Bulimia Nervoza, kişinin tıkınırcasına çok yemek yedikten sonra bu yiyeceklerin şişmanlatıcı tesirinden kurtulmak için gösterdiği vakit zaman çok ve yanlış gayretlerdir. BN hastası olağan dışı ölçülerde yiyecek tüketimini takip eden şuurlu dışa atım formüllerini kullanır. Kilo almayı engellemek için Bulimia Nervoza hastası kusma, oruç tutma, çok spor yapma, idrar söktürücü ya da laksatif kullanmayı seçer.
Çok ölçüde, adeta patlayıncaya dek, tıkınırcasına kriz halinde yenen yemeklerden sonra Blumikler suçluluk ve utanç duygusu yaşarlar.
Yeme bozukluklarına genel olarak bakacak olursak; beden tartısı takıntısı, bedenin formu ile ilgili olumsuz niyetler ve beraberinde getirdiği duygulanım bozukluklarının olduğu bir durumdur. Bu bozukluk kişinin genel beden sıhhatini etkileyen, hatta tedavi edilmezse, vefatla sonuçlanabilen bir bozukluktur. Yeme Bozuklukları; Anoreksiya Nervoza, Bulimia Nervoza ve Öbür Türlü İsimlendirilemeyen Yeme Bozuklukları olarak üç ana kümeye ayrılır. Anoreksiya Nervoza yemek yemeyi büsbütün durdurma, Bulimia Nervoza çok yeme ve kusma, Diğer Türlü İsimlendirilemeyen Yeme Bozuklukları ise kusma olmadan çok yeme, yemeği çiğneyip yutmadan çıkartma ve öbür olağan dışı yeme alışkanlıkları ile betimlenir. Yeme Bozuklukları, sonuçları hayati tehlike içeren önemli bir bozukluktur.
Yeme Bozuklukları Beslenme Bozukluklarından farklıdır. Beslenme Bozuklukları daha çok bebek ve küçük çocuklarda görülür ve büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkileyebilecek çeşitli organik ve nonorganik nedenlerden kaynaklanabilir.
Bulimikler Anoreksiklerin tersine yanlış yeme davranışlarının farkındadırlar, farkında olmadıkları bu Yeme Bozukluğunun vücutlarına ve psişelerine ne kadar ziyan verdiğidir. Bedensel olarak kullanılan ilaçlara bağlı olarak şişkinlik, ödem; kusmaya bağlı olarak da sıvı ve elektrolit kayıpları, halsizlik, gastrointestinal şikâyetler, yemek borusunda çok kusmaya bağlı ziyanlar ve çok daireye bağlı rektumda incelme sıklıkla rastlanan sonuçlardır.
Bir müddet sonra Bulimikler isteselerde aldıkları gıdayı içeride tutamamaya başlarlar. Mide bulantısı ve kusma istemdışı oluşur.
Bulimikler yakınlarından ya da bir uzmandan yardım almadan evvel 5-7 sene üzere bir vakit sürecinde bu yanlış davranışlarını gizlice sürdürürler. Ekseriyetle bedensel bir komplikasyon oluşunca, ailelerine ya da bir uzmana başvururlar.
Bulimikler başlangıçta büyük bir haz aldıkları yeme süreçlerini saklılık içinde gerçekleştirirler. Bu hazza dayalı çok yeme davranışı, tüketilen yemeğin ölçüsü üzerindeki denetimlerini kaybetme ve sonrasında gelen çok tokluk durumu ile sonlanır. Sonrasındaki suçluluk ve utanç hissini da çoklukla boşaltım biçimleri takip eder.
Stressorlar yalnızlık, kabul görmeme, sevgi eksikliği üzere ve olumsuz duygulanımları harekete geçirerek bu çok yemek yemeyi tetikler.
Bulimikler için öteki Yeme Bozuklukları’nda olduğu üzere kilo alımı korkusu yüksektir. Bulimiklerde de tıpkı Anoreksiklerde olduğu üzere vücut algısı bozulur ve kişi olağan tartıda olsa bile, kilolu olduğuna inanır.
DSM-IV-TR’a nazaran Bulimia Nervoza:
Yinelenen tıkınırcasına yeme epizodlarının olması. Bir tıkınırcasına yeme epizodu aşağıdakilerden her ikisi ile makuldür:
Tıpkı vakit diliminde ve misal şartlarda birçok insanın yiyebileceğinden hiç tartışmasız çok daha fazla ölçüde olan yiyeceği muhakkak bir vakit diliminde (örn. Rastgele bir 2 saatlik mühlet içinde) yeme
Bu epizod sırasında yeme denetiminin kalktığı duyumunun olması (örn. Yemeyi durduramayacağı ya da ne yediğini ya da ne kadar yediğini denetim edememe duygusu)
Kilo almaktan sakınmak için, kendisinin yol açtığı kusma, laksatiflerin, diüretiklerin, lavmanların ya da öbür ilaçların yanlış yere kullanımı, hiç yemek yememe ya da çok antrenman yapma üzere uygunsuz dengeleyici davranışlarda tekrar tekrar bulunma.
Tıkınırcasına yeme ve uygunsuz dengeleyici davranışların her ikisi de 3 ay mühletle ortalama olarak en az haftada iki kere ortaya çıkmaktadır.
Kendini değerlendirirken anlamsız bir biçimde bedeninin biçimi ve yükünden etkilenir.
Bu bozukluk yalnızca Anoreksiya Nervosa epizodları sırasında ortaya çıkmamaktadır.
İki Tipi Vardır:
Çıkartma Olan Tip: Bulimia Nervoza’nın o sıradaki epizodu sırasında kişi nizamlı olarak kendi kendine kusmuş ya da laksatifler, diüretikler ya da lavmanları yanlış yere kullanmıştır.
Çıkartma Olmayan Tip: Bulimia Nervoza’nın o sıradaki epizodu sırasında kişi, hiç yemek yememe ya da çok antrenman yapma üzere öbür uygunsuz dengeleyici davranışlarda bulunmuş, fakat kendi kendine kusmamış ya da laksatifler, diüretikler ya da lavmanları yanlış yere kullanmamıştır.
Bulimikler dışa dönüktürler. Kızgın ve dürtüseldirler. Dürtü denetimlerindeki bu zorluk Bulimiklerde vakit zaman husus berbata kullanımı, duygudurum dengesizliği ve intihar teşebbüslerine rastlanmasına neden olur.
Düşük özgüven, büyürken gereğince kabul, onay ve sevgi görmeme, kozmetik ve dokuma bölümünün medya aracılığı ile oluşturduğu ülkü vücut imgeleri ile desteklendiğinde Bulimia Nervoza’ya nedene olabilmektedir. Zayıflığın benlik pahasını arttıracağına olan inanç tüm Yeme Bozukluğu hastalarında kuvvetlidir.
Depresyon sıklıkla görülen eşleşendir.
Bulimia Nervoza çoklukla 15 yaş ve üzerinde görülen bir Yeme Bozukluğu’dur. Bayanlarda görülme oranı %90’dır. Bulimiklerin hikayelerinde sıklıkla evvelce şişman oldukları ve sonrasında sıkı bir diyet periyodu ile başladığı görülür hastalığın. Ergenlik devrinde erkeklerde testosteron hormonu artar ve gelişim sürerek kaslanma oluşur, fakat kızlarda yağ oranı artar, göğüsler barizleşir ve kalçalar genişler. Bu periyotta birçok genç kız kilo alır. Bu durum medyanın dayanağı ile yaratılan ülküden uzaklaşan birçok gencin Yeme Bozukluğu geliştirmesi ile sonuçlanabilir.
Bulimia hastaları Anoreksiya’da olduğu üzere yardımı reddetmezler. Çok yeme ve kusma epizodlarından sonra suçluluk duymalarına ve bu davranışları gizleme uğraşı içinde olmalarına karşın istekle yardım ararlar. Uzun periyot takipler Bulimia teşhisi ile tedavi edilen hastaların yarısından fazlasının beş yıl içinde sıhhatlerine kavuştuklarını göstermektedir. Fakat hastalığın seyri, kusma sonucu ortaya çıkan belirtilerin şiddetine de bağlanmaktadır. Uzun süren olaylarda alakalarda bozulma, iş hayatında meseleler ve özdeğerlerinde azalma görülür.
Bulimia Nervoza tanısı konmuş hastalarının pek birçoklarının aile hikayeleri incelendiğinde, problemli aile münasebetleri göze çarpar. Hastalar anne-babalarını “uzak ve reddedici” olarak tanımlarlar. Yeme nöbetlerinin anne ile bütünleşmeyi temsil ettiği, lakin sonrasında anneden ayrışma ve kişiselleşme gayretinin dışa atım, kusma davranışları olarak kendini gösterdiği düşünülmektedir.
Bulimia Nervoza tedavisi bir takım işidir. Bedenin bozulan fizyolojik istikrarını mutlak bir dâhiliye uzmanı takip etmeli. Hormonlarla ilgili meşakkatler oluşmuşsa, bir endokrinolog; adet düzensizlikleri oluşmuşsa, bir jinekolog devreye girmelidir. Bulimia Nervoza’nın ruhsal tedavisinde ise çift ayaklı yaklaşım çok kıymetlidir. Dürtü denetim zorluğunu ve depresyonu tedavi edici farmakoterapi ile birlikte ilerleyen, tetikleyicileri bulup baş etme teknikleri ile devam eden uzun soluklu psikoterapi vakit içinde yanıt alınacak tek hakikat sistemdir.
Dr.phil. R. Meltem KAVCAR SIRMALI
