Merhabalar,
Biraz iç karartıcı bir mevzu hepimiz için lakin hayatımızın tam içinde olan bir gerçeklik… Ölüm…
Biz yetişkinlerin bile birçok vakit anlamakta ve kabullenmekte zorlandığı bir kavram aslında… Bizler böylesine zorlanırken çocuklara bu durum nasıl anlatılmalı?
Öncelikle elbette kolay olmayacağını kabul etmemiz ve yaşına uygun, fazla ayrıntı içermeyen, net ve dengeli açıklamalarda bulunmamız gerekiyor. Korkutmadan, geçiştirmeden ve gerçeğe uygun karşılıklar verilmeli.
Bilhassa okul öncesi periyottaki Çocuklar (2-6 yaş) şimdi soyut kavramları anlayamazlar, bu nedenle mevti somut özelliklerle tanım etmek hakikat olacaktır (O artık yaşamıyor, vücudu artık çalışmıyor, bizim üzere yürüyemeyecek, konuşamayacak, yemek yiyemeyecek, oyun oynayamayacak ve onu bir daha göremeyeceğiz.)
“Sen de ölecek misin?” “Ben ölecek miyim?” sorularını yönelteceklerdir. Karşılık olarak “Evet, ne vakit olur bilmiyorum ancak bir gün hepimiz öleceğiz.” Dersek çocukta büyük bir telaşa neden olabiliriz. Bu nedenle “Ben seninle birlikte daha uzun yıllar yaşamayı planlıyorum, şu an ikimiz de sağlıklı ve memnunuz.” Diyerek teminat vermemiz çok kıymetli. Ancak bunu yaparken çocuk kaygılanmasın diye, “olur mu o denli şey, ben daima yanında olacağım hiç ölmeyeceğim” üzere gerçekçi olmayan sözlerden de kaçınmamız gerek.
Lütfen „Daha yaşı küçük, anlamaz.“, „hiçbir şey olmamış üzere davranalım da üzülmesin.” “ölen balığının yerine çabucak yenisini alalım da anlamasın.” Üzere fikirlerden uzak duralım. Çünkü vefat her canlı için var olan ve bilinmesi gereken kaçınılmaz olan bir kavram.
Lütfen “O artık cennette ve çok mutlu“, „Allah onu çok seviyormuş, yanına aldı.” “uzun bir uykuya daldı.” “uzaklara gitti” üzere tabirler kullanmamaya ihtimam gösterelim. Zira bu üzere sözler çocukların anlamakta zorlanacağı tabirlerdir ve kendileri de oraya gidip çok memnun olmak, Allah tarafından çok sevilmek, o kadar çok uyumak.. isteyebilirler.
Lütfen hüznünüzü, hislerinizi çocuklarınızdan saklamaya çalışmayın, bu hisleri yaşamanın olağan olduğunu göstererek onlara örnek olmanız çok kıymetli (elbette çok ağır ve uç hisler çocuğu korkutarak aklının karışmasına neden olabilir.)
Lütfen bilmediğiniz bahislerde bilmediğinizi söylemekten çekinmeyin ve bu süreçte çocuğunuzun yanında olun, sık sık fizikî temasta bulunun, birebir soruları tekrar tekrar soracaktır, istikrarlı ve sakin bir halde sorularını cevaplamaya devam edin.
Çocuklar oyunlarına ve fotoğraflarına mevtle ilgili hislerini, tasalarını yansıtabilirler. Bu onların olayı sindirmesine yardımcı olan bir süreçtir.
Gerektiğinde uzman dayanağı almaktan çekinmeyin.
Sevdiklerinizle geçireceğiniz sağlıklı ömürler dilerim..
