Turkishtime’ın klasik bir kimliğe büründürerek düzenlediği “Ortak Akıl Toplantıları” Sanko Üniversitesi iş birliğinde sıhhat kesiminin temsilcilerini buluşturdu. “Sağlık Dalını Geleceğe Taşıyacak Online Ortak Akıl Toplantısı”nda sıhhat dalının yeni devirde nasıl bir yol haritası çizmesi gerektiği üzerinde duruldu.
Sanko Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Güner Dağlı’nın moderatörlüğünde düzenlenen “Sağlık Bölümünü Geleceğe Taşıyacak Online Ortak Akıl Toplantısına’’;Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berrak Çağlayan Yeğen, Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendislik Enstitüsü Koordinatörü Prof. Dr. Cengizhan Öztürk, Savunma Sanayii Akademi Lideri Prof. Dr. Cenk Aktaş,Siemens Healthineers Türkiye Genel Müdürü Enis Sonemel, Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) Denetleme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Erdal Çelik, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı / TÜBİTAK Başkan Danışmanı Prof. Dr. Feza Korkusuz, Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut, Sistem Global Yönetim Kurulu Lideri – YMM Hüseyin Karslıoğlu, Sıhhat Yöneticisi Prof. Dr. Melih Bulut, OHSAD Yönetim Kurulu Başkanı / Bahat Hastaneleri Başhekimi Gyn. Opr. Dr. Reşat Bahat ve Turkishtime Yönetim Kurulu Başkanı Filiz Özkan katıldı.
Tabandan örgütlenme
Türkiye’nin hem aşı çalışmalarında hem ilaç çalışmalarında bilgi birikimi yüksek insan kapasitesinin bulunduğuna dikkat çekilen toplantıda, sahip olunan bu potansiyelin hoş bir planlama ile süratle akışa çevrilmesi gerektiğine vurgu yapıldı.
Sağlık alanında üreticileri bir ortaya getiren kümelerin, gerek bölüm tarafındangerekse de kamu nezdinde sahiplenilmesi ve desteklenmesi gerektiğini söz eden uzmanlar, bu alanda hem ulusal hem de uluslararası iş birliği faaliyetlerinin artırılmasının ehemmiyeti üzerinde durdu. Uzmanlar, pandemi kaidelerinde gerekli hazırlıkların tabandan yapılması, bu güç günler sonrası çıkış kademesinde daha kapsamlı küresel iş birliklerine yoğunlaşılması gerektiğine işaret etti. Daha geniş bir açıdan bakıldığındada kesimin daha kapsamlı bir biçimde tabandan başlayarak örgütlenmesini güçlendirmesi, sıhhat siyasetlerinde ve iktisadında ehil etkin fikir kuruluşları haline dönüşmeleri gerektiğinin altı çizildi.
Yüksek katma bedelli esere odaklanılmalı
Bir çok dalda olduğu üzere, sıhhatte da yüksek katma kıymetli eser Ar-Ge yetkinliklerini geliştirmeye ve bunların da üretimine geçmeye muhtaçlık duyulduğu söz edilirken, süratle artan sıhhat hizmeti ve yaşlanan nüfus baskısı ile artması beklenen harcama ve cari açığı öteki türlü çözmenin mümkün olmadığı vurgulandı.
Sağlık bölümünü geleceğe taşıyacak 10 hedef
Toplantıda, sıhhat dalını dünyaya entegre edecek bir tablonun oluşabilmesi için kesim temsilcilerinin iştirakiyle aşağıdaki 10 gaye konusunda görüş birliğine varıldı.
1- Sıhhat teknolojileri odaklı kuluçka merkezlerine duyulan ihtiyaç
Sağlık alanındaki girişimcilerin en kırılgan ve zayıf oldukları birinci periyotlarda muhtaçlık duydukları dayanakları sağlamak çok kritik; bu emelle belli temalarda uzman kuluçkaları dünyada hem devlet kurumları, hem de özel bölüm kurabiliyor. Mevcut pandemi sürecinde bilhassa gereksinimi hissedilen; aşı, teşhis ve teşhis üzere alanlarda girişimcilere gerekli bilgi ve kaynak takviyesi vermeyi hedefleyen sıhhat teknolojileri odaklı kuluçka merkezlerinin sayılarını; yola çıkanların kapasite ve etkinliklerini artırmamız gerekiyor. Bu kuluçka merkezleri etrafında tüm gerekli paydaşlar bir ortaya geldiğinde lakin sıhhat girişimcileri muvaffakiyete ulaşabilir.
2-Öngörülebilir/saydam bir sıhhat sistemine dönüşmek
Sağlık bölümünün global gelişimine bağlı olarak ülkemizdeki yatırımların artırılması için kamu sıhhat siyasetlerimizin, kesimin tüm temsilcilerinin ortak aklı ile oluşturulması ve geleceğe yönelik öngörülebilir, saydam ve finansal açıdan sürdürülebilir olmasına ihtimam gösterilmeli.
3-Global iş birlikleri için tabandan örgütlenme
Sağlık alanında mevcut üreticilerimizi bir ortaya getiren kümelerin, gerek bölüm tarafındangerekse de kamu nezdinde sahiplenilmesi ve desteklenmesi, bu alanda hem ulusal hem de uluslararasıiş birliği faaliyetlerinin artırılması gerekiyor. Uzmanlar, pandemi koşullarında gerekli hazırlıkların tabandan yapılması, bu güç günler sonrası çıkış evresinde daha kapsamlı küresel iş birliklerine yoğunlaşılması gerektiğine dikkat çekiyor. Daha geniş bir çerçeveden bakıldığındada, bölümün daha kapsamlı bir halde tabandan başlayarak örgütlenmesini güçlendirmesi, sıhhat siyasetlerinde ve iktisadında ehil etkin fikir kuruluşları haline dönüşmeleri gerekiyor. Kümelerin; tüm ilgili sivil toplumun bir ortaya geldiği bu yapılara, üreticilerin temsilcisi olarak kıymetli katkı sağlaması bekleniyor.
4- Altyapıları destekleyici girişimler oluşturulmalı
COVİD – 19 pandemisinde tüm ülkelerde olduğu üzere ülkemizde de sıhhat altyapılarının yetersizliği dikkat çekti. Bu nedenle, hücre kültürü laboratuvar çalışmaları, hayvan deneyleri vb. sıhhat araştırma projelerine daha çok bütçe ayrılması ve teşviklerle destekleyici teşebbüslerin gerekliliği kaçınılmazdır.
5-Bölgesel mükemmeliyet merkezleri kurulmalı
Sağlık alanındaki mükemmeliyet merkezlerinin, üniversitelerdeki mevcut uygulama ve araştırma merkezleri (UYGAR) formatından farklı bir anlayışla kurulması, özel bölüm dahil olmak üzere bulunduğu bölgedeki ilgili akademisyenlere, araştırmacılara açık bir yapının oluşturulması gerekiyor. Örneğin; “kanser ile ilgili teknik bir tıbbi aygıt odaklı ya da biyoteknolojiye dayalı bir tahlil arayan bir mükemmeliyet merkezi bir üniversitede kurulacaksa, bölgesindeki bütün ilgili araştırmacılara açık ve küçük girişimcilere ya da büyük firmalara takviye olabilmeli” deniliyor. Böylelikle, merkezden alınacak randımanın çok daha farklı boyuta taşınabileceğini belirten uzman isimler; kamudan/sektörden uzun vadeli olarak desteklenen ve ortak yönetilen uzman altyapıların, hem bir bölgeyi uzmanlaştırarak bir referans noktası haline getirip sektörel manada kalkındırırken, araştırmacılara da daha verimli hizmet vereceğini söylüyor.
6-Disiplinlerarası çalışma gerekliliği
Hiçbir bilim kısmı sıhhat alanında tek başına faal bir varlık gösteremez, tahlil sunamaz. Her bilim kolu, öteki bilim kollarının datalarından, araştırmalarından sunmuş olduğu delillerden beslenir ve varlığını sürdürür. Bu nedenle de uzmanlar, sıhhat kesimini çevreleyen ekosistemin faal ve inovasyona elverişli hale getirilmesi için hedeflenen eser ve hizmetlerde disiplinlerarası çalışılması gerektiği üzerinde duruyor. Bu ruhta hazırlanmış geniş çerçeveli ve uzun soluklu çalışmalar kesinlikle teşvik edilmeli.
7-Kamudaki datanın ortak kullanıma açılması
Sağlık kesimindeki temsilciler, kamudaki mevcut sıhhat bilgilerinin daha güzel kullanılabilmesi gerektiğini ehemmiyetle vurguluyor. Temsilciler; hastaneler, ilgili dallar ve kamunun bir ortaya gelerek, ülkemizde bu pahalı ve eşsiz datanın potansiyelini çıkaracak ve mevcut mevzuata uygun ortak yapılar/mekanizmalar kurgulayarak, teknolojik ve inovatif gelişme için kullanmak için tahliller bulması gerektiğini belirtiyor.
8-Yüksek katma kıymetli esere duyulan ihtiyaç
Uzmanlar, bir çok dalda olduğu üzere, sıhhatte da yüksek katma kıymetli eser araştırma/geliştirme yetkinliklerimizi geliştirmeye ve bunların da üretimine geçmeye ülkemizde gereksinim duyulduğunu tabir ediyor. Süratle artan sıhhat hizmeti ve yaşlanan nüfus baskısı ile artması beklenen harcama ve cari açığımızı diğer türlü çözmenin mümkün olmadığını söz eden uzmanlar, en yüksek katma pahalı eserin de sıhhat bölümünde (hem tıbbi aygıt hem de ilaç) olduğuna dikkat çekiyor.
9-Regülasyonların tekrar düzenlenmesi
Rekabet kuralları da dikkate alarak, bilhassa kimi yeni alanlarda, küçük ve yerli girişimciyi koruyacak biçimde regülasyonların daima olarak ve süratle düzenlenmesi gerekli olduğu vurgulanıyor. Öteki yandan sıhhat alanındaki araştırmaları destekleyen kamu ve özel kuruluşların mali gücünün ve bağımsızlığının artırılması, ortalarındaki uyumun gelişmesi de acil ve öncelikli beklentiler ortasında yer alıyor.
10-Global pazardan alınan hissenin artırılması
Uzmanlar, 3 milyar doları geçmesi beklenen tıbbi aygıt pazarımızın 300 milyar dolar üzerine çıkan dünya pazarındaki hissesinin yalnızca yüzde bir olduğunu belirtiyor. Bu noktada kurulması gereken ulusal temel çerçevenin; “mevcut potansiyeli, insan gücünü, üniversitelerin gelişen alt yapısını, kamunun artan motivasyonunu ve dayanaklarını kullanarak, bu 300 milyar dolarlık pazardan daha fazla nasıl hisse alabiliriz” biçiminde kurgulanması ve buna uygun olarak mevcut kamu yaklaşımlarının süratle revize edilmesi gerektiği tabir ediliyor.
