Ali Ekber YILDIRIM
Dünya Veteriner Hekimleri Birliği (WVA) ile Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü (OIE) 21 yıldan beri, nisan ayının son cumartesi gününü “Dünya Veteriner Tabipler Günü” olarak kutluyor. Her yıl farklı bir tema ile kutlanıyor. 2021 yılının teması “Veteriner Doktorların COVID-19 Krizine Yanıtı” olarak belirlendi.
Dünyayı tesiri altına alan yeni tip koronavirüs salgını (COVID-19) insanların vefatına neden olurken insan sıhhatini, hayvan sıhhatini, tarım ve besine erişimi, doğal hayatı önemli olarak tehdit ediyor. COVID-19 ile uğraşta veteriner doktorların uğraşı, değeri çok büyük. Bu süreç, veteriner hekimliğin toplum hayatındaki ehemmiyetini bir kere daha gösterdi.
Geçmişten bu güne birçok hastalığın, virüsün hayvanlardan insanlara bulaştığı dikkate alındığında veteriner hekimliğin hayvan sıhhatinin yanı sıra toplum sıhhati için ne kadar kıymetli olduğunu gösterdi. Lakin, Türkiye’de bu kıymetin gereğince anlaşılmadığını da üzülerek belirtmek gerekiyor. Sıhhatte şiddet yasası, özlük hakları, kamuda istihdam, koronavirüs aşı önceliği ve daha birçok mevzuda veteriner doktorlar adeta dışlandı, sıhhatin ana ögelerinden birisi olduğu unutuldu.
Veteriner tabiplerin pandemi ile mücadelesi
Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Kurulu Lideri Ali Eroğlu, Dünya Veteriner Doktorlar Günü nedeniyle yaptığı basın açıklamasında pandemi sürecinde veteriner tabiplerin rolüne dikkat çekerek şu bilgileri verdi: “Dünya Veteriner Hekimleri Birliği ve Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü’nün teşebbüsleri ile 500 binden fazla veteriner tabip tarafından 21.si kutlanacak olan Dünya Veteriner Doktorlar Günü’nün, 2021 yılı teması “Veteriner Doktorların COVID-19 Krizine Yanıtı” olarak belirlenmiştir. Bu tema ile yaşanan pandemi sürecinde veteriner doktorların aktiflikleri, çabadaki ehemmiyetleri tanımlanmak istenmiş, belirlenen tema ile veteriner doktorların bu alanlardaki çalışmalarına kamuoyunun dikkatinin çekilmesi amaçlanmıştır. Mevcut COVID-19 krizi, veteriner doktorların potansiyellerini, halk sıhhati, besin güvenliği ve biyotıp alanındaki yetkinliklerini gözle görülür bir formda ortaya çıkarmıştır.”
Küresel sıhhatin ayrılmaz parçası
Veteriner doktorların, hayvansal besin üretimi, besin güvenliği, epidemiyoloji ve biyogüvenlik konusundaki uzmanlıkları ile global besin güvenliğini ve istikrarını müdafaaya yardımcı olmak için önemli manada donanıma sahip uzman meslek mensupları olduğunu hatırlatan Eroğlu: “Küresel sıhhatin ayrılmaz ve kıymetli bir modülü olan veteriner tabipler, sadece hayvanların sıhhati ve refahı ile ilgili değil, birebir vakitte zoonotik hastalıkların önlenmesi, idaresi ve denetimi ile ilgili çeşitli misyonlar yürütmektedirler. Zoonotik bir hastalık olan COVID-19 pandemisi sürecinin başından itibaren kıymetli roller üstlenmiş ve üstlenmeye devam etmektedirler.” dedi.
COVID aşısında veteriner doktorların başarısı
Türkiye’de aşılardan değerli bir kısmının veteriner doktorların ve veteriner araştırma enstitülerinin gayretleri sayesinde makul bir noktaya ulaştığını hatırlatan Ali Eroğlu şu değerlendirmeyi yaptı: ” Bilhassa son basamağa gelerek faz-3 evresine geçen Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen aşı ile faz-1 evresine geçen aşılar Viroloji ve Mikrobiyoloji uzmanı veteriner tabip meslektaşlarımız tarafından geliştirilmiştir. Yapılanlar kadar değerli olan bir öteki konu yapılamayanlardan bir ders çıkartılarak ileride müsabaka ihtimalimiz olan yeni salgınlara daha hazırlıklı olunmasıdır. Bu bağlamda sıhhat alanındaki kurumların uyumunun güçlendirilmesi kuraldır. COVID-19 pandemisi, “Tek Sağlık” konseptinin ne derece değerli olduğunu güçlü bir formda ortaya koymuştur. Zoonotik hastalıklara karşı çabada en tesirli olan yol tek sıhhat uygulamasıdır. Bu hedefle ülkemizde de tek sıhhat kavramı, fonksiyonel yapıları bir an evvel tanımlanarak, aktif hale getirilmelidir.”
Etkin bir “Salgın Hareket Planı” hazırlanmalı
Etkin bir “Salgın Aksiyon Planı”nın insan, hayvan ve etraf sıhhati alanında faaliyet gösteren kurumların eşgüdüm ile oluşturulmasının kaçınılmaz hale geldiğini vurgulayan Eroğlu: “Dünya Veteriner Doktorlar Günü vesilesiyle bir sefer daha dikkatlere sunmak isteriz ki,
COVID-19 hayvansal besin üretimini tehdit etmektedir. Besin güvenliğini korumak için veteriner doktorların liderliğine ve öncülüğüne her zamankinden daha fazla muhtaçlık vardır. Hizmetleri ile toplum sıhhati açısından stratejik pozisyonu ve vazgeçilmezliği ile veteriner hekimlik ülkemizde de hak ettiği yere taşınmalı, ilgili maddelerle sıhhat hizmetleri sınıfında bulunan veteriner tabiplerin mesleksel haklar açısından beşeri sıhhat meslek kümesi ile birlikte kıymetlendirilmesi gerekmektedir. Bu durumda daha adil bir uygulama gerçekleştirilmiş olacaktır.” yorumunu yaptı.
Veteriner tabiplerin talepleri
Veteriner tabiplerin talepleri, fiili hizmet (yıpranma payı), sıhhatte şiddet, özlük hakları. uzmanlık eğitimi, kamuda istihdam ve özgür veteriner hekimlik uygulamalarındaki mağduriyetlerini ortadan kaldıracak yasal ve yapısal düzenlemelerin biran evvel yapılması.
