Bilgisayar oyunları günümüzde hepimizin değerli cümbüş araçları haline geldi. Aslında oyun yüzyıllardır tüm kültürlerde var olan, eğlenceli, rahatlatıcı bir olgu. Ama çağımızda teknolojik gelişmelerle birlikte artan internet kullanımı sonucu, olumlu tesirlerinin yanı sıra olumsuz tesirlerini de görmeye başladık. Bilhassa çocuklarda ve gençlerde yaygın olarak rastlanan oyun bağımlılığının giderek bir halk sıhhati sorunu haline geldiği gözlenmekte. Biz de bu yazımızda oyun bağımlılığını ele almak istedik.
Pekala Oyun Bağımlılığı Nedir?
İnternet Oyun Oynama Bozukluğu (İOOB) DSM-5 ‘te ağır ve tekrarlayıcı formda, sıklıkla diğer oyuncularla birlikte oyun oynamak için internet kullanımı olarak tanımlanmıştır. Bu bozukluğa sahip bireylerde ekseriyetle oyunla çok meşguliyet, oyun başında geçirilen vaktin giderek artıyor olması, vazife ve sorumlulukları ihmal etme, oyundan ayrılmayı tolere edememe, yakın ilgilerin ihmali, yemek yeme ve uykuyu erteleme hatta gerçek hayattan uzaklaşma görülebilmektedir. Bozukluğa sahip bireylerde çoğunlukla küme halinde oynanan oyunlar tercih edilir ve kişi sanal ortamda toplumsallaşmayı tercih eder duruma gelmektedir.
Oyun Bağımlılığı ile Alakalı Durumlar
Yapılan araştırmalara İnternet Oyun Oynama Bozukluğuna sıklıkla içe dönük ve toplumsal yetersizlik gösteren bireylerde rastlandığını göstermektedir. Ayrıyeten depresyon ve İOOB’nin birbirini tetikleyici tesir yarattığı gözlenmiştir. Çalışmalardaki genel görüş yetersiz toplumsal hünerler, dikkat sorunları ve depresyonun İOOB’yi tetiklediği tarafındadır. Bağımlılığın sonucunda yaşanan anksiyete, depresyon ve toplumsal fobilerin ise bozukluğu daha da kötüleştirdiği istikametindedir.oyun bağımlılığı, internet oyun bağımlılığı, oyun oynama bozukluğu, bilgisayar oyunu bağımlılığı, bilgisayar bağımlılığı
Şahısta bu kadar tesirler yaratan oyun bağımlılığının nedenlerini fizyolojik, ruhsal ve toplumsal açıdan ele alalım. Beynimizde salgılandığında haz duymamızı sağlayan dopamin nörotranmiteri kişi zevk veren aktivitelerle ilgilendiğimizde ya da ödüllendirildiğimizde salgılanır. Bilgisayar oyunları da hayli zevk vericidir ve ödül-ceza sistemi üzerine konseyidir. Oyunlarda başlarda cezbedici bir puan, para altın üzere mükafatlar kazanmak motive edici tesir yaratır. Bu sanal mükafatlar beynimizde dopamin salınımı sağlar ve farkında olmadan oyuna karşı bağımlılık gerçekleştirmiş oluruz.
Bilhassa simulasyon oyunları şahsa çabucak hemen gerçek dünyaya benzeri hatta birçok şeyi kendinin yaratabileceği ikinci bir dünya sunmaktadır. Bu tesirleri sebebiyle oyunlar akran bağlantıları ve bir küme üyesi olmanın kıymetli olduğu, kimlik gelişimi için kritik bir periyot olan ergenlik devrindeki bireyleri cezbetmekte, ruhsal açıdan düzgün gelmektedir. Bu şekil bilgisayar oyunları bilhassa içe dönük ve toplumsal bağlantılar açısından yetersiz ergenlerde kendilerini âlâ hissedecek sanal bir karaktere sahip olma sonucu toplumsallaşma imkanı sunmaktadır.
oyun bağımlılığı, internet oyun bağımlılığı, oyun oynama bozukluğu, bilgisayar oyunu bağımlılığı, bilgisayar bağımlılığı
İOOB’nin Karşı Neler Yapılabilir?
Öncelikle çok oyun oynama davranışı geliştirdiğinizi düşünüyorsanız katiyetle bir uzmana danışmakta yarar var. Bozukluğun şahısta hangi boşluğu doldurduğunun tespit edilmesi ve bu hususta takviye sağlanması tedavi açısından epeyce değerli. Tüm bağımlılıklarda olduğu üzere yakın çevre-aile ve kişinin bağımlılık hakkında bilgilendirilmesi, İOBB’nin önlenmesinde ve tedavisinde ebeveynlerin farkındalığı, uzmanla bir arada hareket etmek ve bozuklukla uğraşta istekli ve kararlı olmak değerlidir. Örneğin ülkemizde ergenlerle yapılan bir çalışmanın sonuçları internet bağımlılığı ile yalnızlık ortasında müspet tarafta; aileden alınan toplumsal dayanak ortasında ise negatif istikamette bir alaka olduğunu göstermiştir. Yani internet ve oyun bağımlılığı ile gayrette toplumsal dayanak epeyce değerli gözükmekte diyebiliriz. Bu yüzden etrafımızdaki oyun bağımlısı sevdiklerimize bir uzman önermenin yanı sıra onlara hoş bir kahve de ısmarlayabiliriz, ne dersiniz?
Kaynaklar
Adanır, A, S., Hakikat, H., Özatalay, E. (2016). Oyuna adanmış ömür: Bir olgu sunumu üzerinden internet oyun oynama bozukluğuna kısa bir bakış. Türk Aile Doktorları Mecmuası
Şenormancı, Ö., Konkan, R., Sungur, M, Z. (2010).İnternet bağımlılığı ve bilişsel davranışçı terapisi. Anadolu Psikiyatri Mecmuası
Horzum, M, B. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgisayar Oyunu Bağımlılık Seviyelerinin Çeşitli Değişkenlere Nazaran İncelenmesi. Eğitim ve Bilim. Cilt 36, Sayı 159
