Disleksi Nedir?
Disleksi sesleri algılayıp harf ve sözlerin ilgisini algılamakta zorlanıp okuma zorluğu yaşanılan bir öğrenme bozukluğudur. Konuşma, dinleme, yazma, okuma, mantık yürütme fonksiyonlarını yerine getirmede zorluk çekilmesine öğrenme zahmeti denir. Öğrenme zahmeti çeken bireylerde kişinin bilgiyi üretmesi ve işlemisinde sorunlar çıkar. Disleksi nedenleri nelerdir , disleksi teşhisi, disleksi tedavisi üzere soruların yanıtını yazımızın devamında bulabilrsiniz.
4 çeşit öğrenme zahmeti vardır:
● Disleksi: Okuma bozukluğuna dayanan bir öğrenme güçlüğüdür.
● Diskalküli: Matematiksel süreçlerinde yaşanılan öğrenme güçlüğüdür.
● Disgrafi: Yazma konusunda yaşanan öğrenme güçlüğüdür.
● Dispraksi: Kuralları olan faaliyetlere karşı ahenk sıkıntısıdır.
Disleksi, görme ile ilgili bir sorun değil; lisan ile ilgili bir problemdir. Disleksi öğrenme hünerini etkileyen bir hastalıktır. Ancak öğrenmeye mahzur bir durum değildir.
Disleksi Belirtileri
Disleksi küçük yaşlarda okulda okuma zorluğu ile ortaya çıkar. Bu devirden evvel çocukta disleksi olduğunu gösteren kimi belirtiler vardır. Bunlar:
● Konuşmaya geç başlama,
● Yeni sözleri yavaş öğrenme,
● Birbirine benzeyen sözleri karıştırma,
● Harfleri, renkleri ve sayıları hatırlamada zorlanma,
● Tekerlemeleri öğrenmede zorlanma.
Okul vaktindeki çocuklarda görülebilecek disleksi belirtileri:
● Kendi yaşıtlarına nazaran geride kalma,
● Duyduklarını sürece ve manaya sorunu,
● Sorulan soruya karşılık vermekte zorlanma,
● Yazı yazmakta sorun yaşama,
● Okuma ve yazma üzere süreçler için fazla vakit harcama,
● Okuma içeren faaliyetlerden kaçınma.
Daha genç bireylerde görülebilecek disleksi belirtileri:
● Yavaş okuma ve yazma,
● Okuma içeren faaliyetten kaçınma,
● İsimleri ve sözleri yanlış söylem etme,
● Okuma ve yazma işlerinde ortalamanın çok üzerinde vakit sarf etmek,
● Ezberlemekte zorlanmak,
● Matematik sorunlarını çözmekte zorlanmak,
● Yabancı lisan öğrenmede sorun yaşamak.
Disleksi Nedenleri
Disleksi hastalığının kesin olarak nedeni bilinmemektedir. Bu hastalığın beynin gelişim safhasında bir farklılıktan kaynaklandığı düşünülmektedir. Birebir vakitte bu hastalığın genlerle alakalı olduğu varsayılmaktadır. Ailesinde disleksi hastalığı olan, erken doğum ya da hafif tartıda doğma, hamilelik sırasında sigara, alkol, ilaç ve enfeksiyona maruz kalma beyin gelişimini olumsuz tarafta etkilemektedir.
Disleksi Teşhisi
Disleksi öğrenme zahmeti görülen br hastalık olduğundan öncelikle zeka geriliği, duyma ve görme sorunları üzere durumların elenmesi gerekmektedir. Tüm bunlardan sonra öğrenme zahmeti testi yapılması gerekmektedir. Öğrenme zahmeti testi zeka geriliği olmamasına karşın matematiksel süreçlerde, okuma ve yazmada zorluk çekip çekmediğini testi yapılan bir süreçtir.
Fonolojik farkındalık kıymetlendirme testleri: Bu testte disleksi hastalarında görülen sesleri ayırt etmedeki zahmetlerinin testi yapılmaktadır.
Çözümlemeyi kıymetlendiren testler: Bu testlerde kişinin sözleri süratli ve yanlışsız çözümleme hüneri ölçülmektedir.
Akıcı okuma ve okuduğunu anlamayı kıymetlendiren testler: Bu testte çocukların ne kadar süratli okuduğunu ve okuduğunun ne kadarını anlayabildiği ölçülür.
Hızlı isimlendirmeyi pahalandıran testleri: Disleksi hastaları objeleri, sayıları yada sözleri isimlendirme zorluk çeker. Bu testte çocukların sayıları ne kadar süratli isimlendirdikleri ölçülür.
Disleksi Tedavisi
Disleksi hastalığı hayat uzunluğu devam eden bir hastalık olduğundan kişinin tedavi süreci daima olarak devam etmektedir. BU süreçte kişinin eksik olduğu yanların üzerine gidilerek tedavi sürülmektedir. Kişi bu süreçte depresyonda ise antidepresan kullanmalı dikkat yada odaklanma sorunu var ise buna yönelik ilaçlar almalı, eksik olan kısım eğitim ise uzmanlar tarafından eğitim verilmelidir. Disleksi eğitiminde şunlara dikkat edilir.
● Okuma zahmeti için yapılan okumalarda eğitimci sabırlı davranılır.
● Okumalar yüksek sesle yapılır, bu formda yanlışlar kolay saptanır.
● Hastanın hakikat yaptıkları ve muvaffakiyetleri ödüllendirilir.
● Eğitimi eğlendirerek vermeye itina gösterilir.
● Çocuğun bu durumundan öğretmeni ve etrafı haberdar edilir ve ona uygun davranılması istenir.
● Düzgün olduğu alanlar belirlenir ve onların üzerine gidilir.
● Sevgi şartsız bir biçimde sunularak, hem özgüveni hem de eğitime katılma isteği artırılır.
Disleksi Tedavi Edilmezse
Disleksi hastalığı tedavisi kişinin ileriki periyodu için epeyce ehemmiyet arz eder. Disleksi tedavi edilmezse ne olur sorusunu karşılığı şu biçimdedir. Şayet disleksi hastası tedavi edilmezse ileride kalıcı hasarlar yaşatacak sıkıntılarla karşılaşabilir.
● Öğrenme zahmeti: Okul derslerini öğrenmede sorun yaşayacağından yaşıtlarından geride kalacak ve bu açık her geçen gü daha da büyüyecektir.
● Toplumsal sorunlar: Temel maharetleri gelişmeyen kişi toplumdan soyutlanır, düşük özgüvene sahip olur ve kimi durumlarda saldırgan davranışlar sergileyebilir.
● Yetişkin meseleleri: Öğrenme zahmeti çekeceğinden kendini tam olarak geliştiremez. Bu da kişiyi toplumsal ve ekonomik sorunlar içerisine iter.
Disleksiye Ne Düzgün Gelir?
● Disleksi hastasına takviye veren bir etraf oluşturulması
● Disleksi hastasının öğretmeniyle ve ailesiyle güzel irtibatı olması
● Disleksi hastasına karşı destekleyici ve motive eden bir tavır içinde olunması
● Yaşadığı problemler kırmadan anlatılıp, durumun farkında olması sağlanmalıdır.
Disleksiye Ne Uygun Gelmez?
● Disleksi hastalarını akranlarıyla karşılaştırmak
● Öğrenemediği vakit sabırlı olmamak ve anlamadığında reaksiyon göstermek özgüvenini azaltır.
● Zorlandığı durumlarda ısrarla yapmasını istemek motivasyonunu düşürür.
Disleksi İçin Hangi Doktora ve Hangi Kısma, Ne Vakit Gidilmeli?
Disleksi ekseriyetle okul çağında öğrenme zahmeti çekildiğinde fark edildiğinden, şayet bu devirde çocuğun öğrenme sürecinde bir zorluk ve disleksinin başka belirtileri görülüyor ise çocuk psikiyatrisi kısmına danışılmalıdır.
Disleksi İlaçları
Disleksi hastaları için bu hastalığa özel bir ilaç bulunmamaktadır. Ama disleksi hastalarında depresif rahatsızlıklar ve hiperaktivite bulunmaktadır. Bu üzere durumlarda dikkat artırıcı ve antidepresan ilaçlar kullanılabilir.
Bebeklerde Disleksi
Bebeklerde disleksi teşhisi ve belirtilerini fark etmek güç olsa da lisan gelişiminde gecikme, söylem meseleleri, sağ-sol üzere yönelim hünerlerinde soru yaşama bebeklerde disleksi belirtilerinin başında gelmektedir.
