Yasemin SALİH
Koronavirüs salgını sürecinde ülkelerin sıhhat donanımları kadar aşı sistemlerinin de imtihan verdiği belirtiliyor. Bilhassa gelişmiş ülkelerde COVID-19’un daha fazla mevte neden olmasının ise uzun müddettir sistemli aşılama yapılmamasına bağlı olduğu tezi güçleniyor. Aşı Haftası nedeniyle online basın toplantısı düzenleyerek aşının salgın hastalıklar periyodundaki değerini anlatan Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Gelişmiş ülkeler verem aşısı üzere değerli önlemleri sıhhat sistemlerinden uzun mühlet evvel çıkardılar. Yan yana olmalarına karşın İspanya ve Portekiz’in koronavirüste verdikleri kaybın çok farklı olmasını bilim dünyası bu açıdan inceliyor. İspanya uzun mühlet evvel verem aşısını bırakmışken, gelişmekte olan Portekiz’de bu aşı hala yapıldığı için vefat sayısı daha az. Türkiye ise bu açıdan şanslı ülkeler arasında” dedi.
Türkiye’de aşı sistemi iyi
Türkiye’de koronavirüs nedeniyle mevt oranlarının düşük olmasını, ağır bakım yatak sayısı ve hizmet kalitesine bağlayan Ceyhan, birebir vakitte güzel bir aşılama sistemi yürütülmesinin de bu süreçte olumlu katkı sağladığını tabir etti. Ceyhan, “Türkiye’de çocukluk çağı aşılama sistemi uygun çalışıyor fakat yetişkinlik devri için birebir şeyi söyleyemeyiz. Örneğin menenjit üzere hastalıklara neden olan meningokok bakterisine karşı aşı, devlet tarafından karşılanmasına karşın ilgi yok. Meğer Hindistan’da her yıl 20 bin kişi bu nedenle hayatını kaybediyor. Şayet bu aşılar yapılmazsa toplumsal bağışıklık düşer ve birebir şeyi Türkiye de yaşayabilir. Aşılar olmasa bugün dünyada 2.5-3 milyar insan hayatını kaybeder” diye konuştu.
Koronavirüsün Türkiye’deki seyri hakkında da değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, son periyotta herkesin “pik seviye”den bahsettiğini lakin bundan daha kıymetli şeyler bulunduğunu tabir etti. Ceyhan, şu bilgileri verdi: “Son birkaç gündür uygunlaşan hasta sayısı düşüyor. Bu değerli, bunu takip etmek lazım. Şayet şu andaki tablodan makus gitmez ve disiplinli olursak 4-5 hafta sonra virüsün denetim altına alınacağını düşünüyorum. En ufak bir sapma olursa bu süreç uzayacaktır.”
Salgınlar birkaç yıl ortayla hayatımıza girecek
Salgın hastalıkların bundan sonra birkaç yıl ortayla ve daima olarak hayatımızda yer almaya devam edeceğini tabir eden Prof. Dr. Ceyhan, pandemiyi de sarsıntılara benzetti. Ceyhan, şöyle devam etti: “Tıpkı sarsıntılar üzere, bunlar hayatımızda olacak. Hazırlıklı olmamız gerekiyor. Bu salgınları engellemenin tek yolu, bütün aşıları nizamlı yaptırmak. Korona da bir mühlet sonra tesirini kaybedecek lakin öbür virüsler hayatımıza girecek. Toplumun bağışıklığını yüksek tutmak gerekiyor.”
***
Kutu…kutu…
COVID-19 aşısı ucuz ve tek doz olmalı
Koronavirüs aşısı geliştirme çalışmalarına da değinen Ceyhan, üretilen aşının salgını durdurması için üç özelliğe sahip olması gerektiğinin altını çizdi. Bunları, kolay uygulanabilir, tek doz yapılan ve ucuz maliyetli olarak sıralayan Ceyhan, “Salgını durdurmak toplumun yüzde 60’ı bağışık olmalı. Hastalığı elimine etmek içinse bu oran yüzde 90’a ulaşmalı. Şimdilik gaye yüzde 60’ı aşılayabilmek. Korona, 1960’lardan beri olan, 2003’ten beri de atağa geçen bir virüs. Hala aşısı bulunamadı, bundan sonra da bulunamayabilir. Bulunsa bile 7.5 milyar beşere en az 3.5 milyar doz üretilmesi lazım. Bunun için büyük konsorsiyumlar oluşturulmalı” diye konuştu.
Türkiye’deki aşı çalışmalarını gelecekte toplum bağışıklığını sağlamak ismine kıymetli bulduğunu aktaran Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Aşı çok değerli olursa her ülke alamaz. Domuz gribi aşısını alamayan ülkeler oldu. Aşı geliştirmek rahat yaşamayı sağlayacaktır” dedi.
