İkinci nesil trombosit konsantrasyonları/ trombositten güçlü fibrinler/regeneratif kök hücre tedavileri
İkinci Kuşak Trombosit Konsantrasyonları/ Trombositten Güçlü Fibrinler/Regeneratif kök Hücre Tedavileri
Günümüz diş hekimliği cerrahisinde çeşitli greft gereçlerinin yanı sıra yahut greft malzemeleriyle
Kombine olarak kimi büyüme faktörleri de cerrahinin içerisinde kullanılmaktadır. Büyüme faktörü proliferasyon, kemotaksis, farklılaşma ve ekstrasellüler matris proteinlerinin üretimi üzere birçok hücresel aktiviteyi stimüle eden hormonlara verilen genel bir isimdir
Bu aktiviteler rejenerasyonun temel basamaklarıdır. Örnek verecek olursak, Kemik Morfogenetik Protein (BMP) mezen şimal hücreleri stimüle edip osteoindüktif rol oynamaktadır
TransformeEdici Büyüme Faktörü b-1 (TGF b-1), Osteoblastların kemotaksisini stimule eder, endotelyal hücre ve fibroblast apoptozisini fibroblastların miyoblastlara dönüşümünü uyarır. Damarsal Endotelyal Büyüme Faktörü (VEGF) anjiogenezisi arttırır .
Trombosit kaynaklı büyüme faktörü (PDGF), mezen şimal progenitör hücrelerin proliferasyonunu stimule eder, nötrofil ve monositlerin kemotaksisini arttırır.
Epidermal Büyüme Faktörü (EGF), epitelyal hücrelerin proliferasyonundan sorumludur, İnsülin Gibisi Büyüme Faktörü1 (IGF-1), osteoblast ve kemik matriksi sentezini stimule eder. Hyeon ve ark. 2007 yılında yaptıkları bir hayvan çalışmasında, sinüs lifting operasyonlarında otojen greft ile otojen greft+TZF uygulamasını karşılaştırmışlardır. Hayvanlar sakrifiye edildikten sonra yapılan histolojik incelemede test kümesinde (otojen greft+TZF) kemik ölçüsü denetim kümesine nazaran fazla bulunmuştur
Sebebi, TZF’nin otojen greftte bulunan protein yapıyı aktive etmesi ve ortama çağırdığı osteoblastların yapışma eğilimi olarak gösterilmiştir Choukroun ve ark. yaptıkları gibisi bir insan çalışmasında TZF ile karıştırılan greftin tek başına greft uygulamasına nazaran daha çabuk yeni kemik oluşturduğunu belirtmişlerdir. TZF’nin yumuşak doku iyileşmesindeki rolünün. TZP ile emsal olduğu düşünülmektedir. Yapılan bir çalışmada standart KKF ve KKF/TZF’nin karşılaştırmasında fark görülmemiştir Throat ve ark. 2011 yılında yayınlanan bir çalışmalarında periodontal kemik içi defektlerin tedavisinde konvansiyonel flap ve flap/TZF’yi karşılaştırmışlardır Birinci yıl sonunda alınan klinik ve radyografik sonuçlar karşılaştırıldığında TZF kullanımının güzelleşmeyi hızlandırdığı saptanmıştır
TZF’nin elde edilişi
TZF, hastadan alınan venöz kanın 3.000 devir/dakikada, 15 dakika santrifüj edilmesiyle elde edilir .Oldukça kolay olan bu sistemin başarısı hastadan kan elde edildikten sonra süratli bir halde santrifuj edilmesinden geçer. Vakumlu tüplere alınan venöz kan birinci birkaç dakika içerisinde santrifüj edilmeye başlanmalıdır. Santrifüjün birinci dakikalarında trombositler mekanik olarak kapalı sistem içerisinde duvarlara caprtırılarak Sitoplazmaları parçalanarak içerisindeki faktörler ve içerikleri hür kalır. Elde edilen kana antikoagülan eklenmediği için doğal olarak polimerize olma eğilimindedir. TZF rastgele bir antikoagülan ya da sentetik husus eklenmeden elde edilerek TZP’nin aldığı tenkitleri ekarte etmektedir Satrifüj edilen tüplerden steril presel yardımıyla çıkartılan TZF’nin kırmızı kan hücresine yakın katmanı el aleti yardımıyla sıyrılır. Elde edilen TZF’nin serumu gaz tampona emdirilerek direnci yüksek membran formu elde edilir Membran, kullanılacağı alana nazaran makasla kesilerek istenildiği üzere şekillendirilebilir Gerek duyulursa, birden fazla membran üst üste konarak uygulanabilir ya da küçük kesimler halinde kesilerek greft formunda kullanılır. Hızlandırma ve rejenerasyon sağlama hedefli kullanılmaktadır .
Trombosit konsantrasyonları içerikleri ve elde ediliş metotlarına nazaran
1-Trombositten Varlıklı Plazma(TZP)
2-Trombositten Güçlü Fibrin (TZF) olarak iki sınıfa ayrılır.
TZP:TROMBOSİTTEN GÜÇLÜ PLAZMA
Kandan elde edilen birinci eser olan TZP,(PRP) yüksek konsantrasyonlarda trombositler ve büyüme faktörleri içeren otojen kan pıhtısıdır
Trombin ve CaCl2 eklendiğinde jel formunda kullanılabilir.
Tıpta, diş hekimliğinde ve veterinerlikte yaygın kullanım alanlarına sahiptir Del Fabbro ve ark 2011 yılında yayınladıkları sistematik çalışmasında TZP’nin periodontal kemik içi defektlerin, furkasyon defektlerinin ve dişeti çekilmelerinin tedavisine muhtemel tesirini değerlendirmişlerdir .
Sonuç:
TZP’nin, kemik içi ve furkasyon defektlerinde greft malzemesiyle kombine kullanımında güzelleşmeye katkıda bulunabileceğini, lakin yönlendirilmiş doku rejenerasyonu süreçlerinde ve dişeti çekilmelerinin tedavisinde güzelleşmeye ek katkılarının olmadığını saptanmıştır
TZF:TROMBOSİTTEN GÜÇLÜ FİBRİN
Trombosit konsantrasyonlarının ikincisi olan trombositlerin ve sitokinlerin fibrin ağı içerisinde ağırlaştırılmasıyla elde edilir
TZP’den farklı olarak, rastgele bir antikoagülan ya da sentetik unsur eklenmeden elde edilişi, üretim mühletinin kısa, maliyetinin düşük olması tercih. TZF’nin edilme sebebi olmuştur . Trombosit sitokinleri aktivitesi TZF elde etmede anahtar rol oynadığı için oluşum basamaklarını uygun tanımlamak gerekir. Kan, plazma ve hücrelerden oluşmaktadır. Plazma; protein, şeker, yağ, vitamin, hormon ihtiva eder. Kan hücreleri ise eritrosit, lökosit ve trombositlerdir Trombositler kemik iliğindeki megakaryositlerden
oluşur. Bir trombositin kan sirkülasyonundaki ömrü 8-10 gündür. Renksiz, çekirdeksiz disk halindedirler ve sitoplazmalarında fibrinojen, büyüme faktörleri üzere birçok granül ihtiva ederler. Sağlıklı bir bireyde kanda 150.000-450.000/mm3 bulunurlar Biyolojik yara uygunlaşması basamaklarında damarlardaki kanama sonucu trombositlerden tromboplastin unsuru açığa çıkar. Tromboplastin faal hale geçerek karaciğerde üretilen ve ön unsuru K vitamini olan protrombini kalsiyum iyonlarının da yardımıyla trombine çevirir. Trombin kan sitoplazmasında bulunan fibrinojeni fibrin ağına dönüştürür ve bölgede birinci basamak tıkaç oluşur.
Fibrin ağı dolanımdan gelen kök hücreleri yakalar ve yara bölgesinde vaskülarizasyonu aktive eder .Fibrin matriksin anjiogenezisi direkt aktive ettiği saptanmıştır. Trombositler pıhtıyı şekillendirmenin yanı sıra yara düzgünleşmesini başlatan büyüme faktörlerini ve sitokinleri de ihtiva eder
Trombositlerin a-granüllerinde TGFb-1, PDGF, EGF, IGF-1, VEGF BMP üzere büyüme faktörleri vardır .ve düzgünleşme basamaklarında değerli rol oynamaktadırlar. TZF de tüm bu büyüme faktörleri konsantrasyonları arttırılmış olarak yara bölgesine yerleştirilir
Sonuç:, trombosit konsantrasyonunun ve fibrin ağı sayısını arttırmayı hedeflediğini söylenebilir
TZF’nin diş hekimliğinde kullanım alanları:
1. Periodontal defektlerin tedavisi
2. Sinus lifting operasyonları
3. Soket augmentasyonu
4. Kret augmentasyonu
5. Dişeti çekilmesi tedavisi
6. Açık yara yüzeylerinin örtülmesi
7. Furkasyon defekti tedavisi
Sonuç olarak, TZF’nin rejenerasyonu hızlandıran mevcut içeriği, otojen ve kolay temin edilebilirliği ucuz ve muteber olması tercih edilme sebebidir Rejeneratif kök hücre tedavilerinde alınan sonuçlar yapılacak daha kapsamlı çalışmalarla desteklendiği takdirde kullanım alanlarının daha da artacağı düşünülmektedir.
Hürmetlerimle;
Dr .Suhan SUNGUR
