Lenfositler (LYM), kanda bulunan beyaz kan hücreleridir ve bedenin hastalıklara karşı direncini artırır, hastalıklara karşı korur.Bağışıklık sistemini güçlendiren LYM, vakit zaman LY ve LYMPH olarak da anılmaktadır. Bedeni tehdit eden bakteri, parazit, mantar ve virüsler sonucunda oluşabilecek enfeksiyonlara karşı müdafaa sağlayan LYM, lenf bezleri, dalak ve kemik iliğinde üretilir. LYM kıymetlerinin yüksek ya da düşük olması çeşitli sıkıntılara neden olabilmektedir.
LYM nedir?
Bir akyuvar tipi olan lenfositler, kanda dolaşan lökositlerin yarısını oluşturmaktadır. Pluripotansiyel kök hücrelerden üreyen lenfositler, kanda dolaşır. Alyuvarlardan biraz büyüktürler fakat buna karşın küçük hücre kümesine girerler. Lefosit bunun yanı sıra bir bağ doku hücresidir ve perifer dolanımda bulunan alt kümeleri kabaca T, B ve NK hücreler olarak sınıflandırılabilir. Kanda dolaşan lenfositlerin ortalama %80’ini T hücre, %10’unu B hücre geri kalan %10’unu ise NK hücreler oluşturmaktadır. Bu oranlar hücrelerin alındığı dokuya nazaran değişebilmektedir. Timusta hücrelerin nerede ise %90’ı T hücre iken dalak ve lenf düğümünde %30-40 oranında T hücre görülmekte, B hücreler daha baskın oranda (%60-70) izlenmektedir.
Çeşitleri nelerdir?
Lenfositler iki ana kümeye ayrılmaktadır. Bunlar; “Büyük Granüler Lenfositler” ve “Küçük Lenfositler”dir. Bu iki kümeden büyük granüler lenfositler, çoğunlukla doğal öldürücü hücreler olarak bilinirken, küçük lenfositler ise T ve B lenfositleridir.
Doğal öldürücü lenfositler, doğal bağışıklığın bir kesimi sayılırlar. Tümör ve virüslere enfekte olmuş hücrelere karşı savunmasında en büyük rolü oynarlar. LYM hücreleri enfekte olmuş hücreler ile enfekte olmamış hücreleri birbirinden ayırmak için sınıf 1 Major Histokompatibilite Kompleksi denen yüzey proteinlerinin hücrelerdeki seviyesini algılar. Doğal öldürücü hücreler, interferonlar denen sitokinlere karşılık olarak fonksiyonel pozisyona gelirler. Fonksiyonel doğal öldürücü hücreler sitotoksik granüller salgılayarak amaç hücreleri öldürürler.
T lenfositleri kanda dolaşan lenfositlerin yüzde 80’ini oluşturmaktadır. Hücresel bağışıklıktan sorumlu olan bu lenfositler, B lenfositlerin aktivasyonunda misyon alır. T lenfositler efektör hücre haline geldikleri vakit farklılaşarak Yardımcı ve Sitotoksik T lenfosit olarak vazife yaparlar.
Son olarak B lenfositleri ise sıvısal bağışıklıktan sorumludur ve uyarıldığında antikor üretirler.
Normal pahalar ne kadar olmalı?
Hemogram (kan sayımı) yapılarak lenfositlerin kandaki bedeli ölçülebilmektedir. LYM olağan bedeli 1000 – 4800 µl (mikrolitre) civarıdır. Lenfosit kıymetlerinin, bu kıymetin üstünde ve altında olmaması gerekir. Şayet kelam konusu paha, bu pahanın altında ise LYM düşüklüğü olarak isimlendirilir ve beden bağışıklığının düşmesine neden olur. Öteki yandan yakın vakitte geçirilen bir hastalığın akabinde LYM yüksekliği olarak isimlendirilen durum da ortaya çıkabilir.
LYM düşüklüğü nedir?
Hemogram sonucunda LYM düşüklüğü tespit edilmesi; LYM bedellerinin 1000 µl altında olduğunu gösterir. Bu durumda beden çeşitli hastalıklara açık hale gelir. Bilhassa bulaşıcı hastalıklar ve bağışıklık sistemi bozuklukları yaşanabilir.
LYM düşüklüğünün esas nedenleri; bedenin gereğince lenfosit üretememesi, lenfositlerin toksinler tarafından imha edilmesi yahut bir rahatsızlık nedeniyle lenfositlerin dalak ya da lenf bezlerinde tutulmasıdır.
Ayrıca; yetersiz beslenme, çinko eksikliği, HIV yahut AIDS, grip gibisi enfeksiyon hastalıkları, myastenia Gravis, Lupus, romatoid artrit üzere otoimmün bozukluklar, lenfositik anemi, lenfoma ve Hodgkin hastalığı üzere birtakım kanserler, kortizon kullanımı, radyasyon tedavisi, kemoterapi ilaçları üzere bağışıklığı etkileyen ilaçlar, DiGeorge yahut Wiskott-Aldrich sendromu üzere kalıtsal bozukluklar, çölyak ve crohn üzere protein kaybına neden olan bağırsak rahatsızlıkları, kronik böbrek hastalıkları, gerilim, alkol ve sigara tüketimi de LYM düşüklüğüne neden olabilmektedir.
Belirtileri
Yukarıda bahsetiğimiz nedenlerden dolayı LYM düşüklüğü ortaya çıkabilir ve bu durum kendini bir grup belirtilerle ortaya çıkarır.
- Lenf bezlerinde yahut dalakta meydana gelen büyüme
- Öksürük, burun akıntısı ve ateş
- Alopesi, egzama, piyoderma, telanjiektazi üzere deri anormallikleri
- Bağışıklık sistemi bozukluğu belirtisi olan bademciklerin yahut lenf düğümlerinin küçülmesi
- Sistemik lupus eritematozus belirtileri sayılan ağrılı ve eklemlerde şişlik yahut romatoid artrit. Bu hastalık bir nevi otoimmun bir romatizmal hastalıktır.
- LYM yüksekliği nedir?
Kanda 3000 µl üzerinde lenfosit bulunması durumuna LYM yükseliği denir. Başka yandan çocuklarda 7000 µl, bebeklerde ise 9000 µl üzerinde olması lefositoz olarak isimlendirilir. Lenfosit hücreleri bedeni muhafaza emelli üretildiği için LYM yüksekliği genel olarak yakın vakitte bir hastalık geçirildiğini söz eder.
Suçiçeği, öpücük hastalığı, sitomegalovirüs enfeksiyonu, kan kanseri, grip, boğmaca, rubella, tünerküloz, kabakulak, bruselloz, herpes simpleks, kimi ilaçların yan tesirleri, akut lenfositik lösemi, kronik lenfositik lösemi, mononükloz, toksoplazma, hepatit, sitomegalovirüs, kan nakli, crohn hastalığı, ülseratif kolit, otoimmün bozukluğu, vaskülit, multipl miyelom, bakteriyel ve gibisi enfeksiyonlar LYM yüksekliğine neden olabilir.
