Evlilik ve boşanma araştırmalarının duayenleri dr. John ve Julie Gottman 3.000′ den fazla çiftle çalışarak kadın erkek ilişkilerini nelerin bitirdiğini saptamışlardır. Gottman kendisine danışan olarak gelen çiftleri Gözlemler; terapi boyunca kendine özgü bir metodoloji uygular ve çiftlerin ilk beş yil içinde evliliklerini sürdüreceklerini ya da boşanacaklarını tahmin Eder. Bu tahmini %94,7 oranında doğru çıkmaktadır. Peki ya Gottman’ı hakli çIkaran nedir? Gottman çiftlerin diyaloglarında; mahşerin dört atlısını Kullanıp kullanmadıklarına bakar. Mahşerin dört atlısı ise; eleştiri, savunma, duvar örme ve aşağılamadir. Çiftler eğer bunları eşleriyle olan ilişkilerinde kullanıyorlarsa sona yaklaşıyorlar demektir.
1-) AŞAĞILAMA
Aşağilama, ilişkilerde olmamasi gereken en olumsuz davraniş biçimlerinden biridir. Eşlerden birinin kendiisini diğerinden üstün görmesi ve diğerini küçümsemesi durumudur. Böyle bir ilişki biçiminde çatişma da kaçinilmaz olacaktir. Aşağilama ifadeleri içerisinde tiksinme mesajlari da bulundurduğundan dolayi sorunlarin çözülmesi imkânsiz hal alacak ve ilişkinin bitmesine yol açacaktir. Örneğin; “çok beceriksizsin» “ben sana Söylemiştim.” «bu yaptiğin tam bir aptallik.” vb. Kişiliğe yönelik suçlamalar aşağilama içerir. Mutlu bir ilişkide olmasi gereken ise aşağilama yerine takdir etme ve saygi duymadir.
2-)ELEŞTİRİ
Eleştiri, karaktere ve kişiliğe yönelik olumsuz ifadelerdir. Çiftler arasinda şikâyetlerin olmasi kaçinilmazdir; ancak şikâyet ve eleştiri siklikla birbirleriyle kariştirilan kavramlardir. Örneğin; “sürekli kendin hakkinda konuşmandan bıktım, ne kadar bencilsin.” ifadesi eleştiriyken; “sen sürekli kendin hakkinda konuştuğunda ve nasil olduğumu sormadiğinda kendimi önemsiz hissediyorum, lütfen bu konuda daha dikkatli olur musun?” şikâyettir. Mutlu bir ilişkide olmasi gereken ise “sen” ifadesiyle eleştiride bulunmak yerine “ben” dilini kullanmak ve duygulari ifade etmektir.
3-) SÜREKLI SAVUNMA HALİNDE OLMA
Ilişkinin bitmesine neden olan bir diğer davraniş biçimi ise çiftlerin karşi taraflanlamaya çalişmadan sürekli kendini savunmasidir.
Savunmada en belirgin özellik karşi tarafin söylediklerini duymamaktir. Çiftlerden biri diğerini eleştirdiğinde diğeri savunma pozisyonuna girer;
Ancak savunma bir çeşit karşi tarafi suçlama olduğundan ve “sorun bende değil sende” mesaji içerdiğinden çatişma artarak devam eder. Kisir döngü oluşur. Örneğin, “bu senin hatan.”, “bunun sorumlusu sensin.” , “asil sen bunu daha çok yapiyorsun.” ifadeler savunma ve ayni zamanda da suçluluk içerir. Gibi mutlu bir ilişkide olmasi gereken ise sadece kendini savunmaya çalişmak değil, çatişma aninda sorunun bir kismini kabul etmek ve sorumluluğu üstlenmektir.
4 – ) DUVAR ÖRME
Diğer üç davraniş biçimine göre duvar örme daha tehlikesiz görünse de aslinda ilişkiye en çok zarar veren davranişlardan bir tanesidir. Duvar örme, tartişma sirasinda çiftlerden birinin fiziksel ve ruhsal anlamda iletişimi kesmesi ve konuşmamasıdır. Bu davraniş biçimi temelinde karşi tarafa “sen değersizsin» mesaji verdiğinden dolayi tehlikelidir. Örneğin, küsmek ya da suskun kalmak bir duvar örme davranişidir. Mutlu bir ilişkide olmasi gereken ise sakinleştikten sonra sorun hakkinda konuşmaktir.
