Enkoprezis (dışkı tutma-kaçırma) olan çocukların ebeveynleri birden fazla vakit, bağırsak hareketlerini denetim etmede çocuklarının etkin bir rol oynadığına inandıkları için sık sık hayal kırıklığına uğramaktadır. Birtakım durumlarda, kirlenme, dışkı kaçırma kasıtlı olabilir, öteki durumlarda ise istemsiz ve çocuğun denetiminin ötesinde olabilir. Bu hastalığın muhtemel birçok sebebinin farkında olmak değerlidir. ( Enkoprezis ,erkek çocuklarında daha sık görülmekte olan bir durumdur.)
Biyolojik faktörler: İşlevsel kabızlık (yapısal yahut biyokimyasal bir açıklama delili olmadan eksik dışkılama ile ısrarcı kabızlık), çocuklardaki olguların% 90’ını oluşturan enkoprezisin ana nedenlerinden biridir .Çocuklar kabız kaldığı için dışkıyı sık sık durdurabilir ve bu nedenle bağırsak hareketi olduğunda acı çeker. Bağırsak hareketlerinin kronik olarak kesilmesi, çocukların olağan dışkı yapma kabiliyetini kaybetmesine neden olur ve çocukların birçok vakit habersiz olduğu kısmi bağırsak hareketlerine neden olur. Omurilik hasarı, çölyak hastalığı yahut bağırsak hasarı üzere öbür tıbbi nedenler de bu duruma neden olabilir. İlaçlar ayrıyeten kalıcı olmayan dışkı lekelerine yol açabilir. Çeşitli ilaçlar ve demirin de enkoprezise yol açacak kadar şiddetli kabızlığa neden olması mümkündür ve müshil suistimali şiddetli ishal ve dışkı kontrolsüzlüğüne neden olabilir.
Ruhsal faktörler: Genel olarak enkoprezis olan çocukların % 30-50’si eşlik eden duygusal yahut davranışsal bir bozukluğa sahiptir . Büyük bir popülasyon çalışmasında, enkoprezis olan okul çağındaki çocuklar, manalı bir halde artmış dert (% 4,3), spesifik fobiler (% 4,3), yaygın korku (% 3,4), DEHB (% 9,2) ve zıt olma bozukluğu (% 11,9) oranlarında artış göstermiştir Karşı Gelme-Karşıt Olma Bozukluğu yahut Davranış Bozukluğu ile başvuran çocuklar (yani, taammüden ebeveynlerine yahut bakıcılarına bilerek meydan okuyan ve bunlara uymayan çocuklar), uygunsuz kirlenmeyi bir misilleme ve öfkelerini söz etme biçimi olarak kullanabilmektedir. Ayrıyeten, enkoprezisi olan çocukların bunun sonucunda daha yüksek korku ve depresyon yaşadıklarını gösteren ispatlar da vardır ve bu belirtiler, enkoprezis semptomlarını şiddetlendirebilir.
Aile ve toplumsal faktörler: Çocuklarda başarısız tuvalet eğitimi ve müdahaleci tuvalet eğitimi nedeniyle tuvalette gecikmeler olabilir. Olumsuz tuvalet eğitimi uygulaması, çocukların tuvaleti kullanmayı ceza ile ilişkilendirmelerine neden olabilir. Başka durumlarda, boşanma, bir kardeşin doğması yahut yeni bir okula geçiş, taşınma,taciz ,diğer travmatik hikayeler üzere gerilimli yaşantılarda da enkoprezis ortaya çıkabilir.
Ailedeki kişilik ve davranış yapılanmaları : Enkoprezis yaşayan çocukların mizaç yapısına bakıldığında zorluklara karşı zayıf tölerans ile birlikte bu çocukların pasif-agresif ve kaçıngan davranış yapılarına sahip olduğu da görülebilmektedir. Mükemmelliyetçi ve obsesif,esneme hissesi düşük kişilik yapıları da bu duruma eşlik edebilir. Ailede anne figürü incelendiğinde; annenin kendine dönük ,eşlerinin fizikî ya da duygusal yokluğu karşısında çatışma yaşayan, beklentileri karşılanmamış,eleştirel ,hassas ve öfkeli yahut çok disiplinli ,”organizatör” anneler oldukları görülmüştür. Bu nedenle, tekrarlanan dışkı kirlenmesinin belirtisini pasif agresif- bağımlı bir anne-oğul bağının bir kesimi olarak da görebilmekteyiz. Enkoprezis yaşayan çocukların baba figürlerinde çoğunlukla iş sebebi ile yahut duygusal olarak meskenden,aile dinamiğinden uzak bir baba figürü de görülebilmektedir.Evden uzakta yahut seyahatli çalışan babalar ekseriyetle konutta olduklarında yorgunluklarını öne sürerek daha yalnız vakitler geçirmeye eğilimli olabilmektedirler. Duygusal manada uzak babalar ise ailede fonksiyonel sorumlulukları ortalama olarak yerine getirmekle birlikte eş ve çocuk ile sıcak duygusal paylaşım ve kaliteli vakit geçirme üzere alanlarda eksik kalmaktadırlar.Bazı babalarda asosyal kişilik yapısı varlığı da bulgulanmıştır.Bu sonuçlar enkoprezis yaşayan çocuklar ve ailelerinde yapılan çalışmalarla edinilmiştir.
Nörogelişimsel Fonksiyon Bozukluğu Olan Çocuklar: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite -Öğrenme Zahmeti ve motor gelişimsel gerilik yaşayan çocukların bir birçoklarının okul çağında ve öncesinde enkoprezis yaşantılarının olduğu yapılan çalışmalarla desteklenmiştir. Bilhassa hayal kırıklığına karşı zayıf toleransı olan çocukların birçoklarında enkporezis hikayesi bulunmaktadır.
Okulda Çocuklarında Enkoprezis’in Tesiri Nedir?
Enkoprezis çocuk, aile ve okul ortamı üzerinde önemli bir tesire sahip olabilir. Ekseriyetle ailenin ağır hayat temposunda, ebeveynler ve kardeşlerin yaşanan duruma gitgide sonlanmasından ötürü aile faaliyetleri bu durum nedeniyle bozulabilir. Aile, çocuğun bağırsak denetimi üzerinde kayıtsız formda savaşmaya bırakılır ve çatışmalar çocuğun ömrünü okul işleyişi ve arkadaş üzere toplumsal çevreler üzere öbür alanlara da genişletebilir. Çocuk bu zorlukların giderek farkına vardığında, öfkelenebilir, geri çekilebilir, kaygılı ve depresyonda olabilir ve başka akranların farkında olması durumunda zorbalığa maruz kalabilir. Araştırmalar, enkoprezis yaşayan çocukların daha fazla dert ve depresyon belirtileri, dikkatle ilgili zorluklar, daha fazla toplumsal sorun, yıkıcı davranışlar ve daha düşük akademik performans seviyeleri yaşadıklarını göstermiştir
Okul Çağındaki Çocuklarda Enkoprezis Tedavisi Seçenekleri Nelerdir?
Enkoprezis birçok aile ortasında kronik ve karmaşık bir sorun olsa da, tedavi edilebilir. Bir ebeveyn olarak, enkoprezis için süratli bir düzelme olmadığının, tedavi sürecinin aylar alabileceği ve tekrarlamanın çok yaygın olduğunu bilmek değerlidir. Enkopreiz yaşayan çocukların % 60’ı 6 ayda neredeyse büsbütün düzelir ve% 30’u ise 6 aylık süreçte ilerleme göstermektedir.
Tıbbi tedaviler: Enkoprezis tedavisinin birinci adımı, durumun ardındaki nedeni tanımlamak ve bir çocuk tabibinden tıbbi tavsiye almaktır. Organik nedenlerin varlığını ekarte etmek için tıbbi muayeneler değerlidir. Başlangıçta, bir hekim sertleştirilmiş dışkının rektumdan geçişini kolaylaştırmak için ilaç önerebilir. Dışkı geçtikten sonra, kolonu boşaltmak ve ağrılı bağırsak hareketlerini azaltmak için lif, lavman yahut müshil üzere hususlar kullanılabilir.
Ruhsal Tedavi: Bir çocuk psikoloğun yardımı ile davranış değişikliği enkoprezis için bütünleşik bir tedavi bileşenidir. Bunun tesirli olması için, semptomla ilgili aile gerginliği azaltılmalı ve cezai olmayan bir atmosfer oluşturulmalıdır. Ebeveynler, çocuklarını günde 2-3 defa yemeklerden sonra 10 dakika tuvalette oturmaları için teşvik etmelidir. Birinci emel, çocuğa tuvaleti kullanmaya alışma ve bedensel ipuçlarıyla ahenk sağlama bahtı vererek bağırsak hareketi oluşturmaktır. Ebeveynler, çocuğun tuvaleti kullanması için teşvikler sağlayan bir ödül sistemi yaratabilir. Tuvalete kirlenmeden muvaffakiyetle geçtiği her gün için bir grafikte yıldız yahut çıkartma alabilir ve hafta boyunca% 80’lik bir muvaffakiyet oranından sonra özel bir ödül kazanılabilir. Lakin başka çocuklarda ödül sistemi işe yaramayabilir. Uzman çocuk psikoloğunun uygun bir ruhsal dayanak yolu bulabilmesi için çocuğun mizacı,aile dinamiğinin incelenmesi ve bunlara uygun tedavi seçenekleri izlenmesi değer taşımaktadır.
Enkoprezise eşilk eden durumların tedavisi: Çocuğunuz anksiyete, depresyon yahut muhalif meydan okuyan bozukluk yaşıyorsa, bu eşlik eden komorbiditeler, enkoprezis semptomlarını azaltmak için birebir anda tedavi edilmelidir. Tedavi edilmeyen komorbid bozukluklar ahengi azaltır ve enkoprezis tedavisinin sonucu optimum olmaz.
Enkoprezis için Ailelere Teklifler:
Asla çocuğunuzu kızdırmayın ya da utandırmayın ve öfke göstermeyin. Çocuğunuzun özgüvenini desteklemek çok kıymetlidir. İsim çağırma ve alay, çocuk okulda kirlendiğinde / ve / yahut dışkı koktuğu vakit sık görülür, bu nedenle öz hürmetinin sonuçtan etkilenmemesi kıymetlidir. Enkoprezis vakit zaman emelli davranış üzere görünse de,çoğu vakit çocuğunuzun denetiminde olmayabilir.
Çocuğunuzu bol su içmeye teşvik edin, meyveler, sebzeler ve kepekli tahıllar üzere lifli yiyecekleri yiyin
Çocuğunuz utanç, suçluluk, depresyon yahut enkoprezis ile ilgili düşük özgüvenli hissediyorsa, bir çocuk psikoloğu ile ruhsal müdahaleyi planlamayı düşünün.
Çocuğunuz 6 ay sonra güzelleşme göstermezse ek kıymetlendirme için bir gastroenteroloğa yönlendirilmelidir.
