ANKARA (DÜNYA) – Salgın periyodunda hastanelere hem hastaların çekinmeleri, hem de sıhhat kuralları gereği fiilen gidişlerin azalması, kapanma tedbirleri nedeniyle bağlantı araçları kullanılarak uzaktan sıhhat hizmeti sunulması, muayene yapılması gündemin tartışma hususlarından biri olmuştu. Daha evvel de bağlantı teknolojilerinin gelişmesi nedeniyle uzaktan sıhhat hizmeti sunumunun yapılabileceği sıhhat alanının gündem hususlarından biriydi. “Teletıp” olarak da isimlendirilen uygulama, Türkiye’de de fiilen başlayacak.
Türkiye’de yasal olarak uzaktan muayene ve sıhhat hizmeti sunumu yasaktı fakat salgın periyodunda yalnızca görüşme emeliyle uzaktan doktor ile bağlantı sağlanması uygulamaları yapılmıştı. Sağlık Bakanlığı tarafından 10 Şubat günlü Resmi Gazete’de yayımlanan “Uzaktan Sıhhat Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik” ile uygulama yasal hale geldi. Yönetmeliğe nazaran daha evvel uzaktan sıhhat hizmeti sunan kuruluşlar, altı ay içinde ahenk sağlayacak.
Gerekli altyapıyı kurarak müsaadeleri alan sıhhat kuruluşları, sahip oldukları lisans ve müsaadeler dahilinde, yönetmelikte sınırlanan çerçevede uzaktan sıhhat hizmeti verebilecek. Müsaade ve altyapıyı oluşturan kuruluşlar uzaktan muayene yapabilecek, tabipler reçete yazabilecek. Ayrıyeten, tıpkı branşta faaliyet müsaade evrakı sahibi olmak kuralıyla, bir sıhhat kuruluşu, öteki bir sıhhat kuruluşunda olup hizmet talep eden hastaya uzaktan erişimle sıhhat hizmeti verebilecek.
Yönetmelik, sıhhat turizmi kapsamında yabancılara da uzaktan sıhhat hizmeti verilebilmesine imkan tanıyor. Yönetmelikle “sağlık turizmi yetki dokümanı almış kuruluşların” ilgili mevzuat çerçevesinde sıhhat turizmi ve turist sıhhati kapsamında uzaktan erişimle hizmet sunabilecek.
Hastanın tanınması
Uzaktan erişimde hastadan kimliğini göstermesi istenebilecek. Kimlik şüpheliyse doğrulama isteyebilecek, bu talepler yerine getirilmezse süreci durdurabilecek. Kimlik doğrulamaya yönelik sorumluluk sıhhat kuruluşuna ilişkin olacak. Kimlik doğrulamaya yönelik kendisi sistem kurabilecek, alabilecek.
Uzaktan sıhhat hizmetine başlama
Uzaktan sıhhat hizmeti için Sağlık Bakanlığı kendisi ya da görevlendireceği bir kuruluş irtibat altyapısı kuracak. Bu altyapıya ahenk sağlayan sıhhat kuruluşları, yazılı kelamlı yahut imajlı olarak bağlantı için bu altyapıyı kullanacak. Sıhhat kuruluşu tarafından kullanılacak altyapı ile uyumlu aygıtların standartları Bakanlık tarafından belirlenecek. Sistem, Sağlık Bakanlığı bilgi altyapısıyla uyumlu olacak.
Uzaktan sıhhat hizmet sunumuna alınacak müsaadeyle başlanabilecek. Sıhhat Bakanlığına bağlı sıhhat kuruluşlarına müsaade Bakanlık bizatihi müsaade verebilecek Özel kuruluşlarda ise gerekli dokümanları tamamlayarak Sıhhat Hizmetleri Genel Müdürlüğüne başvuracak ve müsaade aldıktan sonra başlayabilecek.
Hastaya bilgi verilecek
Uzaktan sıhhat hizmeti talep eden hastaya muayenenin uzaktan gerçekleşeceği ve yüz yüze muayenenin yerine geçemeyeceği başta olmak üzere tabibin kimliği ve uzmanlığı, uzaktan ve fiziki muayenenin farklılıkları, devam eden bir tedavi varsa bunu aksatacak formda uzaktan sıhhat hizmeti alınamayacağı bilgisi verilecek. Hastanın ses ve imajına erişilemezse hizmet verilemeyeceği belirtilecek. Tıbbi yahut tüzel nedenlerle uzaktan hizmet durdurulabileceği vurgulanacak. Hastanın isteği alınmadan ses ve imaj kaydı yapılamayacağı hatırlatılacak lakin gerekli data sürece gayeli sıhhat kayıtları tutulabilecek. Hasta, verilecek sıhhat hizmetinin kapsamı ve sonuçları hakkında bilgilendirilecek.
Hangi sıhhat hizmetleri uzaktan verilebilecek?
Yönetmelikle hangi hizmetlerin uzaktan verilebileceği sıralandı lakin niteliği itibariyle elverişli olması temel kural olarak belirlendi. Buna nazaran uzaktan verilebilecek sıhhat hizmetleri şöyle:
-Muayene, tıbbi müşahede ve takip, teşhis edilmiş hastaların denetimi, tıbbi danışmanlık, konsültasyon yahut ikinci görüş yapılabilecek. Gerekli görülürse hasta hastaneye çağrılabilecek.
-Kan şekeri ve kan basıncı üzere klinik parametreler değerlendirilebilecek, tedavi ve ilaç idaresi yapılabilecek.
-Sağlığın korunması, sağlıklı hayatın desteklenmesi, psikososyal takviye verilmesi yapılabilecek.
-Sağlık riski artan yahut ileri yaşlı şahısların çok taraflı kıymetlendirilmesi ve takibi uzaktan yapılabilecek.
-Teknolojik olarak mümkün olan ve Bakanlıktan müsaade alınması kaidesiyle, yeniden Bakanlık tarafından belirlenen girişimsel yahut cerrahi operasyon yapılabilecek.
-Salgınlarda ulusal nitelikli kılavuzlara uygun olarak bireylerin sıhhatinin korunmasına yönelik tıbbi süreçler yapılabilecek.
Giyilebilir teknolojiler ve öbür aygıtlar aracılığıyla sıhhat hizmeti talep eden kişinin sıhhat dataları ölçülebilecek, takip edilebilecek.
-Hekimler e-reçete yazabilecek, e-rapor düzenleyebilecek.
