.
Yaratıcı drama, merkeze bireyi alır. Katılımcılara gerçek yaşamdan kesitlerle ilgili roller yükleyerek bunları yaşatır. Böylece katılımcılar, kendisini ve yakın çevresini aktif bir şekilde tanır. Yaratıcı drama yöntem olarak farklı alanlarda kullanılırken; katılımcıların dikkatinin kısa sürede toplanması, ilginin artması, duygu ve düşüncelerin harekete geçirilmesi, imgesel düşüncenin geliştirilmesi gibi amaçlara hitap eder. Özellikle sosyal beceri alanında iletişim kurulan kişiyi anlama ve kendini anlatma becerilerinin üst düzeye çıkarılmasını amaçlar. Özetle; yaratıcı dramanın tüm aşamalarında oynayarak-yaşayarak, kendini tanıyarak, grup dinamiğinden yararlanarak, eleştirel düşünerek, tartışarak öğrenme yer alır.
