PlayStation ismini birinci kere sanıyoruz Gameshow’da MAC bir okura cevap verirken “Mega Drive II bitti, artık Saturn yahut PlayStation vakti” diyerek lisana getirmiştik sanıyoruz. O devirler ülkemizde PlayStation resmi olarak var mıydı, açıkçası pek sanmıyoruz, en azından mecmuaların art sayfaları çarşaf çarşaf Sega Saturn reklamlarıyla doluydu fakat o güne dek PlayStation reklamını hiç görmemiştik. Gran Turismo ismiyle tanışmamıza da vakit vardı.
Hayal kurmak için hoş vakitlerdi. 3D hızlandırıcılı ekran kartları artık uzunluk vermeye başlamıştı. On seneye kadar gözlerimizi kapattığımızda hayatimizdeki oyunun “Loading” ekranını göreceğimizi falan sanıyorduk fakat durum o sıralarda farkına varmadığımız kadar primitifti aslında. Piyasadaki en tanınan yarış oyunun hepi topu 10-12 araba ve bir o kadar piste sahip olan Need for Speed II SE olduğu vakitlerden bahsediyoruz. Bu açıdan bakarsanız, PlayStation’ın demo diskiyle gelen Gran Turismo demosunda göreceklerimize hiç de hazır olmadığımızı anlayabilirsiniz.
Real Driving Simulator
Assetto Corsa’ların, iRacing’lerin karar sürdüğü günümüz simülasyon dünyasında “yahu GT o kadar da simülasyon değildi” demek kolay. 1998 yılından bahsediyoruz. Need for Speed II SE’de falan “abi Ford Indigo mis üzere yol tutuyor be” muhabbetleri yapıyoruz. Yav, oyunda dönen tekerlek efekti dediğin şey, tekerlek modellemesinin üzerine yapıştırılmış bir jpegden ibaret. Süspansiyon modellemesi falan yok. Aslında o sıralarda TOCA 2 diye bir oyun birinci kez süspansiyon modellemesini getirmiş lakin araç denetimleri o kadar makus ki, yarışı bir yere çarpmadan bitirmek Ornstein and Smough’u kesmişiz üzere tatmin ediyor insanı.
Yani, yarış oyunu tutkunları olarak Gran Turismo ile karşılaşmak hepimizde “köyden indim şehire” tesiri yapmıştı. Yüz küsür araç vardı, kusursuz grafikleri ve müzikleri, süper araç fizikleri vardı. O ana kadar gördüğümüz her şeyden fersah fersah ileride, yanına kolay kolay yaklaşılamayacak bir noktadaydı. O denli de oldu esasen.
Gran Turismo 2 ortayı fazla açmadan çıktığında ise geriye kalan son akli melekelerimizi de konsolun önüne dökmüş, aklımızı kaybetmiştik. 500+ araç, onlarca farklı aktiflik, altı saat süren yarışlar derken PlayStation artık yaşlanana, biz de üniversiteyi bitirene kadar çılgınlar üzere oynamaya devam ettik. Oyun kendi efsanelerini yaratmış, pek çok şahsa nazaran Nissan Skyline serisinin baş döndürücü bir süratle koleksiyon objesine dönüşmesine sonsuz katkılar yapmıştı. Koluna Escudo dövmesi yaptıran adamlar gördük yav.
Gel vakit git vakit, PlayStation 3 için çıkan iki şahane oyunun akabinde Gran Turismo sessizliğe büründü. Ta ki espor odaklı bir spin-off diyebileceğimiz Gran Turismo Sport’a kadar. Mükemmel bir oyundu lakin bizim hafızamızdaki o “otomobil kataloğu” değildi artık. Bu yüzden Gran Turismo 7’ye olan hasretimiz hiç bitmedi. Dedik “gelse de yirmi beş farklı Mazda MX-5 modelini tamamlamaya çalışsak.”
Nihayet Gran Turismo 7 geldi ancak baştan uyarayım, beklentilerinizi biraz revize etmeniz gerekecek.
Küçülerek büyümek
Geçtiğimiz haftalarda Gran Turismo 7’nin basın için düzenlenen bir online ön gösterimine katılmıştık ve serinin yaratıcısı Kazunori Yamauchi toplantıya “GT7 serinin en yeterli, en eksiksiz oyunu olacak” diyerek başladığında zati yüksek olan beklentilerimiz arşa çıkmıştı.
Sunumun geri kalanında duymak istediğimiz her şeyi duyamadık, oyun ayrıntıları açıklandıkça duyduklarımızın kimileri da güzelimize gitmedi.
Sonuçta, son bir haftamızı Gran Turismo 7’de geçirdik ve sonda söyleyeceğimiz şeyi başta söyleyelim: Gran Turismo 7 kusursuz bir oyun.
Pekala, bu kadar yıldır beklediğimiz araba kataloğu olmaya ne kadar yakın ve Gran Turismo Sport’tan ne kadar farklı? İşte bu mevzuyu biraz konuşmak gerekiyor.
Serinin gediklileri hatırlayacaktır, Gran Turismo 6’da araç sayısı 1250’nin üzerine çıkmıştı lakin bu araçların yalnızca bir kısmı ayrıntılı olarak ve iç dizaynları ile bir arada modellenmiş premium araçlardı. Geri kalanları ise neredeyse büsbütün Gran Turismo 4’ten convert edilmiş, yaşını başını almış, bir kısmı da tıpkı aracın sağdan direksiyonlusu, tıpkı aracın kadife tentelisi üzere minik dokunuşlarla “çoğaltılmış” modellemelerdi. Benim bundan hiçbir şikayetim yoktu fakat Gran Turismo serisi 25 sene boyunca bu bık bık muhabbetlerden çok çekti, palavra yok. “Aynı araçtan 33 tane var” dediler, “direksiyonu bile gözükmüyor” dediler, dediler de dediler.
Yamauchi de sanıyoruz bir noktada bu “otomobil kataloğu üzere oyun olma” hevesini revize etmek zorunda kaldı. GT Sport’da gördük ki tüm araçlar ayrıntılı bir biçimde, en ince detayına kadar modellenmiş premium araçlardan oluşuyordu. Haliyle, Gran Turismo 7’de araçların tamamını ayrıntılı bir formda modellerken Gran Turismo 6’daki araç sayısının korunup korunamayacağı ile alakalı başımda önemli soru işaretleri vardı.
Gran Turismo 7’de araç sayısı 430. Bir evvelki ana oyunun üçte biri. Oyun dünyasındaki ününü “sınırsız araç seçeneği” ile, tırnaklarıyla kazarak kazanmış bir oyun için sorunlu bir durum üzere gelebilir. Şayet Gran Turismo Sport’a sahipseniz, bu araçların dörtte üçünün o oyundan aktarıldığını gördüğünüzde ıstırabınız daha da büyüyebilir. Büyümesin. Tıpkı GT Sport’un üç senede araç seçeneğini neredeyse üçe katlaması üzere, Gran Turismo 7 de her yama ile yeni araçları bünyesine katmaya devam edecek. Bilhassa de Suzuki Escudo Pikes Peak üzere, Nismo 400R üzere efsanelerin oyunda olmadığını ve GT Vision sebebiyle Sport’ta kendisine yer bulan onca yakışıksız ötesi prototip araç kalabalığını düşündüğünüzde, Polyphony bu bahiste önemli bir çalışma içindedir diye düşünüyoruz.
Pistler konusunda da eksikler var. Trial Mountain ve Deep Forest geri dönmüş lakin canımız ciğerimiz Grand Valley Speedway yok mesela. Berbat bir pist olsa da GT serisinde yarıştığımız birinci pist olan, artık içimize işleyen Clubman Stage de yok. Bunların da ileride ekleneceğini düşünüyoruz.
Geri dönenler ve yeniler
Yamauchi bu oyunu artık “Real Driving Simulator” yerine “The Car Life Simulator” olarak isimlendirmeyi tercih ettiklerini belirtmişti. Bunu sağlayacak çok beğenilen yenilikler de var aslında, bu ekosistemi eski oyunlarda da besleyen, markalara ilişkin müzeler üzere.
Polyphony gözüken “otomobil kültürünü yaratan & büyüten oyun” olma fikrinden hoşlanmış. Gran Turismo 7’de bu olayın merkezinin ismi Cafe. Buradaki Menu Book’tan oyun boyunca 30’dan fazla misyon alıyorsunuz. Bu vazifelerin ortasında “belli bir tipteki arabadan üçünü garaja ekle” üzere, koleksiyonu özendiren vazifeler de var. Bu araçları satın almanız ekseriyetle gerekmiyor, size sunulan yarışlarda birinci üçe girmeniz kâfi ve bu işlere eliniz yatkınsa bu hiç de güç değil. Garajınız da süratlice gelişmeye ve büyümeye başlıyor. Yalnızca araç sayısını artırmıyor, bu araçlara yapabileceğiniz modifiye seçenekleri de giderek çeşitleniyor. Son evrede araçları yarış versiyonlarına dönüştürebiliyorsunuz. Vazifeleri tamamladıkça, artık tema neyle ilgiliyse size o cinsin doğuşu, (Mesela önden çekişli araçlar), artıları eksileri üzere mevzularda, hoş imajlar eşliğinde bir sunum yapılıyor. Biliyorsunuz, Gran Turismo demek araçlar hakkında geyik muhabbeti demek. Cafe’de de bu araçların tamamı hakkında söyleyecek bir şeyi olan birisi var. Basmakalıp şeyler söylemediğini de belirtmem gerek. Aracınızı seçin ve üstada ne düşündüğünü sorun, sizi asla reddetmeyecektir.
Bir başka bahis, replay modu. Bildiğiniz üzere Gran Turismo gelene kadar replay modunun yarış oyunları tarihinde hiçbir ehemmiyeti yoktu. Yarıştan sonra karşımıza çıkan ve bizi ana menüye ulaşmaktan alıkoyan gereksiz mi gereksiz bir özellikti. Replay’in ne kadar hoş bir şey olduğunu, adeta bir ASMR malzemesi üzere kullanılabildiğini bize öğreten oyun Gran Turismo idi. Bu oyunda da replay moduna yeniden çok ehemmiyet verilmiş. Bu modu PS5 versiyonunda Ray Tracing ile tecrübe etme talihiniz var öncelikle. Tüm pist hareketli kameralarla donatıldığından her seferinde farklı bir tecrübe yaşatması da eforu. Eski oyunlardaki sabit kameralar tarihe karışmış ve yerine dinamik, ray üstünde hareket eden kameralar eklenmiş. Roguelike kamera işte size, daha ne istiyorsunuz?
Music Replay de bu oyunla bir arada tanıştığımız hoşluklardan birisi. Bu modda kamera büsbütün metronom tarafından, dinlediğiniz müziğe nazaran şekillendiriliyor. “Nasıl ya?” demeyin, hoşunuza gidecek. Bilhassa de Moon Over the Castle dinlerken keyiften keyfe koşacak, memnunluktan çılgın atacaksınız. Biraz abarttık fakat olsun.
Devam edelim. Music Rally de oyuna eklenen bir direkt kıymetli mod, hatta o kadar kıymetli ki oyun bununla açılıyor. Gran Turismo 7’nin şimdi başlarında Porsche 356B ile Alsace yollarına kendinizi vuruyor, müzik bitene kadar en fazla arayı giden pilot olmak için gaza yükleniyorsunuz. Biz çok beğendik, 75 farklı sanatkarın bulunduğu 300+ şarkılık soundtrack de -içeriğinde anlamadığımız bir kararla metal müziğe yer verilmemesine rağmen- size sonsuz seçenekler sunmuş.
Son olarak, Brand Central geri dönüyor. Üç farklı galeriden dilediğiniz markaya ulaşabilir ve yarışlarda kazandığınız paraları koleksiyonunuzu geliştirmek için harcayabilirsiniz. Hey gidi Gran Turismo 2. Memory Card yalnızca 99 aracı kaydedebildiğinden birisini silip başkasını eklemek zorunda kalırdık, bunda o denli bir sorun yok doğal. Geri dönen bir öbür tanıdık da ikinci el oto pazarı. Burada 2001 model yılına dek üretilmiş araçlara ulaşabilirsiniz. Elbette bu araçların kilometresi biraz yüksek fakat buraya yolunuz, şimdi oyunun başında düşecek. Pekala sıfır kilometre ve kullanılmış araç satıcıları olur da, Legendary Cars galerileri olmaz mı? Burası üstün zenginleşmeden uğramamanız gereken yer. O denli araçlara istenen o denli paralar gördüm ki aklınız şaşar. Olağan oyun boyunca görebileceğiniz en hoş araçlar burada olacak, harika De Tomaso Mangusta üzere.
Fizikler üzerine
Oyunun araç ve pist takımında önemli eksikler olduğunu söylemekten asla bıkmayacağız. GT7’de 34 farklı pist ve bu pistlerin 90 farklı rotası bulunmakta. Vakitle sayısının artacağını söylemek gerek. Ayrıyeten gece gündüz döngüsü ve hava kaidelerinin geri gelmesiyle de bu pistler hiç olmadığı kadar atmosferik ve canlı gözükmekte.
Hava kaideleri derken kolay bir simülasyondan bahsetmiyoruz. Adamlar resmen oturup Flight Simulator’ı kıskandıracak bir sistemi entegre etmiş oyuna. Buna nazaran pistte bulunduğunuz saat, pistin bulunduğu yer, havanın ısısı, hava basıncı ve nem hesaplanıyor ve bunun sonucunda bulutlar gerçek vakitli olarak oluşabiliyor. Bu bulutlar tıpkı vakitte pistlerin farklı yerlerine farklı ölçüde yarış yağdırabiliyor ve pistin farklı bölgelerinde su havuzları oluşabiliyor. Uzun yarışlarda çabucak fark edebileceğiniz üzere, yarış çizgisi pist üstündeki başka alanlardan daha süratli bir formda kuruyor ve kuruyan yerlerde de yol tutuş dramatik biçimde değişiyor.
Ayrıntılar bununla da hudutlu değil. Gökyüzündeki yıldız haritası motamot oyuna taşınmış. Hatta belirli durumlarda Venüs’ü (Çoban yıldızı) görmeniz bile mümkün.
Polyphony’nin fizikler konusunda yardım aldığı isim ise F1 tarihinin gelmiş geçmiş en güzel pilotlarından birisi olan Lewis Hamilton. Tıpkı Michelin’in lastik fiziklerini oluştururken üretimcilere takviye olması üzere, Hamilton’ın bu mevzuda sağladığı değerli geri bildirimler de şimdiye dek gördüğümüz en başarılı araç reaksiyonlarının oyuna dahil edilmesine yol açmış.
Kendi ismimize lastik yanaklarının yumuşaklığının bize hissettirilmesinden, araçların kerblerde verdiği yansılardan çok şad kaldık. CFD (Akışkan dinamikler) kullanılarak oluşturulan slipstream efekti de işini yeterli yapıyor. Birinci sefer görmüyoruz bu fizik ayrıntılarını fakat Gran Turismo 7 her birinin başka farklı hakkını vermeyi başarmış.
Bir öteki husus, eski tanıdık olan şoför lisansları da geriye dönmüş. Kimileriniz burada birinci seferde altın lisansı kapacak, kimileriniz ise bronze lisansı kapmak için saatlerini harcayacak. Düzgün haber, eski oyunlarda olduğu üzere bu gayretleriniz size en az bir, en çok iki ikram araba olarak geri dönecek. Bu armağan araçların çabucak tamamı unique, yani oyun içinde diğer bir yerden satın alamayacağınız araçlar. Haliyle, tüm imtihanları altın derece ile geçmek için size kâfi motivasyonu sağlayacağını düşünüyoruz.
Tecrübe ne kadar başarılı?
Gran Turismo 7 size yeni eklenen modlardan olan Music Rally’yi tanıtan bir aktiflik ile açılacak. Burada da kat ettiğiniz araya nazaran bronze, gümüş ve altın dereceleri elde edecek, bunun ölçüsünde mükafatlar kazanacaksınız. Bu seyahatte yol arkadaşınız tam bir klasik, bir Porsche 356B. Dünyanın en süratli aracı olmasa da yere yakınlığı ile suratı hissettiren, hafifliği ile kendisini virajdan viraja atabilen son derece keyifli bir araç.
Oyun fizik manasında sizin seçeceğiniz yardımlara nazaran simcade ile “soft sim” ortasında duruyor. Bizim teklifimiz, alabileceğiniz her türlü yardımı daha oyunun başında kapatmanız, bilhassa de virajlarda nerede fren yapmanız gerektiğini gösteren renkleri. Zorluk büsbütün altınızdaki araca bağlı
Daha sonra oyun sizin cebinize 20 bin kredi koyuyor ve bu parayla satın alabileceğiniz araç sayısı da pek fazla değil; Mazda Demio, Toyota Aqua S ve Honda Fit. Bu minik canavarlar tıpkı vakitte birinci Menu Book misyonunuzu oluşturuyor ve yarışlar kazanarak üçünü de garajınıza eklemeniz gerek. Bunun akabinde ise minik klasiklere geliyor sıra, yani VW Kaplumbağa, Fiat 500 ve Küçük Cooper S. Görebildiğiniz üzere Menu Book sizi daima olarak aşikâr araçları tamamlamanız konusunda yönlendiriyor, bilhassa de oyunun birinci başlarında. Bu, serinin gediklisi olarak bizim çok güzelimize gitmedi. Özgürlüğümün kısıtlandığını ve oyunun çizgiselliğini artırdığını hissettik. Bu, oynadığınız birinci Gran Turismo oyunu ise hoşunuza gitmesi muhtemel çünkü beşere o Panini çıkartma albümü tamamlama hissini de veriyor.
Öteki taraftan burada karşımıza gridin yetersizliği geliyor. O kadar çok eksik araç var ki. Bilhassa her biri birbirinden farklı olan Japon pazarına özel araçlar büsbütün dışarıda bırakılmış, garaj daha “global” bir bakış açısıyla hazırlanmış. Dediğim üzere, bu garaj büyüyecek lakin sonuç nasıl olacak, onu vakitle göreceğiz. Polyphony’nin 430 araçlık bir garajı alıp No Man’s Sky üzere daima bir şeyler ekleyerek, tarihin en büyük Gran Turismo araç takımı haline getirmesi ne hoş olur, lütfen olsun zira. Vitrin modunda çektiğiniz görselleri başka beşerlerle paylaşabiliyorsunuz ve bu, yüklediğiniz fotoğrafları hiç kimsenin görmediği Forza Horizon’dan çok daha uygun olmuş.
Bunun dışında Championship Mode’un geri dönmesi, kazandığınız çabucak her yarışın size armağan bir araç olarak geri dönmesi üzere hoşluklar geri dönmüş. Her yarışın bir emeli var, her yarış keyifli ve mükafatları de doyurucu. Garajınız o kadar süratli büyüyor ki bir bakmışsınız tüm araçların beşte biri garaja düşmüş bile. Aslında içerik konusunda bir ıstırabımız yok, daha şimdiden 100’den fazla aktiflik var oyunda.
Teknik açıdan bir şaheser
Gran Turismo 7, PlayStation 5’in nimetlerini sonuna kadar kullanan bir üretim. Araçlar 500 binden fazla poligon kullanılarak tasarlanmış, pistler en ince ayrıntısına kadar modellenmiş (buna yoldaki bozukluklar da dahil) ve hava koşulları süper gözüküyor.
Oyun size iki farklı mod sunuyor grafiksel açıdan. PS4’te 1080p çözünürlüğe bağlıyız fakat PS5’te iki grafik modu yer alıyor. Framerate modunu seçerseniz 4K/60fps olarak oyunu tecrübe edebiliyorsunuz. Ayrıyeten bir de Ray Tracing modu var. Ray Tracing modu tüm oyunda kullanılmıyor lakin bunu seçerseniz, replay modunda, fotoğraf modunda ve Sahne modunda Ray Tracing açılıyor ve PS5 30fps’i tutturmaya çalışıyor.
Ayrıyeten DualSense’in nimetleri de sonuna kadar kullanılmış. Haptik geri bildirimler son derece net, keskin ve adeta direksiyon kullanıyormuş üzere hissettiriyor. Adaptif tetikler de mesela ABS’nin devreye girip yürüyen aksam üzerinde gerginliğin, burulmanın arttığı anları size son derece büyük bir muvaffakiyetle iletmeyi başarıyor. Gran Turismo 7’nin fizik motoru 20-200Hz ortasında titreşimler üretebiliyor DualSense’den hissetmeniz için, bu da kerbler, çimler, pistteki kusurlar üzere farklı durumların her birini başka farklı tecrübe edebilmeniz demek.
Sonuç
Sonuç olarak Gran Turismo 7 şahane introsundan başlayarak kocaman içeriğine kadar sizi çok keyifli edecek bir oyun olmuş. Gelmiş geçmiş en yeterli Gran Turismo mu? Muhtemelen. Gelmiş geçmiş en düzgün yarış oyunu mu? Forza Horizon 4’ten daha güzel olacak potansiyele sahip lakin mevcut içeriğiyle daha âlâ değil. Bir oyun kataloğu olması ismine beklediğimiz geliştirmeler geldiğinde, o noktaya da çıkma potansiyeli var.
Şimdiye kadarki en eksiksiz Gran Turismo olması için her şeye sahip. Daha fazla pist ve araç eklendiğinde o noktaya gelecek. Siz de sırtınızı koltuğa yaslayıp arabalar üzerine yapılmış en hoş yapıtlardan birisiyle hoşça vakit geçirebilirsiniz.
Kürşat Vakit
CHIP Notu: %90
- İmal: Polyphony Digital
- Dağıtım: SIE
- Çeşit: Yarış
- Platform: PS5, PS4
- Web: www.playstation.com
