Düşünmek insanı öteki canlılardan ayıran en değerli özelliktir. Biliş, zihnimizde daima akmakta olan, olaylar karşısındaki niyetlerimizi tabir eder. Yaşadıklarımızı, şahit olduklarımızı nasıl algıladığımız bilişlerimizi tabir eder. İnsan zihninde daima olarak fikirler akar ve hislerimize, davranışlarımıza taraf verir. Daha evvel de belirttiğim üzere, bugüne dek ruhsal danışmanlık ve psikoterapiyle ilgili pek çok bilimsel araştırmanın bize gösterdiği üzere fikirlerimiz, hislerimizi; hislerimiz da davranışlarımızı doğurur. Yani hem duygularımızın-hissettiklerimizin hem de davranışlarımızın kaynağı fikirlerimizdir.
Kanılarımız; kendimizi, etrafımızı ve her şeyi nasıl algıladığımızı gösterir. Bu algılarımız birebir vakitte bizim bu dünyada ilerlediğimiz seyahatimizde pusulamız olur. Kendimizle ilgili niyetlerimiz benlik algımızı oluşturur. Kendisiyle ilgili olumsuz- makus fikirlere sahip birisinin güzel şeyler yapabilmek ismine adımlar atacak gücü bulamaması da buradan gelir. Etrafımızı nasıl algıladığımız ise etrafımıza karşı niyetlerimizi, beklentilerimizi münasebetiyle his ve davranışlarımızı tesirler. Çocukluğumuzdan itibaren yaşadıklarımız, ailemizden, öğretmenlerimizden, etrafımızdan öğrendiklerimiz bizim fikir biçimimizi kıymetli ölçüde tesirler. Niyet biçimimiz de hem beden kimyamız hem de yaşadıklarımız üzerinde hayli tesirlidir. Örneğin daima olarak başına berbat şeyler geleceğini düşünen birisinin kendini berbat hissetmesi ve hasebiyle makus şeyler yaşaması olağandır. Zira bakış açımız fikirlerimizle şekillenir. Aksilikler üzerine ağırlaşarak zihnimizi daima bunlarla meşgul edersek, berbat hisler hissetmemiz ve makus sonuçlar doğuracak davranışlarda bulunmamız kaçınılmazdır. Elbette ki hayatta yaşadığımız her şeyi denetim edebilme gücüne sahip değiliz. Zira bu dünyada tek başımıza değiliz. Dünyadaki hayatı paylaştığımız milyonlarca canlı ve cansız uyaranla çevriliyiz. Burada aklımıza şöyle bir soru gelebilir: Şayet her şeyi denetim etme gücüne sahip değilsek, kendi hayatımızda başımıza gelen hiçbir şeyi değiştiremez miyiz? Yani rüzgarda savrulan bir kum tanesi üzere miyiz? Hayır! Değiliz! Dünyadaki her şeyi denetim edemeyiz lakin kendi zihnimizden sorumluyuz ve niyetlerimizi denetim edebilir, değiştirebiliriz. Fikirlerimizi değiştirmemiz ise hislerimizde ve davranışlarımızda değişimi beraberinde getirerek yaşantılarımızı değiştirmemizi sağlar. Bu da rüzgarda sürüklenen bir kum adedinden çok farklı olduğumuzu, olabileceğimizi bize gösterir.
Tüm bunları anlatırken şunu da belirtmek de fayda var. Zihnimizdeki niyetlerimizin, niyet biçimimizin birden teğe, çok kolay değişmesini beklemek elbette gerçekçi değildir. Lakin niyetlerimizin nelere yol açtığını fark ederek bir adım atabiliriz. Her seyahat evvel tek bir adımla başlar. Farkındalık yeniden çokça duyduğunuz, okuduğunuz ve benim de söylediğim üzere bu bahiste da birinci anahtarımız. Kanılarımızı değiştirebilmemiz için evvel onların farkında olmamız gerekir. Bu güne dek hayatın koşuşturması, bir çok sorumluluk ve süratle akan vakit içerisinde kendi fikirlerimizi fark etmek ismine bir şeyler yapmamışsak bu mevzuda zorlanmamız çok doğal olacaktır. Ancak korkmak, pes etmek, başaramayacağınızı düşünmek yahut fikirlerinizi fark etmenin tesirini reddetmek müspet manada gelişebilmek ismine atacağınız bu adımı engellemekten öteki hiç bir işe yaramayacaktır. Zorlandığınızda bilhassa bilişsel-davranışçı terapi usulleriyle çalışan bir uzmandan yardım almak epeyce faydalıdır. Zira Dr. Devid Burns ‘ün “İyi Hissetmek” kitabında da belirttiği üzere bir çok bilimsel araştırmanın ve alanda yaptığımız çalışmaların da göstergesi bilişsel terapilerin pek çok ruhsal rahatsızlıkta (depresyon, dert vb.) ilaçlar kadar tesirli olduğudur.
Son olarak başlıktaki sorumuzun cevabına gelecek olursak ; hem evet hem de hayır. Fikirlerimizin yalnızca fikir olarak kalması ve hayatımızı olumsuz etkilememelerinin, bizim farkındalık pratiğimize bağlı olduğu bir gerçektir. Yani fikirlerimiz başlangıçta yalnızca bir fikir olarak yola çıkarlar. Lakin onların olumsuz ve gerçekçi olmayanlarını yolda bırakıp yalnızca niyet olarak kalmasına müsaade vermek; olumlu ve gerçekçi olanlarıyla yola devam ederek hoş his ve davranışlara dönüştürmek ( hakikat metotlarla ) yapabileceklerimizin en değerlisidir.
